ZERZEVAN CASTLE IN THE LIGHT OF RECENT ARCHEOLOGICAL RESEARCHES

Southeastern Anatolia, which forms the extreme border of the Roman Empire, has been transformed into a geography where great struggles between the two great powers of the time, Rome and Parthians/Sassanids, have been maintained throughout history from the perspective of economic, political and military strategy. The research that began at Zerzevan Castle, the military settlement of Rome, plays a very important role in understanding the Roman period of the region. Due to its location, the entire valley is dominated by this strategic Roman border garrison on the antique trade route that controls a large area. Besides Zerzevan should be considered as a settlement where not only soldiers settled but also civilians. When the existing architectural remains and the finds uncovered in the excavations are examined, it can be said that the area was used in the 3rd century AD; but it is very difficult today to estimate the area covered at that time. The walls and structures of the settlement were probably repaired during Anastasius I (AD 491-518) and Justinian I (AD 527-565) periods, and some structures have been reconstructed to the final state as found today. The settlement must have been in use until the conquest of the region by the Islamic armies in 639 AD.

S

Roma ùmparatorluøu’nun doøudaki en uç sÖnÖrÖnÖ oluûturan Anadolu’nun güneydoøusu ekonomik, siyasi ve stratejik açÖdan her zaman önemini korumuû, bu coørafyada hakimiyet kurmak için dönemin iki büyük gücü Roma ve Parth/Sasaniler büyük mücadele vermiûtir. Bu baølamda kilit noktada yer alan ve Roma’nÖn askeri yerleûimi olan Zerzevan Kalesi’nde yeni baûlayan çalÖûmalar, bölgenin Roma Dönemi’nin aydÖnlanmasÖ açÖsÖndan oldukça önemli bir rol üstlenmektedir. Yerleûim konumu itibariyle bütün vadiye hakim, antik ticaret yolu üzerinde, geniû bir alanÖ kontrol altÖnda tutan, stratejik bir Roma sÖnÖr garnizonudur. Bununla birlikte Zerzevan’da sadece askerler kalmamÖû, aynÖ zamanda sivillerin yaûadÖøÖnÖ da söyleyebiliriz. Yerleûimde mevcut mimari kalÖntÖlar ve kazÖ çalÖûmalarÖnda ele geçen buluntular incelediøinde MS 3. yy’da alanÖn kullanÖldÖøÖ söylenebilir, fakat bu dönemdeki boyutlarÖ hakkÖnda bilgi vermek ûu an için çok zordur. Büyük bir olasÖlÖkla yerleûimin surlarÖ ve yapÖlarÖnÖn Anastasios I (MS 491518) ve Justinianos I (MS 527-565) dönemlerinde onarÖlarak, bazÖlarÖ ise yeniden inûa edilerek mevcut son haline getirildiøi söylenebilir. MS 639 yÖlÖnda ùslam ordularÖ tarafÖndan bölgenin fethine kadar da yerleûim önemini korumuûtur.

PDF

___

Ammianus Marcellinus Ammianus Marcellinus, History (Translated by J. C. Rolfe), Vol. I (London 1939).

M. Ahunbay 1990 M. Ahunbay, “Dara-Anastasiopolis”, KST 12, 1990, 391-397.

Ş. Beysanğlu 1987 ú. Beysanoølu, AnÖtlarÖ ve Kitabeleriyle DiyarbakÖr Tarihi. I, II, III (Ankara 1987).

Ş. Beysanoğlu 1995 ú. Beysanoølu, “DiyarbakÖr Tarihine KÖsa Bir BakÖû”, Kültür ve Sanat 28, 1995, 5-9.

Ş. Beysanoğlu 1999 ú. Beysanoølu, “Kuruluûundan Günümüze Kadar DiyarbakÖr Tarihi”, DiyarbakÖr Müze úehir, 1999, 38-80.

R.C. Blockley 1988 R. C. Blockley, “Ammianus Marcellinus on the Persian invasion of A. D. 359”, Phoenix 42, 1988, 244-260.

R. C. Blockley 1992 R. C. Blockley, East Roman Foreign Policy (Leeds 1992).

B. Can – Erdoğan 2014 B. Can – N. Erdoøan, “Dara, Bizans-Sasani SÖnÖrÖnda Bir Garnizon Kenti ve KazÖlarÖ”, Anadolu’nun Zirvesinde Türk Arkeolojisinin 40 YÖlÖ (Eds. M. A. YÖlmaz – H. Kasapoølu) 2014, 347-371.

A. Coşkun 2015a A. Coûkun, “Zerzevan Kalesi KazÖlarÖ”, Medeniyetler KavûaøÖnda Bir ùlçe: ÇÖnar, 2015, 92-97.

A. Coşkun 2015b A. Coûkun, “Zerzevan Kalesi, Roma’nÖn SÖnÖr Garnizonu / Zerzevan Castle, Frontier Garrison of Roman”, DiyarbakÖr Valiliøi - Kültür ve Turizm Dergisi 4, 2015, 72-76.

A. Coşkun 2016 A. Coûkun, “Zerzevan Kalesi 2014 YÖlÖ KazÖ ÇalÖûmalarÖ: ùlk Sezon”, KST 37.1, 2016, 101-128.

A. Coşkun 2017 A. Coûkun, “2015 YÖlÖ Zerzevan Kalesi KazÖ ÇalÖûmalarÖ (2. Sezon)”, KST 38.1, 2017, 125-150.

A. Çevik 2002 A. Çevik, XI-XIII. YüzyÖllarda Diyâr-Ö Bekr Bölgesi Tarihi, YayÖnlanmamÖû Doktora Tezi (ùstanbul 2002).

F. W.Deichmann – Peschlow 1977 F. W. Deichmann – U. Peschlow, Zwei spätantike Ruinenstätten in Nordmesopotamien, Bayerische Akademie der Wissenschaften (München 1977).

P. Devambez 1937 P. Devambez, ùstanbul Müzeleri. Asariatika Müzesi. Tunç Eserler Rehberi - Guide illustre de Bronzes (ùstanbul 1937).

H.B. Dewing 1914 H. B. Dewing, Procopius, History of the Wars, I (New York 1914). Dignas – Winter 2007

B. Dignas – E. Winter, Rome and Persia in Late Antiquity: Neigbours and Rivals (Cambridge 2007).

L. Dillemann 1962 L. Dillemann, Haute Mésopotamie orientale et pays adjacents: contribution a la géographie historique de la région, du Ve s. avant l'ére chrétienneau VIe s. de cette ére (Paris 1962).

N. Erdoğan, Anastasiopolis - Dara Antik Kenti (Mardin 2014)

N. Fıratlı, A Short Guide to the Byzantine Works of Art (İstanbul 1955).

D. French, “Pre- and Early-Roman Roads of Asia Minor. The Persian Royal Road”, Iran 36, 15-43.

G. Greatex – S. Lieu, The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars AD 363-630 (Routledge 2002).

H. S. Guyer, Reise durch Mesopotamien (Zürich 1968).

A. Joubin, Musee Imperial Ottoman. Bronzes et bijoux ( ùstanbul 1898).

A. Kütük, “ùmparator I. Justinianos’un ùlk YÖllarÖnda Bizans ùmparatorluøu’nun Mezopotamya SÖnÖrÖ (527-532)”, Tarih Okulu Dergisi 18, 2014, 141-164.

A. Kütük, “Bizans ùmparatorluøu ZamanÖnda Amida (DiyarbakÖr) IV.-VII. YüzyÖl”, History Studies 7.2, 2015, 77-97.

N. Lenski, “Two Sieges of Amida (AD 359 and 502-503) and the Experience of Combat in the Late Roman Near East”, British Archaeological Reports 1717, 2007, 219-236.

C. Lightfoot, “Sapor before the walls of Amida”, in: D. French – C. Lightfoot (eds.), The Eastern Frontier of the Roman Empire (Oxford 1989) 285-294.

M. Marciak, “The Cultural Landscape of Sophene from Hellenistic to Early Byzantine Times”, Göttinger Forum für Altertumswissenschaft 17, 2014, 13-56.

C. Niebuhr, Voyage en Arabie & en d'autres Pays circonvoisins (Amsterdam 1780).

A. T. Olmstead, “The Calculated Frightfulness of Ashur Nasir Apal”, JAOS 38, 1918, 209-263.

B. Pitarakis, Hayat KÖsa, Sanat Uzun - Bizans’ta úifa SanatÖ / Life Is Short, Art Long – The Art of Healing in Byzantium (ùstanbul 2015).

H. W. Pleket – R. S. Stroud, “Samachi (Kale’i Zerzevan; 45 km S. of Amida). Inscription on a bronze bucket, 6th cent. A.D.”, SEG 27, 1977.

C. Preusser, Nordmesopotamische Baudenkmäler altchristlicher und islamischer Zeit (Leipzig 1911).

C. Ritter, Die Erdkunde von Asien 7-2 (Berlin 1844).

E. Sachau, Reise in Syrien und Mesopotamien (Leipzig 1883).

T. A. Sinclair, “The site of Tigranocerta. II”, REArm 26, 1996, 51-118.