Fenomenolojik Sosyoloji Öncüllerinin Turizm Alanyazın Üzerinden Değerlendirilmesi

Nitel araştırma yaklaşımlarından biri olan fenomenoloji, bireylerin fenomenlerle ilgili deneyimlerinin ortaya çıkarılması amacıyla uygulanan yöntemdir. Fenomenolojik sosyoloji ise fenomenolojinin sosyolojik bakış açısıyla yorumlanmasıdır. Bu çalışmada, turizm alanında yapılan fenomenoloji çalışmaları, fenomenolojik sosyolojinin öncülleri kapsamında incelenmektedir. Belirlenen çalışmalardaki öncüllerin yer alma durumu aynı zamanda, sosyolojik bakış açısını da temsil etmesi bakımından önemlidir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi tercih edilmiştir. Yorumlamalarda betimsel analiz kullanılmıştır. Veriler iki veri tabanından (Dergipark ve Anadolu Üniversitesi Kütüphanesi Veritabanları Toplu Arama) derlenmiştir. Analizler sonucunda, fenomenolojik turizm çalışmalarının, fenomenolojiyi sosyolojik olarak açıklamada yetersiz kaldığı görülmüştür. Bu kapsamda, fenomenolojik sosyoloji öncüllerinden “biz ve onlar” ilişkisi, “özneler-arasılık”, “amacıyla ve çünkü” güdüleri ve “toplumsal inşacılık” öncüllerinin çalışmalarda az sıklıkla temsil edildiği; diğer öncüllerden “yaşam dünyası”, “deneyim” ile “paranteze alma” öncüllerinde ise sosyolojik temellendirmelerin kullanıldığı, açıklamalarda bu bağlamlardan sıklıkla yararlanıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Fenomenoloji, Fenomenolojik sosyoloji, Turizm, İçerik analizi

Evaluation of the Antecedents of Phenomenological Sociology from Tourism Literature

One of the qualitative research approaches, phenomenology, is a method used to reveal the experiences of individuals about phenomena. Meanwhile, phenomenological sociology is the interpretation of phenomenology with a sociological perspective. In present study, phenomenology studies carried out in the field of tourism were examined within the scope of phenomenological sociology antecedents. The presence of the antecedents in the determined studies is also important in terms of representing the sociological point of view. Descriptive analysis was used in the interpretations. All the data examined in the study were compiled from two databases (Dergipark and Anadolu University Library Databases Collective Search). As a result of the analysis, it has been seen that phenomenological tourism studies are insufficient to explain phenomenology sociologically. In this context, the antecedents of phenomenological sociology, “us and them” relationship, “intersubjectivity”, “in-order-to and because” motives and “social constructivism” are less frequently represented in the studies; It has been observed that sociological justifications are used in the “lifeworld”, “experience” and “bracketing” antecedents and that these contexts are frequently used in the explanations.

Keywords:

Phenomenology, Phenomenological sociology, Tourism, Content analysis,

PDF

___

Kaynakça Akoğlan Kozak, M., Evren, S. ve Çakır, O. (2013). Tarihsel Süreç İçinde Turizm Paradigması, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 24 (1): 7-22.
Aktaş Polat, S. ve Polat S. (2016). Turizm Perspektifinden Yabancılaşmanın Sosyo-Psikolojik Analizi: Günlük Yaşamdan Turistik Yaşama Yabancılaşma Döngüsü, Sosyoekonomi, 24 (28): 235-253.
Avcıkurt, C. (2017). Turizm Sosyolojisi: Genel ve Yapısal Yaklaşım. (Yenilenmiş ve Genişletilmiş Beşinci Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
Aytan, G. (2019). Fenomenolojik Sosyoloji Perspektifinden Dijital Oyunlar: Moba Oyuncuları Örneği. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Creswell J. W. (2014). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni (M. Aydın,Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Dursun, A. ve Karasakal, S. (2018). Destinasyona Yönelik İtici ve Çekici Faktörler: Bir Literatür İncelemesi, Journal of Recreation and Tourism Research, 5 (1): 23-37.
Emir, O. ve Kaya Sayarı, B. (2020). Turizm Sosyolojisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını. Yayın No: 2875.
Erbaş, H. (1992). Sosyolojide Fenomenoloji, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Araştırma Dergisi, 14: 158-166.
Gönç Şavran, T., Suğur, S., Koçak Turhanoğlu, F. A., Gökalp E. ve Karkıner N. (2013). Modern Sosyoloji Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını. Yayın No: 2595.
Karataş, Z. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1 (1): 62-80.
Kıral, B. (2021). Nitel Araştırmalarda Fenomenoloji Deseni: Türleri ve Araştırma Süreci, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 10 (4): 92-103.
Kozak, N., Akoğlan Kozak, M. ve Kozak, M. (2014). Genel Turizm: İlkeler-Kavramlar (Gözden Geçirilmiş On Beşinci. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
Köroğlu, Ö., Ulusoy Y. H. ve Avcıkurt, C. (2018). Kültürel Miras Kavramına İlişkin Algıların Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi, Turizm Akademik Dergisi, 5 (1): 98-113.
Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1): 323-343.
Pernecky, T. ve Jamal, T. (2010). (Hermeneutic) Phenomenology in Tourism Studies, Annals of Tourism Research, 37 (4): 1055-1075.
Rasid, R., Djafar, H. ve Santoso, B. (2021). Alfred Schutz’s Perspective in Phenomenology Approach: Concepts, Characteristics, Methods and Examples, International Journal of Educational Research & Social Sciences, 2 (1): 190-201.
Sofuoğlu, N. (2009). Alfred Schutz’un Fenomenolojik Sosyolojisi ve Din Sosyolojisine Uygulanabilirliği. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ulusoy, M. D. (2018). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını. Yayın No: 2386.
Uzun, Z. ve Şafak Uzun, A. M. (2017). Peter L. Berger ve Thomas Luckmann’ın Sosyal İnşacılığı Açısından Değerin Yeniden İnşası: Profesyonel Askerlikte Değer Eğitimine Kuramsal Bir Yaklaşım, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 63: 503-520.
Ültay, E., Akyurt, H. ve Ültay N. (2021). Sosyal Bilimlerde Betimsel İçerik Analizi, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10): 188-201.
Van Manen, M. (2007). Phenomenology of Practice, Phenomenology & Practice, (1) 1: 11-30.
Varlık, R. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Tüketim Davranışlarına Sosyal Medyanın Etkisi: Pamukkale Üniversitesi Örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Walsh, R.D. (1988). Husserl’s Epoche as Method and Truth, Auslegung: A Journal of Philosophy, 14 (2): 211-223.
Zelić, T. (2009). On The Phenomenology of The Life-World, Synthesis Philosophica, 23 (2): 413-426.