Enflasyon Vergisi Üzerine Bir Analiz: KKTC Örneği

Senyoraj, paranın üretim maliyetiyle üzerindeki yazılı değer arasındaki farktır. Senyoraj geliri, devletin para basma hakkını elinde bulundurması neticesinde elde ettiği gelirdir. Enflasyon vergisi ise, enflasyon sebebiyle elinde para tutanların uğradıkları sermaye kaybıdır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın emisyon yetkisi bulunmaması nedeniyle resmi para birimi olarak Türk Lirası’nı kullanması dolarizasyon kavramı olarak tanımlanır. Emisyon gücüne sahip olan taraf para arzı ile senyoraj geliri elde ederken, dolarizasyonu uygulayan taraf ise dolaşımdaki paranın satın alma gücünün reel olarak azalması sebebiyle enflasyon vergisine maruz kalır. Bu çalışma ile; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Türk Lirası kullanımı nedeniyle maruz kaldığı düşünülen enflasyon vergisini yıllar itibariyle incelenmiş, ortaya çıkan bulguları, Türkiye Cumhuriyeti’nin aynı süreç içerisinde KKTC’ye yapmış olduğu yardım miktarı ile karşılaştırmak suretiyle durum analizi yapılmıştır.

An Analysis On Inflation Tax: TRNC Case Study

Seigniorage is the difference between the value of the money and production cost. Seigniorage income is what the Government earns via its right to print money. Inflation tax is the loss of capital, due to inflation, of those who keep cash with themselves. The use of Turkish Lira (TRY) as official currency of Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC), because of the lack of emission authority of the Central Bank of TRNC can be classified as dollarization. While the party with emission authority earns seigniorage income, the other party is subjected to inflation tax due to loss in purchasing power of money in circulation. The aim of this study is to investigate the inflation tax that TRNC has been exposed to due to the use of TRY and to compare this with the aid received from Republic of Turkey in the same time frame.

PDF

___

Ahumada, H., Canavese, A. J., & Gonzalez Alvaredo, F. (2000). Un análisis comparativo del impacto distributivo del impuesto inflacionario y de un impuesto sobre el consumo. In V Jornadas de Economía Monetaria e Internacional (La Plata, 2000).
Bailey, M. J. (1956). The welfare cost of inflationary finance.Journal of political Economy,64(2), 93-110.
Besim, M.(2019). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Enflasyon Vergisi Çalışma Kağıdı, Lefkoşa, (26.03.2019)
Bozkurt. (1959,16 Şubat). Kıbrıs Türkleri İktisaden Kalkındırılacaktır. Bozkurt Günlük Müstakil Siyasi Gazete, Sayı 101, Yıl 8, Bozkurt Basımevi, lefkoşa.
DPÖ (2019) TÜFE Verileri http://www.devplan.org/Frame-tr.html, (04.04.2019)
Edwards, S. (2001). Dollarization and Economic Performance: An Empirical Investigation. NBER Working Papers, WP 8274, Cambridge, www.nber.org/papers/w8274, (25.06.2002)
Ekinci, A. (2003). Türkiye’de Para Arzının Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisinin Ekonometrik Analizi: 1990-2002. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 55-68.
Ferrer, C. E. (2012). Seigniorage and inflation tax in Mexico 1985-2011.Rev.Tecsistecatl,4, 13.
Friedman, M. (1971). Government revenue from inflation. Journal of Political Economy, 79(4), 846-856.
Haan, J. D., Zelhorst, D., & Roukens, O. (1993). Seigniorage in developing countries. Applied Financial Economics, 3(4), 307-314.
Huber, J. (2000, October). Funding Basic Income by Seigniorage. In Basic Income European Network 8th Congress, Berlin pp. 6-7).
Joint Economic Committee Staff Report, (1999). Basics of Dollarization, July 1999, https://www.jec.senate.gov/public/_cache/files/08020552-766a-42c0-bb83-f4a2f94cbdff/basics-of-dollarization-july-1999.pdf
KEİ Ofisi (2019), TC Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi, TC Yardımları, http://www.kei.gov.tr/media/1817/11-2018-kktc-ekonomik-goestergeler-raporu.pdf, (03.04.2019)
Kendirci, B. (2013). Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Arasında İmzalanan Ekonomik Programlar ve Özellikleri. 2012 Kuzey Kıbrıs Gelecek Vizyonu.
KKTC MB (2019) KKTC Merkez Bankası, Veriler, Para Arzı, http://www.kktcmerkezbankasi.org/tr/veriler/istatistiki-veriler/para-arzi, (03.04.2019)
Obstfeld, M. (2012). Notes on seigniorage and budget constraints. Economics A, 202, 1-7.
Öner, E. (1994). Vergi-enflasyon ilişkisi ve enflasyon vergisi (1). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(3-4).
Özen, A. (2018). Dolarizasyon Olgusu: Teorik Bir İnceleme ve Türkiye Örneği. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 3(1), 101-113.
Phelps, E. S. (1973). Inflation in the theory of public finance. The Swedish Journal of Economics, 67-82.
Schuler, K. (1999). “Basics of Dollarization” Joint Economic Committee Staff Report, https://www.jec.senate.gov/public/_cache/files/08020552-766a-42c0- bb83-f4a2f94cbdff/basics-of-dollarization-july-1999.pdf
Sönmez, S.(1993). Bütçe Açıklarının Finansmanı ve Enflasyon. IX Maliye Sempozyumu Türkiye Bütçe Harcamaları, 6-8 Mayıs 1993, Atakent, Altınorfoz.
TCMB (2013). Enflasyon ve Fiyat İstikrarı, 2013
Ünsal, E. M. (2000). Makro İktisat, İmaj Yayıncılık, 3 Baskı, Ankara.
Yıldırım, Z. R. (1996). Türkiye’de Enflasyon Vergisi Üzerine Bir Deneme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(4).
Yükseler, Z. (1998). Devlet Planlama Teşkilatı, Y. P. V. K. D. Genel Müdürlüğü, Makro Ekonomik Hesaplar ve Ödemeler Dengesi, Haziran 1998.