İbrahim ÇETİNTÜRK, Orhan ADIGÜZEL, Cengiz DEMİR

Sürdürülebilir Rekabetçi Üstünlük Kaynağı Olarak Yenilik Yeteneği: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma

Öz Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de faaliyet gösteren beş yıldızlı konaklama işletmeleri yöneticilerinin görev yaptıkları işletmelere özgü yenilik yeteneğine yönelik tutumlarını tespit etmektir. Temel kaynak ve yeteneklerini tanıyan, değerlendiren ve yaygınlaştıran işletmeler rakipleri karşısında rekabetçi üstünlük elde edeceklerdir. Konaklama işletmelerinin kendilerine özgü hangi yenilikçi yeteneklerinin ön planda yer aldığı, çalışma neticesinde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Veriler anket tekniği (yüz yüze görüşme ve elektronik posta) kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma modelinde bağımsız değişkenlerden; yenilik yeteneği (hizmet yeniliği, süreç yeniliği, yönetimsel yenilik), temel yetenek belirleyiciler (değerlilik, taklit edilemezlik, yaygınlaştırabilirlik), bağımlı değişkenlerden ise işletme performansı (finansal ve finansal olmayan performans) yer almaktadır. Araştırma, yenilik yeteneği ile işletme performansı arasındaki ilişkiyi aracı bir model içinde inceleyerek temel yetenek belirleyicilerin bu ilişkideki rolünü ortaya koymaktadır. Analiz sonuçlarına göre; yenilik yeteneği, temel yetenek belirleyiciler ve genel performans arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Yenilik yeteneği ile genel performans arasındaki ilişkide temel yetenek belirleyicilerin önemli bir aracılık rolünün bulunduğu belirlenmiştir.

PDF

___

Abdul Razak, İ., Zolait, A.H.S., Subramanian, S. ve Ashtiani, A.V. (2009). Organizational Innovative Capabilities: An Empirical Study of Malaysian Firms, Ibıma Publishing Journal of Innovation and Business Best Practices, 1 (2): 9-18.
Aldebert, B., Dang, R. J. ve Longhi, C. (2011). Innovation In The Tourism Industry: The Case of Tourism@, Tourism Management, 32: 1204-1213.
Atik, H. (2005). Yenilik ve Ulusal Rekabet Gücü. Ankara: Detay Yayıncılık.
Avcı, U., Madanoğlu, M. ve Okumuş, F. (2011). Strategic Ori- entation and Performance of Tourism Firms: Evidence from a Developing Country, Tourism Management, 32 (1): 147-157.
Bakoğlu, R. (2010). Çağdaş Stratejik Yönetim. İstanbul: Beta Ba- sım.
Balan, P. ve Lindsay N. (2010). Innovation Capability, Entrepre- neurial Orientation And Performance In Australian Hotels: An Empirical Study. Cooperative Research Centre for Sustainable Tourism Pty Ltd.
Barney, J. B. (1991). Firm Resources and Sustained Competi- tive Advantage. İçinde Barney J. B. ve Clark D. N. (Edi- törler) Resource-Based Theory Creating and Sustaining Competitive Advantage (ss. 49-75). Oxford Üniversitesi Yayınları.
Barney, J. B. ve Wright, P. M. (1998). Human Resources As A Source Of Sustained Competitive Advantage. İçinde Barney J. B. ve Clark D. N. (Editörler) Resource-Based Theory Creating and Sustaining Competitive Advantage, (ss. 121-141). Oxford Üniversitesi Yayınları.
Baron, R. M. ve Kenny, D. E. (1986). The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic and Statistical Considerations, Journal of Personality and Social Psychology, 51 (6): 1173- 1182.
Bilgel Aşıcı, T. ve Koçak, Usluel, Y. (2013). Sayısal Uçurumun Üniversite Öğrencilerinin Demografik Özelliklerine Göre İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44: 73-84.
Bharadwaj, S. G., Varadarajan, P. R. ve Fahy J. (1993). Susta- inable Competitive Advantage in Service Industries: A Conceptual Model and Research Propositions, Journal of Marketing, 57 (4): 83-99.
Büyüköztürk, Ş. (2006). Veri Analizi El Kitabı. 6. Baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Calantone, R. J., Çavuşgil, S. T. ve Zhao Y. (2002). Learning Orientation, Firm Innovation Capability, and Firm Per- formance, Industrial Marketing Management, 31: 515- 524.
Camelo-Ordaz, C., Fernando, M.A. ve Ramon, V.C. (2003). In- tangible Resources and Strategic Orientation of Com- panies: An Analysis in the Spanish Context, Journal of Business Research, 56: 95-103.
Campbell, A. ve Luchs, K. S. (2002). Temel Yetenek Tabanlı Stra- teji: Rekabetçi İş Ortamında Ayırt Edici Özellikler. Çevi- ren: Ezgi Sungur, İstanbul: Epsilon Yayınları.
Coates, T. T. (2004). The Development of Core Competence Thro- ugh Emerging Technology Innovation: An Empirical Inves- tigation. New York: Rensselaer Polytechnic Institute Troy.
Çavuşgil, T., Calantone, R. J. ve Zhao, Y. (2003). Tacit Know- ledge Transfer and Firm Innovation Capability, The Jo- urnal of Business & Industrial Marketing, 18 (1): 6-21.
Demir, C. ve Oktay, S. (2010). Stratejik İttifak Oluşumunda Temel Yeteneklerin Önemi, Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 1 (1): 1-13.
Dess Gregory, G., Lumpkin, G.T. ve Eisner Alan, B. (2010). Strategic Management Creating Competitive Advantages. 5. Baskı, McGraw-Hill Irwin.
Erdem, B., Gökdeniz, A. ve Met, Ö. (2011). Yenilikçilik ve İş- letme Performansı İlişkisi: Antalya'da Etkinlik Göste- ren 5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Örneği, Dokuz Eylül Üni- versitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26 (2): 77-112.
Erdil, O. ve Kitapçı, H. (2007). TKY Araçlarının Kullanımı ve İşletme Yenilikçiliğinin Yeni Ürün Geliştirme Hızı ve İşletme Performansına Etkisi, Atatürk Üniversitesi İktisa- di ve İdari Bilimler Dergisi, 21 (1): 233-245.
Eren, E. (2013). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Espino-Rodríguez, T. F. ve Gil-Padilla, A. M. (2005), Determi- nants of Information Systems Outsourcing in Hotels form the Resource-based View: An Emprical Study, In- ternational Journal of Tourism Research, (7): 35-47.
Evans, N., Campbell, D. ve Stonehouse, G. (2003). Strategic Management for Travel And Tourism. Oxford: Butter- worth-Heinemann.
George, D., Mallery, M. (2010). Spss For Windows Step By Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 Update, 10a Ed., Bos- ton: Pearson.
Grant, R. M. (1991). The Resource-based Theory of Competi- tive Advantage: Implications for Strategy Formulation, California Management Review, 33 (3): 114-135.
Güler, S. (2005). İstanbul'daki Beş Yıldızlı Otel Restoranlarının Rekabet Stratejilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Uygula- ma. Anadolu Üniversitesi Yayınları, No:1652, Eskişehir.
Günday, G., Ulusoy, G., Kılıç, K. ve Alpkan, L. (2011). Effects of Innovation Types on Firm Performance, International Journal of Production Economics, 133 (2): 662-676.
Gürbüz, S., & Şahin, F. (2014). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yön- temleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Hjalager, A. M. (2002). Repairing Innovation Defectiveness In Tourism, Tourism Management, 23: 465-474.
Hjalager, A. M. (2010). A Review of Innovation Research in Tourism, Tourism Management, 31: 1-12.
Hurley, R. F. ve Hult, G. T. (1998). Innovation, Market Ori- entation and Organizational Learning: An Integration and Empirical Examination, Journal of Marketing, 62: 42-54.
Kalaycı, Ş. (2010). Spss Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Tek- nikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kandampully, J. ve Duddy, R. (1999). Competitive Advanta- ge Through Anticipation, Innovation and Relationships, Management Decision, 37 (1): 51-56.
Kandampully, J. (2002). Innovation As The Core Competency Of A Service Organisation: The Role Of Technology, Konowledge And Networks, European Journal of Inno- vation Management, 5 (1): 18-26.
Kanten, S. ve Yaşlıoğlu, M. (2012). Role Of Innovatıon In Creatıng Customer Value In Hotel Establishments: A Study On Managers, Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Scien- ces, 17 (2): 437-449.
Kaplan, R. S. ve Norton, D. S. (2006). Strateji Haritaları. Çevi- ren: Şeyda Öztürk, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti.
Kıngır, S. ve Ağraş, S. (2011). İşletmelerde Temel Yetenek. İçinde Bakan İ. (Editör) Yönetimde Çağdaş ve Güncel Ko- nular (ss.107-124). Gazi Kitabevi.
Kırım, A. (2009). Yeni Dünyada Strateji ve Yönetim. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Lawson, B. ve Samson, D. (2001). Developing Innovation Capa- bility In Organisations: A Dynamic Capabilities Approach. Department of Management, The University of Melbo- urne, Victoria, 3010, Avustralya.
Lin, L. (2013). The Impact of Service Innovation on Firm Performance, The Service Industries Journal, 33 (15-16): 1599-1632.
Ljungquist, U. (2007). How Do Core Competencies Discri- minate? Identification of Influencing Similarities and Differences, Knowlwdge and Process Management, 14 (4): 237-247.
Lo, Y. H. (2012). Managerial Capabilities, Organizational Cul- ture and Organizational Performance: The Resource- Based Perspective In Chinese Lodging Industry, The Jo- urnal of International Management Studies, 7 (1): 151-157.
Nasution, H. N. ve Mavondo, F. T. (2008). Organisational Ca- pabilities: Antecedents And Implications For Customer Value, European Journal of Marketing, 42 (3/4): 477-501.
Oral, S. ve Yüksel, H. (2006). Hizmet İşletmeleri Yönetimi. İz- mir: Kanyılmaz Matbaası.
Oslo Manual (2005). Yenilik Verilerinin Toplanması ve Yorum- lanması İçin İlkeler. ISBN 975-403-362-5-OECD, Avrupa Birligi.
Ottenbacher, M. C. (2007). Innovation Management in the Hospitality Industry: Different Strategies for Achie- ving Success, Journal of Hospitality & Tourism Research, November, 31 (4): 431-454.
Özbağ, G. K. (2010). Temel Yetenek Tabanlı Yönetim Modeli- nin Yenilik Performansına Etkileri Üzerine Bir Araştır- ma (Basılmamış Doktora Tezi), Kocaeli Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Özşahin, M., Ciğerim, E. ve Gök, M. Ş. (2005). Rekabet Ede- bilirlik ve İşletme Performansı İlişkisi Üzerine Bir Saha Araştırması, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fa- kültesi Dergisi, 7/1: 143-155.
Peng, X. (2007). Improvement and Innovation Capabilities in Ma- nufacturing: Linking Practice Bundles to Strategic Goals and Supplier Collaboration. In Partial Fulfillment of The Requirements for the Degree of Doctor Philosophy, University of Minnesota.
Penrose, E. (1959). The Theory of the Growth of the Firm. Billing and Sons Ltd, Guildford, London and Worcester.
Pınar, A. H. (2011). İnovasyon Çağında Kamu ve İşletme Yö- netiminde Stratejik Teknoloji Yönetimi. İçinde Bakan İ. (Editör) Yönetimde Çağdaş ve Güncel Konular. Gazi Ki- tabevi.
Porter, M. E. (1990). The Competitive Advantage of Nations. New York: Free Press, MacMillan.
Prahalad, C. K. ve Hamel, G. (1990). The Core Competence of the Corporation, Harvard Business Review, Mayıs/Hazi- ran: 79-91.
Prahalad, C. K. ve Hamel, G. (1996). Gelecegi Kazanmak. Çevi- ren: Zülfü Dicleli, İstanbul: İnkılap Yayınları.
Rangone, A. (1999). A Resource-Based Approach To Strategy Analysis in Small-Medium Sized Enterprises, Small Bu- siness Economics, 12: 233-248.
Robbins, S. P. ve Timothy, A. J. (2012). Örgütsel Davranış. Çe- viri Editörü: Erdem İ., Ankara: Nobel Akademik Yayın- cılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.
Rubin, P. H. (1973). The Expansion of Firms, Journal of Political Economy, 81: 936-949.
Seviçin, A. (2006). Kaynaklara Dayalı Rekabet Stratejisi Ge- liştirme, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15: 109-124.
Tavitiyaman, P. (2009). The Impact of Industry Forces on Resour- ce Competitive Strategies and Hotel Performance, Submitted to the Faculty of the Graduate College of the Oklahoma State University In Partial Fulfillment of The Requirements For the Degree of Doctor of Philosophy.
Terziovski, M. ve Samson, D. (2007). Innovation Capability And Its Impact On Firm Performance, Regional Fron- tiers Of Entrepreneurship Research, AGSE Entreprene- urship and Innovation Research Exchange, Aust. ss. 362- 374.
Tseng, C. Y., Kuoa, H. Y. ve Chou, S. S. (2008) Configurati- on Of Innovation And Performance In The Service In- dustry: Evidence From The Taiwanese Hotel Industry, The Service Industries Journal, 28 (7): 1015-1028.
Wernerfelt, B. (1984). A Resource-Based View of the Firm, Strategic Management Journal, 5 (2): 171-180.
Zehir, C. ve Özşahin, M. (2006). Stratejik Karar Verme Hızını Etkileyen Örgütsel, Çevresel Faktörler ve İşletme Per- formansı İlişkisi: İmalat Sektöründe Bir Saha Çalışma- sı, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Der- gisi, 9 (1): 137-157.