İskenderiye Okulu Ve İslam Düşüncesi Üzerindeki Etkileri

İslami ilimlerin klasik döneminde farklı kültürlerden etkilendiğine dair iddialar söz konusudur. Bu iddialarda temel amaç, İslami ilimlerin gelişim döneminde orijinallikten yoksun olduğunu kanıtlamaktır. Buna karşı İslam düşüncesini savunanlar gelişim döneminde her ne kadar ufak tefek etkileşimler olsa bile İslami ilimlerin kendi iç dinamikleri üzerinden gelişimlerini sürdürdüğünü iddia etmektedirler. Bu tartışmayı somut veriler üzerinden neticeye bağlamak üzere İskenderiye Okuluna bakılabilir. İskenderiye Okulu, tarihsel olarak İslami ilimlerin teşekkül döneminden önce varlığını büyük oranda kaybetmiştir. Bununla birlikte, İskenderiye Okulunda temsil edilen düşünce ve kültürel birikim, farklı şekillerde etkisini sürdürmüştür. Bu çalışma, bir taraftan İslami ilimlerin farklı bir kültürel çevreden ne oranda etkilenmiş olabileceğini İskenderiye Okulu örneğinden hareketle ortaya koymayı hedeflerken, diğer taraftan İskenderiye Okulunun bu etkiyi hangi araçlarla oluşturduğunu analiz etmeyi amaçlamaktadır.

Alexandria School And Its Effects On Islamıc Thought

There are claims that Islamic sciences were influenced by different cultures in the classical period. The main purpose of these claims is to prove that Islamic sciences lack originality in the development period. On the other hand, those who defend the idea of Islam claim that even though there are interactions during the development period, Islamic sciences continue to develop through their own internal dynamics. In order to conclude this discussion with concrete data, one can refer to the Alexandria School. Historically, the Alexandria School has largely lost its existence before the formation period of Islamic sciences. However, the thought and cultural accumulation represented in the Alexandria School continued to influence in different ways.

PDF

___

Adam, Baki. (2010). Yahudi Kaynaklarına göre Tevrat. İstanbul: Pınar Yayınları.
Adamson, Peter. & Richard c. Taylor. (2015). İslam felsefesine giriş. (Kaya, M. Cüneyt, Çev.) İstanbul: Küre yayınları.
Andre Bonnard. (2004). Antik Yunan Uygarlığı 3, (Kurt, Kerem, Çev.) İstanbul: Evrensel Basım Yayınları.
Arslan, Ahmet. (2010). İlkçağ Felsefe Tarihi 5. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Aykıt, Dursun Ali. (2011). Hıristiyanlığın Öncüsü Olarak İskenderiyeli Philo. İstanbul: Eskiyeni Yayın Evi.
Aydın, Mahmut- Duran, Asım. (2019). Kur’an ve Hıristiyanlar, İstanbul: Kuramer.
Fayda, Mustafa. (2006). “Mübâhele” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi Ankara: TDV Yayınları, 31/425.
Alfred J. Butler,, & D. Litt., F.S.A., (1978). The Arab Conquest of Egypt ,Edited by P.M. Fraser, Oxford; Oxford University Press.
Alain de Libera. (2005). Ortaçağ Felsefesi. (Meral, Ayşe, Çev.) İstanbul: Litera Yayıncılık.
Arslan, Ahmet. (2010). İlkçağ Felsefe Tarihi 5. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Bozkurt, Nahide. (2016). Mutezilenin Altın Çağı. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
Bakkal, Ali. (2006). Harran Okulu. İstanbul: Şanlıurfa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
Bayraktar, Mehmet. (1988). İslam Felsefesine Giriş. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınlan.
Gökberk, Macit, (1985). Felsefe Tarihi, İstanbul:Remzi Kitabevi.
Chisholm, Hugh. (1911). "Alexandrian School". Encyclopædia Britannica. Cambridge: Cambridge Press.
Carmen Chica. (2016). Alexandria: History and Culture, Barcelona: Institut d’Estudis Catalans, 2016.
Weidner, Franziska. (1973). Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, Dini İlmi Edebi Aylık Dergi, cilt: XII, Sayı: 2, Mart-Nisan. Der Beitrag des İslam zur Wetlkultur (İslamiyet’in Dünya Kültürüne Hizmetleri. (Turan Mehmet, Çev.) Ankara: Emel Matbaacılık.
Droysen, (2007). Büyük İskender Tarihi. (Baykal,B.Sıtkı, Çev.) İstanbul: Dharma Yayınları.
De Lacy OiLeary D.D, (1949). How Greek Science Passed ta the Arabs, London: Assyrian International News Agency Books Online.
Doru, Nesim. (2007). Doğu’dan Batı’ya Köprü Süryaniler Felsefe ve Çeviri Geleneği, Ankara: Dipnot Yayınları.
Dawson, Christoper. (1976). Batının Oluşumu. (Tayanç Dinç, Çev.) İstanbul: Dergah Yayınları
Eliade, Mircea. (2003). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi III. (Berktay, Ali, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Fr.Tadros Y. Malaty. (1994). The School of Alexandria Book One Before Origen,Jersey City: St. Mark’s Coptic Orthodox Church.
İhsanoğlu, Ekmeleddin. (2008). İslamda Kültür ve Bilgi, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Helenleştirenlerin Yolu: Yunan Felsefesinin İslam Medeniyetine Katkıları, Abdurrahman Badawi, cilt:5, 439.
el-Câbirî Muhammed Âbid..(2001). Muhammed Abid, Arap-İslam Aklının Oluşumu. (Akbaba, İbrahim, Çev.) İstanbul:Kitabevi Yayınları.
-(2000). Felsefi Mirasımız ve Biz. (Aykut, Said, Çev.) İstanbul: Kitabevi Yayınevi.
Franziska Weidner, Der Beitrag des İslam zur Wetlkultur (1973).İslamiyetin Dünya Kültürüne Hizmetleri. (Özdemir, M. Turhan, Çev.) Dini İlmi Edebi Mesleki Aylık Dergisi XII/2 Ankara: Emel Matbaacılık.
Grant, Edward. 2008 (2020). The Fate of Ancient Greek Natural Philosophy in the Middle Ages: Islam and Western Christianity. The Review of Metaphysics, 613, 503-526. Retrieved De,from http://www.jstor.org/stable/20130975.
Gözütok, Şakir. (2006). İslam Eğitim tarihinde Müesseleşme, Dilli Araştırmaları.
Gutas, Dimitri,.(1998). Greek Thought, Arabic Culture: The Graeco-Arabic Translation Movement in Baghdad and Early Abbasaid Society London: Routledge.
Garth Fowden.(2004). Alexandria between Antiquity and Islam: Commerce and Concepts in First Millennium Afro-Eurasia, Online ISSN: 1867-0318, Millennium | Volume 16.
Gördük, Yunus Emre. (2011). İşari Tefsirin Mahiyeti, Meşruiyeti ve Batıni Yorumdan Farkı, Marife: Dini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim], 2011, cilt: XI, sayı: 2,
Gündüz, Şinasi. (2017). “Alegorik tefsir” Din ve İnanç sözlüğü, İstanbul: Vadi Yayınları.
H. J. Blumenthal. (1972) Alexandria as a Centre of Greek Philosophy in Later Classical Antiquity, Berlin: Egyptian University of Liverpool.
Hussein El-Zohary. (2016). The Late School of Alexandria and Its Influence on Islamic Philosophy, Head of The Academic Studies & Events Section Manuscript Center Academic Research Sector Bibliotheca Alexandrina.
Harry Austryn Wolfson. (2001)Kelam Felsefeleri Müslüman-Hıristiyan-Yahudi Kelamı. (Turhan, Kasım, Çev.) İstanbul:Kitabevi.
Hobson, John. (2015). M. Batı Medeniyetinin Doğulu kökenleri. (Ermert, Esra, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Harrington, L. (2003). “Allegory”, New Catholic Encyclopedia, Second Edition, Detroit: Thomson & Gale.
İbrahim, Fazıl Halil. (2001).Emeviler Döneminde Tercüme Faaliyetleri ve İlmi Gelişmelerin Öncü Hareketleri,. (Aslan, Ahmet, Çev.) Şanlurfa: Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
İnan, Ahmet. (2006). Harran Okulu, 1. Uluslararası Katılımlı Bilim Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu. Şanlıurfa: Şelale Matbaasu.
Keskin, İbrahim. (2014). Modernizmin Kıskacından Postmodern Dünyaya Din ve İslam, İstanbul: Sentez Yayıncılık.
Kalın, İbrahim, (2007). İslam ve Batı. Ankara: İsam Yayınları.
Kayacık, Ahmet. (2004) Bağdat Okulu. İstanbul: Üniversite Kitabevi.
-------- (2009). Bağdat’tan Endülüs’e Mantık Geleneği ve İbn Rüşd. Doğu-Batı İlişkisinin Entelektüel Boyutu İbn Rüşd’ü Yeniden Düşünmek: İbn Rüşd, cilt: II.
Kaya, Mahmut. (2004). “Meşşâiyye” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi Ankara: TDV Yayınları, 29/393.
L. E. Ramelli.(2012). Philo as Origen’s Declared Model: Allegorical and Historical Exegesis of Scripture, Boston: Christian-Jewish Learning at Boston College.
Fr.Tadros Y. Malaty. (1994). The School of Alexandria Book One Before Origen,(Jersey City: St. Mark’s Coptic Orthodox Church.
Majid Fakhry. (2000) 'Philosophy and Theology: from the Eighth Century CE to the Present,' in J. L. Esposito, ed. The Oxford History of Islam Oxford University Press.
Macleod, Roy (2006). İskenderiye Kütüphanesi Antik Dünyanın Öğrenim Merkezi, Ankara: Dost Yayınları.
Namık, Mustafa. (1993). Küçük Felsefe Tarihi. İstanbul: Tefeyyüz Kütüphanesi.
Keklik Nihat. (1969). İslam Mantık Tarihi, İstanbul: Edebiyat Basımevi.
Önkal, Ahmet. (1998) “Hicret”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi Ankara: TDV Yayınları, 17/459.
Özgüdenli, Osman Gazi. (2004) “Merv”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi Ankara: TDV Yayınları.
Paul Getty, (1996). Alexandria and Alexandrianism, California: Library of Congress Cataloging-in- Publication Data.
Rudolf Pfeiffer,(1968). History of Classical Scholarship from the Beginnings to the End of the Hellenistic Age, New York Oxford University Press,
Rescher, Nicolas, (1964). The Development of Arabic Logic, Pittsburgh.
Sönmez, Zekiye. (2012). İslam’ın ortaya çıktığı dönemde Arap Yarımadasında Hıristiyanlık. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları.
Şelebi, Abdülcelil. (2004). Batınî Tefsirinin Doğuşu ve Nedenleri. (Arslan, Gıyasettin, Çev.) Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi.
Sandra Toenies Keating. (2008). What Catholics Should Know About Islam, General Editor.Father Juan-Diego Brunetta, New Haven: Knights of Columbus Supreme Office.
Tarakçı, Muhammed. (2010). Origen ve Alegorik Kitab-ı Mukaddes Yorumu", Bursa: Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1/9.
Tortuk, Bilgehan Bengü Sinan. (2006). B. Sabit’e Göre Hikmet ve Edebin Tazammunları, I. Uluslararası Katılımlı Bilim Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu, cilt: I.
Utku, Ali. (2010). “Ahmet Midhat: “Darülfünun Kürsüsünden Felsefe Tarihi Dersleri, Kutadgubilig: Felsefe - Bilim Araştırmaları, 18. sayı (İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü Özel Sayısı).
Ülken, Hilmi Ziya. (1983). İslam Felsefesi Eski Yunandan Çağdaş Düşünceye Doğru. İstanbul: Ülken Yayınları.
Vural, Mehmet. (2016). İslam felsefesi tarihi İslam düşüncesinin tarihsel seyri. Ankara: Elis Yayınları.
Yücel, Ahmet. (2003). Oryantalistler ve Hadis. İstanbul: M.Ü. İlahiyat fakültesi vakfı yayınları.
-------------- (2012). Yüksel, Ahmet Turan, İslam’da Bilim Tarihi. Konya: Kitap Dünyası Yayınları.
Wıllem Hendrık Olıver. (2018). Influence of the Catechetical School of Alexandria on the growth and development of Christianity in Africa, Unısa: Unıversıty Of South Afrıca.
William Montgomery Watt. (2000). Müslüman-Hıristiyan Diyaloğu-Yanlış Anlaşılmaların Eleştirisi. (Aydın, Fuat, Çev.) İstanbul: Birey Yayınları.
https://en.wikipedia.org/wiki/Lighthouse_of_Alexandria (Erişim: 05.06.2020
https://www.ancient.eu/article/207/what-happened-to-the- great-library-at-alexandria/ Erişim: 05.06.2020
https://en.wikipedia.org/wiki/Allegorical_interpretations_of _Plato (Erişim: 05.06.2020)
https://tr.wikipedia.org/wiki/Grek- Baktriya_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1 (Erişim: 10/10/2020)
https://tr.wikipedia.org/wiki/Merverişim tarihi 05.06.2020(Erişim: 06.06.2020)
https://www.historicjesus.com/glossary/jewsofalexandria.ht ml(Erişim: 07.06.2020)
https://www.dunyadinleri.com/tr-TR/dunya- dinleri/Hıristiyan-kutsal-metinleri/oku_kitab-i- mukaddes-tefsirleri(Erişim: 12.06.2020)
http://plato.stanford.edu/entries/arabic-islamic-mysticism/( Erişim: 11.06.2020).