Yrd. Doç. Dr. Meltem Karaatlı, Doç. Dr. Nuri Ömürbek, Esra Aksoy, Hanife Karakuzu

Turizm İşletmeleri İçin AHP Temelli Bulanık TOPSIS Yönetimi ile Tur Operatörü Seçimi

Öz Turizm sektöründe faaliyet gösteren işletmeler, busektörde rakipleri ile mücadele edebilmek için hizmetkalitelerini sürekli en üst noktada tutmak zorundadırlar.Turizm sektöründe oldukça önemli bir paya sahipolan otel işletmeleri yüksek kalite anlayışı ve müşteriodaklı politikalara bağlı kalarak rekabet avantajı eldeedebilirler. Bunun içinde otel işletmeleri çalışacağı turoperatörünü belirlerken birtakım kriterleri göz önündebulundurmalıdır. Bu nedenle de tur operatörlerininhangi kriterlere ve hangi ağırlıklara göre saptanacağınınbelirlenmesi çok kriterli karar verme sürecinin değerlendirilmesindebelirleyici öneme sahiptir. Bu çalışmadada Isparta ilinde faaliyet gösteren beş yıldızlı birotelin tur operatörü seçiminde göz önüne aldığı kriterlerinağırlık dereceleri Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP- Analytic Hierarchy Process) ile belirlenmiştir. Eldeedilen ağırlıklar çok kriterli karar verme tekniklerindenBulanık TOPSIS (Technique For Order Preference BySimilarity To An Ideal Solution) yönteminde kullanılaraktur operatörleri değerlendirilmiş ve otel için en iyitur operatörü tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çok Kriterli Karar Verme, AHP

PDF

___

Abalı Y.A., Kutlu B.S., Eren T., (2012). Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ile Bursiyer Seçimi: Bir Öğretim Kurumunda Uygulama”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26, (3-4), 259-272.
Alaeddinoğlu F., Can A.S., (2007). Türk Turizm Sektöründe Tur Operatörleri ve Seyahat Acenteleri, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 50-66.
Alphonce C.B., (1997). Application of The Analytic Hierarchy Process in Agriculture in Developing Countries, Agricultural Systems, 53, (1), 97-112.
Amiri M.P., (2010). Project Selection For Oil-Fields Development By Using The AHP And Fuzzy TOPSIS Methods, Expert Systems with Applications, 37, (9), 6218–6224.
Awasthi A., Chauhan S.S., (2012). A Hybrid Approach Integrating Affinity Diagram, AHP And Fuzzy TOPSIS For Sustainable City Logistics Planning”, Applied Mathematical Modelling, 36, (2), 573–584.
Başkaya Z., Akar C., (2005). Ürün Alternatifi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Süreci: Tekstil İşletmesi Örneği, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 5, (1), 273-286.
Baykal N., Beyan T., (2004). Bulanık Mantık İlke ve Temelleri. Ankara:Bıçaklar. Benı ́tez J.M., Martı ́n J.C., Roma ́n C., (2007). Using Fuzzy Number for Measuring Quality of Service in The Hotel Industry”, Tourism Management, 28, 544–555.
Bevılacqua M., Braglia M., (2000). The Analytic Hierarchy Process Applied to Maintenance Strategy Selection, Reliabillity Engineering and System Safety, 70, 71-83.
Boran F.E., Genc S., Kurt M., Akay D., (2009). A Multi- Criteria Intuitionistic Fuzzy Group Decision Making For Supplier Selection With TOPSIS Method, Expert Systems with Applications, 36, (8), 11363-11368.
Chandran B., Golden B., Wasil E., (2005). Linear Programming Models For Estimating Weights in The Analytic Hierarchy Process, Computers & Operations Research, 32, (9), 2235-2254.
Chang T.H., Wang T.C., (2009). Using The Fuzzy Multi-Criteria Decision Making Approach For Measuring The Possibility Of Successful Knowledge Management, Information Sciences, 179, (4), 355-370.
Chen C.T., (2000). Extensions of The TOPSIS for Group Decision-Making Under Fuzzy Environment, Fuzzy Sets and Systems, 114, 1-9.
Chen C.T., Lin C.T., Huang S.F., (2006). A Fuzzy Approach For Supplier Evaluation And Selection In Supply Chain Management”, Int. J. Production Economics, 102, 289–301.
Dağdeviren M., Yavuz S., Kılınc N., (2009). Weapon Selection Using The AHP And TOPSIS Methods Under Fuzzy Environment”, Expert Systems with Applications, 36, (4), 8143-8151.
Demireli E., (2010). TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Sistemi: Türkiye’deki Kamu Bankaları Üzerine Bir Uygulama, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5, (1), 101-112.
Doğan B., (2004). Karar Vermede Çok Kriterli Bir Yaklaşım Modeli Olarak Analitik Hiyerarşi Süreci Ve Mayın Avlama Gemisi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Süreci yönteminin Uygulanması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Deniz Harp Okulu Deniz Bilimleri ve Mühendisliği Enstitüsü, İstanbul.
Ecer F., (2006). Bulanık Ortamlarda Grup Kararı Vermeye Yardımcı Bir Yöntem: Fuzzy TOPSIS Ve Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi, İsletme Fakültesi Dergisi, 7, (2), 77-96.
Eleren A, (2007). Markaların Tüketici Tercih Kriterlerine Göre Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi ile Değerlendirilmesi: Beyaz Eşya Sektöründe Bir Uygulama, Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14, (2), 47-64.
Emir O., (2010). Otel İşletmelerinin Pazarlanmasında Seyahat Acentalarının Rolü: Otel İşletmeleri Tarafından Bir Değerlendirme, Ege Akademik Bakış, 10, (4), 1245-1256.
Erginel N., Çakmak T., Şentürk S., (2010). Numara Taşınabilirliği Uygulaması Sonrası Türkiye’de GSM Operatör Tercihlerinin Bulanık TOPSIS Yaklaşımı İle Belirlenmesi, Anadolu Üniversitesi Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 11, (2), 81-93.
Eroğlu E., Lorcu F., (2007). Veri Zarflama Analitik Hiyerarşi Prosesi (VZAHP) İle Sayısal Karar Verme, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme Dergisi, 36, (2), 30-53.
Gökdeniz A., (1990). Paket Turlar ve Üretim Safhaları, Anatolia Aylık Turizm ve Kültür Sanat Dergisi, 6, (1), 44-48.
Güner M., (2003). Analitik Hiyerarşi Yönteminin Fason İşletme Seçiminde Kullanılması, Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, 4, 1-5.
Güner M., Yücel Ö., (2007). Konfeksiyon Üretiminde Temel Kriterlerin Hiyerarşik Modellenmesi İle Üretilecek En Uygun Ürünün Belirlenmesi, Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22, (1), 73-79.
Huang J.H., Peng K.H., (2012). Fuzzy Rasch Model In TOPSIS: A New Approach For Generating Fuzzy Numbers to Assess The Competitiveness of The Tourism Industries in Asian Countries, Tourism Management, 33, (2), 456-465.
Hwang H.S., Moon C., Chuang C.L., Goan M.J., (2005). Supplier Selection Planning Model Using AHP, International Journal of The Systems for Logistics and Management, 1, (1), 47-53.
Ignatius J., Mustafa A., Goh M., (2012). Modeling Fundıng Allocation Problems Via Ahp-Fuzzy TOPSIS, International Journal of Innovative Computing, Information and Control, 8, (5-A), 3329-3340.
Kannan G., Pokharel S., Kumar P.S., (2009). A Hybrid Approach Using ISM And Fuzzy TOPSIS For The Selection Of Reverse Logistics Provider, Resources, Conservation and Recycling, 54, 28-36.
Karagül A.A., Özdemir A., (2010). Finansal Bilgi Kalitesinin Analitik Hiyerarşi Süreci Tekniğiyle Değerlendirilmesi: Bankacılık Sektörü Uygulaması, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, (3), 43-58.
Kulak O., Durmusoğlu M.B., Kahraman C., (2005). Fuzzy Multi-Attribute Equipment Selection Based on Information Axiom, Journal of Materials Processing Technology, 169, (3), 337-345.
Kuruüzüm A., Atsan N., (2001). Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve İşletmecilik Alanındaki Uygulamaları, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1, (1), 83-105.
Küçük O., Ecer F., (2007). Bulanık TOPSIS Kullanılarak Tedarikçilerin Değerlendirilmesi Ve Erzurum’da Bir Uygulama, Abant İzzet Baysal Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, (1), 45-65.
Maden U., (2007). Seçilmiş Özel Ticari Bankalarda Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemiyle Müşteri Bağlılığının Araştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Mahmoodzadeh S., Shahrabi J., Pariazar M., Zaeri M.S., (2007). Project Selection by Using Fuzzy AHP and TOPSIS Technique, International Journal of Humanities and Social Sciences, 1, (3), 135-140.
Maniyaa K.D., Bhatt M.G., (2011). A Multi-Attribute Selection of Automated Guided Vehicle Using The AHP/M-GRA Tecnique, International Journal of Production Research, 49, (20), 6107-6124
MEB, (2007a). Konaklama ve Seyahat Hizmetleri Turizm İşletmeleri, Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi, Ankara: http://hbogm. meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/ konaklama/moduller/TurizmIsletmeleri.pdf
MEB, (2007b). Konaklama ve Seyahat Hizmetleri Paket Tur Üretimi, Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi, Ankara: http://hbogm.meb. gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/konaklama/moduller/PaketTurUretimi.pdf
Önüt S., Soner S., (2008). Transshipment Site Selection Using The AHP And TOPSIS Approaches Under Fuzzy Environment, Waste Management, 28, (9), 1552-1559.
Özçakar N., Demir H., (2011). Bulanık TOPSIS Yöntemiyle Tedarikçi Seçimi, Yönetim (İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi), 22, (69), 25-44.
Özgüven N., (2011). Vakıf Üniversite Tercihinin Analitik Hiyerarşi Yöntemiyle Belirlenmesi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 279-290.
Phua M.H., Minowa M., (2005). A GIS-Based Multi-Criteria Decision Making Approach To Forest Conservation Planning At A Landscape Scale: A Case Study In The Kinabalu Area, Sabah, Malaysia, Landscape and Urban Planning, 71, 207–222.
Saat M., (2000). Çok Amaçlı Karar Vermede Bir Yaklaşım: Analitik Hiyerarşi Yöntemi, Gazi Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2, (2), 149-162.
Saaty T.L. Vargas L.G., (2001). Models, Methods, Con- cepts & Applications of The Analytic Hierarchy Process, Massachusetts:Kluwer Academic.
Saaty T.L., (1990). How To Make A Decision: The Analytic Hierarchy Prosess, Europan Journal of Operation Research, 48, 9-26.
Saaty T.L., (2008). Decision Making With The Analytic Hierarchy Process, International Journal Services Sciences, 1, (1), 83-98.
Saaty T.L., Tran L.T., (2007). On The Invalidity of Fuzzifying Numerical Judgments in The Analytic Hierarchy Process, Mathematical and Computer Modelling, 46, 962-975.
Salo A.A., Hamalaınen R.P., (1997). On The Measurement of Preferences in The Analytic Hierarchy Process, Journal Of Multi-Criteria Decision Analysis, 6, (6), 309-319.
Shih H.S., Shyur H.J., Lee E.S., (2007). An Extension of TOPSIS For Group Decision Making, Mathematical and Computer Modelling, 45, (7-8), 801–813.
Supçiller A.A., Çapraz O., (2011). AHP-TOPSIS Yönetimine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uygulaması, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 13, 1-22.
Timor M., (2004). Şehiriçi Alışveriş Merkezi Yer Seçimi Faktörlerinin AHP Yardımıyla Sıralanması, Yönetim Dergisi, 15, (48), 3-18.
Timor M., (2011). Analitik İstanbul:Türkmen. Hiyerarşi Prosesi.
Uygurtürk H., Korkmaz T., (2012). Finansal Performansın TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7, (2), 95-115.
Üner M., Sökmen A., Birkan İ., (2006). Türkiye’de Her Şey Dahil Uygulamasının Konaklama İşletmeleri Üzerindeki Etkisi: Antalya Örneği, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17, (1), 35-50.
Wang J.W., Cheng C.H., Cheng H.K., (2009). Fuzzy Hierarchical TOPSIS For Supplier Selection, Applied Soft Computing, 9, (1), 377-386.
Wang T.C., Chang T.H., (2007). Application of TOP- SIS in Evaluating Initial Training Aircraft Under A Fuzzy Environment, Expert Systems with Applications, 33, (7), 870-880.
Wang T.C., Lee H.D., Wu C.C., (2007). A Fuzzy TOPSIS Approach with Subjective Weights and Objective Weights, Proceedings of the 6th WSEAS International Conference on Applied Computer Science, April 15-17, China, 1-6.
Wind Y., Saaty T.L., (1980). Marketing Applications of The Analytic Hierarchy Process, Management Science, 26, (7), 641-358.
Yıldız Z., (2011). Turizmin Sektörünün Gelişimi Ve İstihdam Üzerindeki Etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 3, (5), 154-71.
Yurdakul M., İpek A.Ö., (2005). Malzeme Taşıma Sistemlerinin Seçilmesine Yönelik Bir Karar Destek Sistemi Geliştirilmesi, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 20, (2), 171-181.
Zadeh, L. A., (1965). Fuzzy Sets, Information and Control 8, 338-353.