Uluslararası Hukukta Önleyici Meşru Müdafaa Hakkı
Birleşmiş Milletler’in 1945 yılında kurulması ile birlikte, uluslararası barış ve güvenliğin korunmasını temel amaçlarından birisi olarak alan ve uluslararası uyuşmazlıkların barışçıl yollardan çözümlenmesini uygulayacak bir yapının ortaya çıktığı görülmüştür. II. Dünya Savası sırasında başlatılan, Birleşmiş Milletler örgütü kurma çalışmalarında, başarısız olan Milletler Cemiyeti’nden ders alınarak yeni ve önemli düzenlemeler getirilmiştir. Bunların içinde en önemlilerinden birisi, Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın 2. maddesinin 4. fıkrası ile getirilen düzenlemedir. Bu hüküm gereğince, devletlerin birbirlerine karşı kuvvet kullanmaları yasaklanmıştır. Uluslararası hukukta kuvvet kullanımına dair en önemli tartışma meşru müdafaa hakkının kullanımı ile ilgilidir. Meşru müdafaa hakkı her ne kadar Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın 51. maddesinde düzenlenmişse de silahlı saldırının tanımına, önleyici meşru müdafaa kavramına ve dolayısıyla da kuvvet kullanımı içeren somut olaylar ve antlaşmayla düzenlenen meşru müdafaa hakkı arasındaki ilişkiye dair farklı yorumlar getirilebilmektedir.
Anahtar Kelimeler:
Kuvvet Kullanımı, Meşru Müdafaa Hakkı, Önleyici Meşru Müdafaa, Bush Doktrini, Caroline Olayı
The Right Of Preventive Self-Defence In International Law
With the founding of the United Nations in 1945, it became apparent that the international peace and security safeguard was one of its main objectives, and that it would apply the resolutionof international disputes in peaceful ways.II. New and important regimes were introduced by taking lessons from the League of Nations, which failed during the work of establishing the United Nations, which was launched during World War II. One of the most important of these is the arrangement brought up by article 4 of Article 2 of the Treaty of the United Nations. Under this provision, states are prohibited from using force against each other. The most important discussion of the use of force in international law concerns the use of the right to self-defense. Although the right to self-defense is regulated in Article 51 of the Charter of the United Nations, different interpretations can be made about the definition of armed aggression, the concept of preventive self-defense, and therefore the relationship between concrete events involving the use.
Keywords:
Use Of Force, Right To Self - Defense, Preventive Legitimate Defense, Bush Doctrin, Caroline Incident,
___
- AKİPEK, lhan. “Devletlerarası Hukuk Bakımından Meşru Müdafaanın Mahiyeti ve Benzeri Müesseselerden Farkı”, Ankara: Son Havadis Matbaası, Yıl: 1955.
- AKSAN, Cihan & BAİLES Jon (Haz) “Güçlünün Silahı: Amerikan Devlet Terörü Üzerine Söyleşiler”, İstanbul: Metis Yayınları, Yıl: 2014.
- AKSOY, Merve. “Önleyici Meşru Müdafaa Hakkı Bağlamında Bush Doktrini ve ABD’nin Irak’ı İşgali”, İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, İstanbul: Yıl: 2016.
- AĞIR, Bülent Sarper. “Bush Doktrini: Küresel Bir Hegemonik İstikrar Arayışı mı?”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 3, Sayı 12, s. 71-100.
- ARAL, Erdal. “Asimetrik Saldırı Savaşları, Siyaset ve Uluslararası Hukuk”, Uluslararası İlişkiler, Cilt: 4, Sayı: 14, Yıl:2007, s. 53.
- BAŞEREN, Sertaç.“Uluslararası Hukukta Devletlerin Münferiden Kuvvet Kullanmalarının Sınırları”, Ankara: Ankara Üniversitesi Basım Evi, Yıl: 2003.
- BATIR, Kerem. “Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Amerikan Müdahaleciliği ve Uluslararası Hukuk”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 9, Sayı:1, Yıl: 2011, s. 119.
- BOZKURT, Enver. “Birleşmiş Milletler Sisteminde Kuvvet Kullanma”, Nobel Yayınları, Ankara, Yıl: 2003.
- CURAL, Ahmet. “Bush Doktrini ve Askeri Gücün Önalıcı ve Önleyici Savaş Kapsamında Kullanılması”, Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yıl: 2011.
- DİLEK, Mehmet Sait. “Büyük Güçlerin Politikaları ve Briand-Kellogg Paktı”, Uluslararası ilişkiler, Cilt 10, Sayı 37, Yıl: 2013, s. 145-469.
- DINSTEİN, Yoram. “War Aggression, and Self Defense”, Cambridge University Press, 2001.
- GÜNDÜZ, Aslan. “Milletlerarası Hukuk”, İstanbul: Beta Yayınları, Yıl: 2015.
- GÖZTEPE, Ece. “Amerika’nın İkinci Irak Müdahalesinin Uluslararası Hukuk ve Türkiye’nin Bu Savaşa Katılımının Türk Anayasa Hukuku Açısından Bir Değerlendirmesi ya da “Haklı Savaş”ın Haksızlığı Üzerine”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt:59, Sayı:3, Yıl: 2004, s. 83.
- MUTLU, Erdem İlker .“Savaşın ve Barışın Hukuku”, Turhan Kitabevi, Ankara,2016.
- REÇBER, Sercan. “ Irak’a Yönelik Askeri Müdahalenin Uluslar arası Hukuk Açısından Geçerliliği”, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt: 4, Sayı:13, Yıl: 2008, s. 62-63.
- TAŞDEMİR, Fatma.“Uluslararası Terörizme Karşı Devletlerin Ülkeleri Dışında Münferiden Kuvvete Başvurma Yetkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yıl: 2005.
- TAŞDEMİR, Fatma.“ Uluslararası Anarşiye Giden Yol: Uluslararası Hukuk Açısından Önleyici Meşru Müdafaa Hakkı”, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt 2, Sayı: 5, Yıl: 2006, s.86.
- TOSUN, Fatih. “Uluslararası Hukuk’ta “Kuvvet Kullanma ve Karışma” Kavramlarının Değişen Anlamı”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Cilt:5, Sayı:9, Yıl: 2009, s. 94.
- O’CONNELL, Mary Ellen .“The Myth of Preemptive Self-Defense”, American Society of International Law Task Force on Terrorism, 2002.
- ÖZTÜRK, Mehmet.” I. Körfez Savaşı’ndan (1990- 91) – 11 Eylül Sürecine ABD’nin Irak Politikası ve Bunun Türk-Amerikan İlişkilerine Etkileri”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı:19, Yıl: 2010, s. 20.
- WALZER, Michael, “Haklı Savaş Haksız Savaş: Tarihten Örneklerle Desteklenmiş Ahlaki Bir Tez, Çeviren: DOĞAN, Mehmet, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, Yıl: 2010.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: ANADOLU ÜNİVERSİTESİREKTÖRLÜĞÜ