CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMELERİNİN KANUNLARA UYGUNLUĞUNUN DENETİMİ VE ÇEŞİTLİ HUSUSLARIN KARARNAME İLE DÜZENLENECEĞİNİN KANUNLARDA BELİRTİLMESİ ÜZERİNE
Öz 2017 Anayasa değişikliklerinin yürürlüğe girmesi ile birlikte, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi (Kararname), kanun ve diğer düzenleyici işlemler arasındaki ilişkiyi alt üst etmiştir. Bu çerçevede, kararnamelerin yarattığı karmaşadan öğreti de nasibini almış gözükmektedir. Kararnamelerin normlar hiyerarşisindeki yeri, yürütme lehine mahfuz bir düzenleme alanı yaratılıp yaratılmadığı, kararnamelerin şekil ve esas bakımından denetimi ile hükümsüzlüğü başta olmak üzere, birçok konuda yoğun tartışmalar gerçekleştirilmektedir. Söz konusu tartışmalı noktalardan bazılarına değinilecek olmakla birlikte, çalışmada esas olarak incelenecek olan, kararnamelerin kanunlara uygunluğunun denetiminin ve belli hususların kararname ile düzenleneceğinin kanunlarda belirtilmesinin mümkün olup olmadığıdır. Çalışmada ulaşılan sonuç her iki hususun mümkün olmadığı yolundadır. Bu sonuca ulaşılmasında belli başlı adımlar izlenmiştir. Öncelikle düzenlenme biçiminden yola çıkılarak, karşılaştırmalı hukuktaki modeller karşısında kararnamelerin konumu belirlenmiştir. Sonrasında ise kararnamelerin normlar hiyerarşisinde kanunlarla ilişkisi ele alınmıştır. Ardından, 104. maddedeki çatışma kuralları değerlendirilmek suretiyle, devlet başkanları tarafından çıkarılan kararnamelerin kanunlara uygunluğunun denetlenemeyeceği belirlenmiş; kanunlarda belli hususların kararname ile düzenleneceğinin belirtilmesinin 1982 Anayasası’na aykırı olacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Kararname türleri, Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, normlar hiyerarşisi, kararnamelerin hükümsüzlüğü, kararnamelerin denetimi
___
- ALKAN Haluk (2018). Kurumsalcı Yaklaşım Işığında Yeni Siyasetin Analizi: Cumhurbaşkanlığı Sistemi, Ankara: Liberte Yayınları.
- ARDIÇOĞLU, Mehmet Artuk (2017). “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, Ankara Barosu Dergisi, S. 3., ss. 19-51.
- ARIKAN, Cengiz (2011). Türk Anayasa Hukukunda Yasama Yetkisinin Devredilmezliği İlkesi, Ankara: Yetkin Yayınları.
- ATAR, Yavuz (2018). Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Seçkin Yayınları.
- BOZTEPE, Mehmet (2018). “2017 Yılı Anayasa Değişikliği Sonrası Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 5., S. 1., ss. 5-30.
- CAREY, John Michael, SHUGART, Matthew Soberg (1998). “Calling Out the Tanks or Filling Out the Forms”, Executive Decree Aurhority, New York: Cambridge University Press, ss. 1-29.
- ÇEVRİMİÇİ, https://www.constituteproject.org/, son erişim tarihi: 18 Mayıs 2019.
- EREN, Abdurrahman (2018). Anayasa Hukuku Ders Notları (Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku), İstanbul: On İki Levha Yayınları.
- ERGÜL, Ozan (2018). “Yeni Rejimin Kodları: Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Güncel Hukuk, Eylül-Ekim 2018, ss. 30-32.
- FENDOĞLU, Hasan Tahsin (2018). Anayasa Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları.
- FENDOĞLU, Hasan Tahsin (2017). Anayasa Yargısı, Ankara: Yetkin Yayınları.
- GÖZLER, Kemal (2000). Kanun Hükmünde Kararnamelerin Hukuki Rejimi, Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
- GÖZLER, Kemal (2018) Türk Anayasa Hukuku, Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
- GÖZTEPE, Ece (2017). “Cumhurbaşkanlığı Sistemine Geçiş ve Anayasa Değişikliği”, Güncel Hukuk, Mart 2017, ss. 46-51.
- GÜLGEÇ, Yahya Berkol (2018). Normlar Hiyerarşisi, İstanbul: On İki Levha Yayınları.
- GÜNDAY, Metin (2017). İdare Hukuku, Ankara: İmaj Kitabevi. İBA, Şeref (2018). Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
- KANADOĞLU, K. (2018). “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 2., ss. 637-650.
- KANADOĞLU, Korkut, DUYGUN, Ahmet Mert, BİLGEHAN, Deniz (2018). “Anayasa Hukuku ve İdare Hukuku Açısından 703 Sayılı KHK ve Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Güncel Hukuk, Eylül-Ekim 2018, ss. 24-29.
- KARATEPE, Şükrü (2018). Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Savaş Yayınevi.
- KELSEN, Hans (2016). Saf Hukuk Kuramı: Hukuk Kuramının Sorunlarına Giriş, Çeviri: Ertuğrul Uzun, İstanbul: Nora Kitap.
- ÖZBUDUN, Ergun (2018). Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları.
- REMINGTON, Thomas Frederick (2014). Presidential Decrees in Russia: A Comparative Perspective, New York: Cambridge University Press.
- SHUGART, Matthew Soberg, CAREY, John Michael (1992). Presidents and Assemblies: Constitutional Design and Electoral Dynamics, Cambridge: Cambridge University Press.
- SÖYLER, Yasin (2018). Yeni Başkanlık Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Ankara: Seçkin Yayınları.
- ŞİRİN, Tolga (2019). Karşılaştırmalı Anayasa Hukukunda Kanun Kavramı, İstanbul: On İki Levha Yayınları.
- TAHMAZOĞLU ÜZELTÜRK, Sultan (2017). “Anayasa Değişikliğinde Cumhurbaşkanı”, Güncel Hukuk, Şubat 2017, ss. 12-14.
- TANÖR, Bülent, YÜZBAŞIOĞLU, Necmi (2018). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, İstanbul: Beta Yayınları.
- TEZİÇ, Erdoğan (1972). “Yasama Yetkisi ve Kanun Hükmünde Kararnameler”, Amme İdaresi Dergisi, C. 5., S. 1., ss. 3-14.
- TROPER, Michel (2003). Hukuk Felsefesi, Çeviri: Işık Ergüden, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- TUNÇ, Hasan (2018). Türk Anayasa Hukuku (Ders Kitabı), Ankara: Gazi Kitabevi.
- UYGUN, Oktay (2017). Hukuk Teorileri, İstanbul: On İki Levha Yayınları.
- ÜLGEN, Özen (2018A). “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Niteliği ve Türleri”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1., ss. 3-39.
- ÜLGEN, Özen (2018B). “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri: İlk Gözlemler”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 2., ss. 619-636.
- YILDIRIM, Turan (2017). “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 23., S. 2., ss. 13-28.
- YÜZBAŞIOĞLU, Necmi (1996). 1982 Anayasası ve Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre Türkiye’de Kanun Hükmünde Kararnameler Rejimi, İstanbul: Beta Yayınları.
- ISSN: 1301-1200
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Başlangıç: 1984
- Yayıncı: Anayasa Yargısı Araştırmaları Merkezi