Bal: kısa tıbbi bakış ve kronik yara bakımı

Arı ve arı ürünlerinin tıbbi kullanımı tıbbın ilk günlerinden beri merak konusu olmuş bir öznedir. Bal, polen, arı sütü (royal jelly), propolis, arı zehri ve bal mumunun hepsi ayrı ayrı farklı kimyasal yapılara ve etkinliğe sahiptir. Balın gerek lokal gerekse de sistemik tıbbi kullanım potansiyeli yüksek olsa da, bugün özellikle plastik cerrahi ve kronik yara bakımında bal ve ballı yara örtüleri rutin kullanımdadır. Farklı iklim koşulları ve farklı coğrafyalardan elde edilmiş doğal ballar üzerine yapılan kontrollü klinik çalışmalarda, balın asiditesi, hidrojen peroksit içeriği, osmotik etkisi, besleyici ve antioksidan içerikleri ve henüz araştırma safhasında olan tanımlanmamış diğer içerikleri ile doku iyileşmesini hızlandırıcı, epitelizasyonu arttırıcı, antibakteriyel etki gösteren, bağışıklığı uyaran ve skar formasyonunu azaltıcı etkileri olduğu ortaya konmuştur. Ancak bir sorun vardır ki balın farmakolojik aktivitesi, potensi ve içeriği; coğrafya, mevsim, balın gördüğü işlem, depolama ve arı türüne göre değişmektedir. Ayrıca balın kontaminasyon riski de ayrı bir sorundur. Bu nedenle her balın tıbbi kullanıma uygunluğu dillendirilememekte ve balların tıbbi kullanımdan önce özel işlemlerden geçmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Bal, Arı ürünleri, Yara örtüleri, Biyofarmasötikler, kronik yara bakımı

Medicinal honey: a short view and chronic wound care

Utilities of honey-bee and its products have been always a moot point in medicine. Honey, pollen, royal jelly, propolis, bee venom and beeswax are all in a different chemical composition and efficiency. Even though honey itself has a great potential of both local and systemic medical usage, nowadays, honey dressings and honey itself are involved in routine medical procedures especially for chronic wound care and plastic surgery. In clinical research studies about natural honeys obtained from various climatic and geographic conditions; its acidity, hydrogen peroxide content, osmotic effect, nutritional and antioxidant contents and many other research-phase contents were observed to have antibacterial effect, immunomodulatory effect, increasing effect on wound healing and epitelization and decareasing effect on scar formation,. However, its pharmacological activity, potency and ingredients strongly vary according to climatic and geographic conditions, storage method, bee species and pre-usage processings on honey. In addition, risk of contamination is a major problem. So, it is hard to state that every honey is suitable for medical purposes and medicinal honeys must be pre-processed before its medical usage.

Keywords:

medicinal honey, honey-bee products, biopharmaceuticals, wound dressing, chronic wound care,

PDF

___

1. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs134/en/ (Erişim tarihi: 28 Ocak 2015).
2. World Health Organization (WHO). WHO Traditional Medicine Strategy: 2014-2023. World Health Organization, 2013. Erişim: https://www.who.int/medicines/publications/traditional/trm_strategy14_23/en/
3. T.C. Sağlık Bakanlığı. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği. Resmi Gazete No: 29158, 27 Ekim 2014.
4. Grassberger M, Sherman RA, Gileva OS, Kim CMH, Mumcuoglu KY (eds). Biotherapy-history, principles and practice: A practical guide to the diagnosis and treatment of disease using living organisms. Springer Science & Business Media, Amsterdam, 2013.
5. Salom K, Al-Ghamdi A. Honey for wound healing, ulcers, and burns; data supporting its use in clinical practice. The scientific world journal 2011; 11: 766-787.
6. Oryan A, Zaker S. Effects of topical application of honey on cutaneous wound healing in rabbits. Journal of Veterinary Medicine Series A 1998; 45(1‐10): 181-188.
7. Al-Waili N, Al-Ghamdi A, Ansari MJ, et al. Differences in composition of honey samples and their impact on the antimicrobial activities against drug multiresistant bacteria and pathogenic fungi. Archives of medical research 2013; 44(4): 307-316.
8. Stewart JA, McGrane OL, Wedmore IS. Wound care in the wilderness: is there evidence for honey? Wilderness & environmental medicine 2014; 25(1): 103-110.
9. Voidarou C, Alexopoulos A, Plessas S, et al. Antibacterial activity of different honeys against pathogenic bacteria. Anaerobe 2011; 17(6): 375-379.
10. Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbin’s and Cotran pathologic basis of disease. 9th ed. Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015.
11. Kwakman PH, Zaat SA. Antibacterial components of honey. IUBMB life 2012; 64(1): 48-55.
12. Simon A, Traynor K, Santos K, et al. Medical honey for wound care—still the ‘latest resort’? Evidence-based complementary and alternative medicine 2009; 6(2): 165-173.
13. Olaitan PB, Adeleke OE, Iyabo OO. Honey: a reservoir for microorganisms and an inhibitory agent for microbes. African health sciences 2007; 7(3): 159-165.
14. Gunduz A, Turedi S, Russell RM, Ayaz FA. Clinical review of grayanotoxin/mad honey poisoning past and present. Clinical toxicology 2008; 46(5): 437-442.