ESKİ İSTANBUL’DA RAMAZAN VE MAHALLE BEKÇİLERİ
Eski Ramazanlarda İstanbul’da hazırlıklar çok öncesinden başlamaktadır. Hem evlerde hem de dış mekânda gerçekleştirilen hazırlıklar için yetişkinler kadar çocuklar da heyecanlanırdı. Mahalle bekçileri Ramazan’da İstanbul’un sokaklarını dolaşırken çocuklar da onlara eşlik eder, böylelikle eğlenceli zaman geçirirlerdi. Hayatın her evresinde mahallelinin yanında olan bekçiler, mahalle halkının saygınlığını kazanması ve fiziki özelliklerinden dolayı genellikle Bekçi Baba olarak anılmaktadırlar. Bekçiler, fiziki özelliklerinin yanı sıra aynı zamanda icralarıyla da dikkat çekmektedir. Mahalle halkı bekçilerin davulu çalarken göstermiş olduğu icrasını da hayranlıkla izlemektedir. Mahalle bekçilerinin Ramazan’da davul eşliğinde söyledikleri fasıllar da mahalle halkı için önem arz etmektedir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı’nın 1207 numarasında kayıtlı Destan-ı Bekçi adlı yazma eserde 30 tane Ramazan faslı mevcuttur. Bu yazma eserin müellif kaydı olmadığı gibi müstensihi de belli değildir. İstinsah tarihi H. 1080 yılı Recep ayı olarak belirtilmiştir. Buna göre de nüshanın istinsah tarihi 1669 Kasım/Aralık ayıdır. Eserde mevcut olan fasıllar latinize edilmiştir. Ancak bizden önceki bir çalışmada edisyon kritik yapıldığı için bu makalede sadece fasılların adlarına yer verilmiştir. Diğer nüshalardaki fasıllarla arasında kelime farkı olmasından dolayı fasılları eklemeyi gerekli görmedik. Bu çalışmada, Eski Ramazanlardaki hazırlıklar üzerinde durularak, Ramazanların vazgeçilmez parçası olan mahalle bekçilerinin özellikleri ve onların Ramazandaki etkisine değinilecektir. Ramazan’da mahalle bekçilerinin söylediği fasıllar değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler:
Ramazan, İstanbul, Mahalle bekçileri, Destan-ı Bekçi, Mani Fasılları
An Avaluation On Kara Budak In Dede Korkut
Epics are related to both history and literature. Turks have a rich epic tradition. Dede Korkut Epics; have an important place in Turkic epics; are a reflection of ancient Turkic life; contain important information about Turkic history, geography, language, literature, culture, art and many more. Many people are mentioned in Dede Korkut. One of the people mentioned in Dede Korkut is Kara Budak. Kara Budak’s name is mentioned in four epics in The Book of Dede Korkut. Although he is known as the son of Kara Gune, Kara Budak is actually the son of Bayındır Han. Kara Budak is married to the daughter of Salur Kazan and also plays an important role in the cooperation of Bayındır Han and Salur Kazan. Kara Budak is also included in the Turkmen variant of Dede Korkut and given a place in Dede Korkut’s newly discovered manuscript. There are several historical layers in Kara Budak. Kara Budak is in many ways a reflection of ancient Turkic history and an example of ancient Central Asian Turkic heroes. In this article, Kara Budak in Dede Korkut; his name, his family, his place in history and Dede Korkut were examined.
Keywords:
Dede Korkut, Bayindir Han, Kara Budak, Salur Kazan, Kara Gune,
___
- KAYNAKÇA Abdülaziz Bey. (1995). Osmanlı Âdet, Merasim ve Tabirleri. (Haz. Kâzım Arısan, Duygu Arısan Günay), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Ahmet Rasim. (2005). Şehir Mektupları. (Haz. Figen Berk). İstanbul: Karanfil Yayınları.
- Aksel, M. (1973). Ramazan Davulu ve Davul Yakısı. Türk Folklor Araştırmaları. 14(285), 6608-6610.
- Alyot, H. (2008). Türkiye’de Zabıta – Tarihi Gelişim ve Bugünkü Durum-. Ankara: Kozan Ofset.
- Alp, M. (1964). Eski İstanbulda Ramazan, Türk Folklor Araştırmaları. 8(174), 3273-3275.
- Ayverdi, S. (2007). İstanbul Geceleri. (5. Baskı). İstanbul: Kubbealtı Yayınevi.
- Ayverdi, S. (2009). İbrahim Efendi Konağı. (10. Baskı). İstanbul: Kubbealtı Yayınevi.
- Bayrı, M. H. (1960). İstanbul Folkloru: Bekçi ve Ramazan Manileri. Köy Postası, 187, 16-17.
- Carbognano, C. C. (1993). 18. Yüzyılın Sonunda İstanbul, (Çev. Erendiz Özbayoğlu), İstanbul: Eren Yayınları.
- Cingöz, M. (1993). Çeyiz Alayı. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.2, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 499.
- Emeksiz, A. (2010). İstanbul Halk Kültürü İstanbul’un Mânileri Mânilerin İstanbul’u. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Georgeon, F. (2018). Osmalıdan Cumhuriyete İstanbul’da Ramazan. (Çev. Alp Tümertekin). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Göktaş, U. (1993). Semt Pazarları. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.6, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 522.
- Güldemir, O., Sandıkçıoğlu, T., & Işık, N. (2018). Osmanlı Ramazan Mutfak Kültürü ve Günümüze Yansımaları, Osmanlı’da Mimari, Sanat ve Yemek Kültürü, İstanbul: Mahya Yayıncılık.
- Hınçer, İ. (1969) Hilton’da İftar ve Ramazan Eğlenceleri, Türk Folklor Araştırmaları,12( 245), 5483.
- Koçu, R. E. (2016). Tarihte İstanbul Esnafı. (3.Baskı). İstanbul: Doğan Kitap Yayıncılık.
- Manyas, R. (1964). Eski Ramazanlar, Türk Folklor Araştırmaları, 8 (174), 3277-3278.
- Mehmed Tevfik. (1991). İstanbul’da Bir Sene, (Haz., Nuri Akbayar), İstanbul: İletişim Yayınları.
- Musahipzade Celal. (1946). Eski İstanbul Yaşayışı. İstanbul: Türkiye Yayınevi. Sakaoğlu, N. (1993) Âmin Alayı, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.1, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 245.
- Sevgen, N. (1959). Anadolu Kaleleri, C.1. Ankara: Doğuş Matbaası.
- Taner, E. (2009). Osmanlı Esnafı Ticari ve Sosyal Hayat, Ankara: Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği.
- Tarih Vakfı, (1993). Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.8, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 356.
- Ulunay, R. C. (1962). Eski İstanbul’da Simidler, Pideler, Fodlalar, Türk Folklor Araştırmaları, 151, 2642-2643.
- Uslubaş, T. (2006). Davulcunun Mânileri İhyâ Eder Gönülleri, Böyleydi Osmanlı’nın Ramazanı, İstanbul: Yağmur Yayınları, 69-72.
- Yücel, E. (1973). Eski İstanbul’da Eski Ramazanlar: Hayri Bey’in Ramazan Manileri. Türk Folklor Araştırmaları. 15( 291), 6778-6780.
- ISSN: 2587-2001
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: İshak KÜÇÜKYILDIZ
Sayıdaki Diğer Makaleler
ARTEMİSİA GENTİLESCHİ’NİN TABLOLARINDA İYİ İLE KÖTÜNÜN SAVAŞI
DEDE KORKUT’TAKİ KIRK KINUK ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
ESKİ İSTANBUL’DA RAMAZAN VE MAHALLE BEKÇİLERİ
NIETZSCHE FELSEFESİNDE ADALETİN KAYNAĞI VE İMKÂNI SORUNU
1938-1950 YILLARI ARASINDA YAYIMLANMIŞ EDEBİYAT DERGİLERİNDE EDEBİYAT ELEŞTİRİSİ HAKKINDA DÜŞÜNCELER