Öz Türkiye’de pek çok darbe ve antidemokratik sürece şahitlik eden asker-siyaset ilişkilerini, 1960’a kadar vesayet, 2007’ye kadar kurumsal çatışma, sonrasını ise normalleşme kavramlarıyla tanımlayan bu makale, öncelikle ordu ile siyasal iktidar arasında ilişki boyutundan iletişim boyutuna geçilmesini demokrasi lehine bir kazanç olarak kabul etmektedir. Devlet içi bürokratik kanallarla da hızlanan siyasal iletişim süreci hem bir normalleşme eğilimini başlatmış, hem de tarafların birbirini daha iyi anlayarak demokrasi, ekonomik refah, kalkınma, sivil toplum gibi ortak paydalarda buluşmasını hızlandırmıştır. 2003 yazında MGK Genel Sekreterliği’nin yapısında meydana gelen değişiklikler, Nisan 2007’deki e-muhtıraya hükümet tarafından verilen tepki, 15 Temmuz FETÖ darbe girişimi ve sonrasında Genelkurmay Başkanlığı’nın Millî Savunma Bakanlığı’na bağlanması sivil ve iyimser bir yaklaşımla, ‘kurumsal çatışma’ döneminin sonu-‘normalleşme’ sürecinin işaretleri olarak değerlendirilmektedir. Halen devam eden normalleşme eğiliminin medya, sivil toplum kuruluşları ve kamusal mekanizmalar üzerinden işlemeye başlayan siyasal iletişim süreçlerinin de etkisiyle demokratikleşme yönünde seyrettiği ileri sürülmektedir.