Çevre Bilinci Eğitiminde Muş Alparslan Üniversitesi’nin Ders Müfredatı Üzerine Bir İnceleme

Çevre eğitimi çevresel sorunların çözümü, sürdürülebilir kalkınma, doğal ve yapay çevrenin korunması ekseninde bilinçli insanların yetiştirilmesi hedefine dayanmaktadır. Bu yaklaşıma göre çevresel sorunların sebebini bilen, çevresel sorunlar karşısında tutum ve davranış geliştiren çevresine duyarlı bilinçli insanların yetiştirilmesi çevre eğitiminin temel hedefleri arasındadır. Çevre eğitiminde üniversitelerin üstleneceği rol önemlidir. Çevre bilinci ve duyarlılığı gelişmiş, çevresel sorunların farkında olan ve bunu bir tutum ve davranışa dönüştüren insanların yetiştirilmesi üniversitelerin çevresel eğitim amaçları arasında olmalıdır. Türkiye’de öğretmenler ve öğrenciler üzerinde yapılan çeşitli alan araştırmalarının sonuçları Türkiye’de çevre eğitiminin teorik bir bilginin ötesine geçemediği ve çevre eğitiminin yetersiz olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada çevre eğitiminin teorik çerçevesi ifade edilmiştir. Muş Alparslan Üniversitesi’nin ders müfredatı incelenmiş ve üniversitenin çevre eğitimindeki durumu incelenmiştir.

A Study on the Curriculum of Mus Alparslan University in Environmental Awareness Education

Environmental education is based on the goal of raising conscious people on the axis of solving environmental problems, sustainable development, and protection of natural and artificial environment. According to this approach, raising conscious people who know the cause of environmental problems and develop attitudes and behaviors against environmental problems are among the main objectives of environmental education. Universities play an important role in environmental education. It should be among the environmental education objectives of universities to raise people who have developed environmental awareness and sensitivity, are aware of environmental problems and turn this into an attitude and behavior. The results of the research done on various areas in Turkey where teachers and students go beyond a theoretical knowledge of environmental education in Turkey and demonstrate that insufficient environmental education. In this study, the theoretical framework of environmental education is expressed. The course curriculum of Muş Alparslan University was examined and the status of the university in environmental education was reached.

___

  • Acar, A., Nemutlu, E., Gürhan, G., & Liman, V. (2004). Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Araştırma Görevlilerinin İş Memnuniyeti ve Bunu Etkileyen Faktörler. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 24(2), 95-106.
  • Akbaş, İ. ve Kırımlı, E. N.(2019). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılığı: ölçek geliştirme çalışması. Kastamonu Education Journal, 27(3), 1245- 1256.
  • Aksu, M., Temeloğlu, E., Özkaya, E., ve Gündeğer, M. (2012), Lisans Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Turizm ve Çevre Bilinci Üzerine Bir Araştırma, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (2):42-61.
  • Akyüz, E. (2015). Çevre Sorunları ve İnsan Hakları İlişkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 15, Eylül 2015, s. 427-436.
  • Atik, A. D. ve Doğan, Y. (20199. Üniversite Öğrencilerinin Çevre Dostu Davranışları, Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi, 1(1): 1-21.
  • Bilgili, M.Y. (2015). Anayasal Bir Hak Olarak Çevre Hakkı. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 563-584.
  • Cansaran, D. (2014). Çevre Bilinci Düzeyini Belirlemeye Yönelik Uygulamalı Bir Çalışma: Merzifon Meslek Yüksekokulu Örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi . 7(1) . 69-74.
  • Demircioğlu, G., Demircioğlu, H. ve Yadigaroğlu, M. (2015). Fizik, Kimya ve Biyoloji Öğretmen Adaylarının Çevre Bilinç Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Y. 8, ss: 167-193.
  • Erkol, M. ve Erbasan, Ö. (2018). Öğretmenlerin Çevre Eğitimi Öz-Yeterliklerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (3):810-825.
  • Erten, S. (2005). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarında Çevre Dostu Davranışlarının Araştırılması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28: 91-100.
  • Esen A. ve Esen M.F. (2018). Çevre Eğitimi ve Bilinci Araştırması, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 65, ss: 164-178.
  • Erökten S. ve Durkan, N. (2010). Çevre Eğitimi Dersinin Öğrencilerin Çevreye Karşı Tutumları ve Davranışları Üzerine Etkileri. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 1C0242, 5, (4), 1861-1867.
  • Faaliyet Raporu, 2019 Yılı Muş Alparslan Üniversitesi İdare Faaliyet Raporu, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Şubat – 2020.
  • Fettahlıoğlu, P. (2018). Algılanan Çevresel Sorunların Çevre Okuryazarlık Düzeyine Göre Analizi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2018; 14(1): 404-425.
  • Gül, S., Aydoğmuş, M., Çobanoğlu, İ. H. ve Türk,H. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Bilinçlerinin İncelenmesi: On dokuz Mayıs Üniversitesi Örneği. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi (GEBD), 4 (3):13-28.
  • Genevie`ve M. Perron, Raymond P. Cote, John F. Duffy (2006). Improving Environmental Awareness Training İn Business. Journal of Cleaner Production, 14(6-7), 551-562.
  • Hamowy, R. (2003). Çevresel Hareketin Retoriği Üzerine Birtakım Mülahazalar. Yusuf Şahin (Çev.), Liberal Düşünce Dergisi bahar-yaz 2003, ss: 121-136.
  • Jickling, B., ve Wals, A. E. (2008). Globalization and environmental education: Looking beyond sustainable development. Journal of curriculum studies, 40(1), 1-21.
  • Karademir, E. (2016). Eğitim Fakültelerinin Yapılandırılması Sürecinde Öğretmen Adaylarının Çevre Bilinci ve Öz Yeterliklerinin Belirlenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, C.7,S.13, ss: 3-18.
  • Karataş, A. (2013). Çevre Bilincinin Geliştirilmesinde Çevre Eğitiminin Rolü Ve Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği, Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı.
  • Karabıçak, M. ve Armağan, R. (2004). Çevre Sorunlarının Ortaya Çıkış Süreci, Çevre Yönetiminin Temelleri ve Ekonomik Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi, İİBF, C.9, S.2, ss:203-228.
  • Kiper, T., Korkut, A. Ve Topal Üstün, T. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıkları Üzerine Bir Araştırma: Namık Kemal Üniversitesi Örneği, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 7 (16) : 112-124.
  • Kılıç, S. M. İnal, E. (2010), Yükseköğretimde Çevre Eğitimi Alan Ve Almayan Öğrencilerde Çevre Bilinci: Niğde Üniversitesi Örneği, Niğde Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, C. 3, S.2, s.70-83.
  • Kışlalıoğlu M. ve Berkes F. (1993), Çevre ve Ekoloji, 3. Baskı, İstanbu: Remzi Kitapevi.
  • Konak, N.(2010). Çevre sosyolojisi: kavramsal ve teorik gelişmeler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24/2010.
  • Nwachukwu, M.(2014). Environmental Education and Awareness Manual. LAP LAMBERT Academic Publishing, Saarbrücken. ISBN: 978-3-659-55249-6.
  • Oğuza, D., Çakcı, I. ve Kavas, S. 8 2011), Yüksek Öğretimde Öğrencilerin Çevre Bilinci, SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, C.12: 34-39.
  • Orr, D. W. (1992). Ecological literacy: Education and the transition to a postmodern world. Suny Press.
  • Öztürk, S. A. (2019). Sosyal Bilimler Ön Lisans Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi, Sosyal Bilgilerde Yenilikçi Araştırmalar Dergisi, 2(1):71-79.
  • Roussopoulos, D. (2017). Politik Ekoloji: İklim Krizi ve Yeni Toplumsal Gündem. Fuat Dara Elhüseyni (Çev.), İstanbul:Sümer Yay.
  • Rickinson, M. (2001). Learners And Learning İn Environmental Education: A Critical Review Of The Evidence, Environmental Education Research, 7(3), 207-320
  • Selim, S., Karakuş, N., Elkan S. ve Selim, C. (2011), Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına İlişkin Görüş ve Tutumlarının Değerlendirilmesi: Ortaca Meslek Yüksekokulu Örneği, SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12: 148-154.
  • Sezer, Ö. (2019). Küresel Konferanslar ve Çevre Sorunları: Çevre kalkınma ve etik açısından eleştirel bir değerlendirme. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi,(ICANAS 38), ss:10-15.
  • Sanera, M.ve Shaw, J. S. (1999). Korkular Değil Gerçekler, Vural Fuat Savaş (çev.), Ankara: Liberte Yay.
  • Schleicher, K. (1989). Beyond environmental education: The need for ecological awareness. International Review of Education, 35(3), 257-281.
  • Şahin, S.H., Ünlü, E. ve Ünlü,S. (2016). Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi, Education Sciences (NWSAES), 1C0655, 2016; 11(2): 82-95.
  • The Belgrad Charter, (1975). UNESCO-UNEP Environmental Education Newsletter, Vol.1, no. 1, January 1975.
  • Tilbury, D. (1995). Environmental education for sustainability: Defining the new focus of environmental education in the 1990s. Environmental education research, 1(2), 195-212.
  • Tbilisi Declaration (1977). Intergovernmental Conference on Environmental Education, Tbilisi (USSR) 74 - 26 October 1977.
  • Torunoğlu, E. (2014). “Çevre Sorunlarının nedenleri” içinde: Ü. B. Öğütüveren (Ed), Çevre Sorunları ve Politikaları, (ss.25-43), Anadolu Üniversitesi yay. Yayın No. 2554.
  • Tufaner, F., Tufaner, Ç. ve Dere, T. (2020). Yüksek Öğretimde Çevre Eğitiminin Yeri ve Önemi. İklim Değişikliği ve Çevre, 5, (1) 13–17.
  • United Nation, (1972). Report of The United Nation Conference on The Human Environment, Stockholm, 5-16 June 1972, United National Publication, A/CONF.48/14/Rev.1.
  • United Nation, (1987). Report of the World Commission on Environment and Development, 4 August 1987, General Assembly Forty-second session, A/42/427.
  • United Nation, (2002). Report of the World Summit on Sustainable Development Johannesburg, South Africa, 26 August- 4 September 2002, A/CONF.199/20.
  • United Nation, (1992). Report of the United Nations Conference on Environment and Development, Rio de Janeiro, 3-14 June 1992, A/CONF.151/26/Rev.l (Vol. l).
  • United Nation, (1997). Programme for the Further Implementation of Agenda 21, General Assembly Nineteenth special session, A/RES/S-19/2, 19 September 1997.
  • Ünal, S. ve Dımışkı, E. (1999). UNESCO. UNEP Himayesinde Çevre Eğitiminin Gelişimi ve Türkiye’de Ortaöğretim Çevre Eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 16-17 ss: 142 – 154.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yücel A.S. ve Morgil F. İ., (1999). Çevre Eğitiminin Geliştirilmesi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1999, C.1,S. 1, 76-89.
  • YÖK, (2020), Yükseköğretim Kurulu 2019 Yılı Yükseköğretim Kurumları Sınavı Yerleştirme Sonuçları Raporu,https://www.yok.gov.tr/HaberBelgeleri/Haber%20%C4%B0%C3%A7erisindeki%20Belgeler/Dosyalar/2019/yks_2019_sonuc_raporu.pdf, Erişim, 09.08.2020.