Gülay AGAÇ, Mehmet GÜZEL, Mehmet Fatih ÖZMANTAR, Ali BOZKURT

Ortaokul 7. Sınıf Matematik Ders Kitaplarındaki Etkinliklerin Matematiksel Potansiyel Düzeyleri

Bu çalışmada ortaokul 7. sınıf matematik ders kitaplarında yer verilen etkinliklerin matematiksel potansiyel düzeyleri incelenmiştir. Çalışmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Doküman olarak Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu (MEB-TTK) tarafından ders kitabı olarak okutulması için onay verilen iki kitap seçilmiştir. Bu kitaplar A ve B kitabı olarak isimlendirilmiştir. A kitabında 36 ve B kitabında ise 13 etkinliğe yer verilmiştir. Kitaplarda yer verilen etkinliklerin matematiksel potansiyel düzeyleri derinlik, matematiksel odak ve komplekslik bileşenlerine göre betimsel olarak analiz edilmiştir. Etkinlikler bu bileşenlerin her birine göre çok düşük (0 puan), düşük (1 puan), orta (2 puan) ve yüksek (3 puan) olmak üzere dört düzeye göre puanlanmıştır. Derinlik bileşeni kapsamında her iki kitapta yer verilen etkinliklerin ağırlıklı olarak orta ve yüksek puanlı etkinlikler olduğu gözlenmiştir. Matematiksel odak bileşeni kapsamında B kitabında yer verilen etkinliklerin A kitabındaki etkinliklere göre daha yüksek puanlı etkinlikler olduğu görülmüştür. Her iki kitapta da özellikle komplekslik bileşeni düzeyleri düşük çıkmıştır. Veri analizlerinden elde edilen bulgular incelenen her iki ders kitabında yer verilen etkinliklerin matematiksel potansiyel bileşenleri kapsamında farklı öğrenme fırsatları sunduklarını göstermiştir. Ayrıca her iki kitapta yer verilen ve aynı kazanıma yönelik olan bazı etkinliklerin aynı bağlama sahip olmalarına rağmen matematiksel potansiyel bileşenleri özelinde farklı puan dağılımlarına sahip olabildikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Matematiksel etkinlik, matematiksel potansiyel, değerlendirme, kitap inceleme

The Levels of the Mathematical Potential of Mathematical Tasks in Secondary School 7th Grade Textbooks

This study aims to examine the level of mathematical potential in the activities included in the 7th grade mathematics textbooks used in secondary schools. The study utilizes the document analysis method to achieve this objective. The dataset for the study comprises activities from two textbooks (called Book A and B) approved by the Ministry of National Education. A total of 36 activities from Book A and 13 activities from Book B were analyzed using deductive content analysis technique. The mathematical potential of the activities were examined based on three components: depth, mathematical focus, and complexity. Each component was assessed and scored at four levels: very low (0 points), low (1 point), medium (2 points), and high (3 points). The findings revealed that activities in both books received predominantly medium and high scores in terms of the depth component. However, activities in Book B scored higher than those in Book A in terms of the mathematical focus component. The results highlighted differences in the learning opportunities provided by the textbooks through the prescribed mathematical activities. It was observed that both books had significant deficiencies, particularly in the complexity component. Furthermore, even though activities in both books shared the same context, it was found that certain activities for the same gains had different score distributions in terms of the mathematical potential components. The findings underscore the need for improvement in the complexity aspect of the activities and highlight the variations in the mathematical potential across different textbooks, despite similar contexts.

Keywords:

Mathematical activities, mathematical potential, evaluation, textbook examination,

PDF

___

Alkayış, A. (2020). Çevre ve etik ilişkisinin eğitim felsefesi bakımından sorunsallaştırılması. Bingöl Araştırmaları Dergisi, 7(1), 75–98.
Bahk, C. M. (2010). Environmental education through narrative films: impact of medicine man on attitudes toward forest preservation. The Journal of Environmental Education, 42(1), 1-13.
Bozdemir, H. ve Faiz, M. (2018). Öğretmen adaylarının çevreye yönelik ekosentrik, antroposentrik ve antipatik tutumları. Sakarya University Journal of Education, 8(1), 61-75.
Bozdemir Yüzbaşıoğlu, H. (2020). Environmental issues and critical perspectives mentioned at public service announcements which are prepared by primary school pre-service teachers. International Journal of Psychology and Educational Studies, 7(4), 143-159.
Bruntland, G. (1987). Our common future: the world commission on environment and development. Oxford, Oxford University Press.
Çelikyay, H. H. (2021). Türkiye’de çevre politikaları: kalkınma planları üzerinden bir inceleme. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 6(15), 185-205.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2020). Türkiye çevre sorunları ve öncelikleri değerlendirme raporu. Bee Content & Communication. 01.08.2022 tarihinde https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/tu-rk-yecevresorunlariveoncel-kler-_2020-20210401124420.pdf adresinden erişilmiştir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (2022). Dünyada su. 01.08.2022 tarihinde https://mgm.gov.tr/genel/hidrometeoroloji.aspx?s=3#:~:text=D%C3%BCnyam%C4%B1z%C4%B1n%202%2F3%20%C3%BC%20su,tabakalarda%20yeralt%C4%B1%20suyu%20olarak%20bulunur. adresinden erişilmiştir.
Di Francesco, D. A. & Young, N. (2011). Seeing climate change: The visual construction of global warming in Canadian national print media. Cultural Geographies, 18(4), 517-536.
Efe, H. A., Yücel, S. ve Efe, R. (2020). Belgesel çekme etkinliğinin fen bilgisi öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma için çevreye yönelik tutumları üzerindeki etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 436-454.
Ergin, Ö. (2008). Su farkındalığı üzerine bir eğitim projesi. TMOOB 2. Su Politikaları Kongresi Bildiriler Kitabı, 2, 531-540.
Ertemel, A. V. ve Aydın, G. (2018). Dijital ekonomide teknoloji bağımlılığı ve çözüm önerileri. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5, 665-690.
Ewert, A., Place, G. & Sibthorp, J. (2005). Early-life outdoor experiences and an individual's environmental attitudes. Leisure Sciences, 27(3), 225-239.
Gall, M. D., Borg, W. R. & Gall, J. P. (1996). Educational research: An introduction. Longman Publishing.
Gezer, A. ve Erdem, A. (2018). Su stresi, su kıtlığı ve su tasarrufu hakkında halkın farkındalığının belirlenmesi: Akdeniz Üniversitesi örnek çalışması. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(2), 113-122.
Gleick, P. H. (2019). Water as a weapon and casualty of conflict: Freshwater and international humanitarian law, water resources management. Springer Nature, 33, 1737-1751.
Godmilow, J. & Shapiro, A. L. (1997). How real is the reality in documentary film? History and Theory, 36(4), 80-101. https://doi.org/10.1111/0018-2656.00032
Grodziéska-Jurczak, M., Stepska, A., Nieszporek, K. & Bryda, G. (2006). Perception of environmental problems among pre-school children in Poland. International Research in Geographical & Environmental Education, 15(1), 62-76.
Hamalosmanoğlu, M. (2019). Farklı yaklaşım, yöntem ve teknikler ışığında etkinliklerle çevre eğitimi. Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
Hoban, G., Loughran, J. & Nielsen, W. (2011). Slowmation: Preservice elementary teachers representing science knowledge through creating multimodal digital animations. Journal of Research in Science Teaching, 48(9), 985-1009.
Ilgar, R. (2020). Su okuryazarlığı ve su ayak izi üzerine yaklaşımlar. Journal of International Social Research, 13(73), 294-308.
Karadağ, A. A. (2008). Türkiye’deki su kaynakları yönetimine ilişkin sorunlar ve çözüm önerileri. TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi, 389-400.
Karataş, A. & Karataş, E. (2016). Environmental education as a solution tool for the prevention of water pollution. Journal of Survey in Fisheries Sciences, 3(1), 61–70.
Kariper, İ. A. (2014). Çevre eğitiminde su ve su kirliliğinin önemi. Journal of European Education, 4(1), 19-22.
Kocaman Karoğlu, A. (2015). Öğretim sürecinde hikaye anlatmanın teknolojiyle değişen doğası: Dijital hikaye anlatımı. Eğitim Teknolojisinde Kuram ve Uygulama, 5(2).
Kurnaz, M. A. & Yüzbaşıoğlu, M. K. (2013). Ortaöğretim kurumlarına giriş sınav sorularının bazı gösterim türleri arasındaki geçişler açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 267-279.
MEB (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
Middlestadt S., Grieser M., Hernandez O., Tubaishat K., Sanchack J., Southwell D. & Schwartz R., (2001), Turning minds on faucets off: water conservation education in Jordanian schools. The Journal of Environmental Education, 32(2), 37-45.
Olgun, E. ve Çobanoğlu, N. (2012). Türkiye su politikalarının biyoetik değerlendirilmesi: Ergene Nehri örneği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2).
Oreta, A. W., Tanhueco, R. M. & Garciano L. E. (2014). Framework for civil engineering research: Addressing safety and sustainability through disaster risk education. 7th Asean Environmental Engg Conference, At Puerto Princes, Palawan, Philippines.
Özdemir, O. (2010). Doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 125- 138.
Özdilek, Z. ve Çalış, S. (2022). Topluma hizmet uygulamaları dersinde yürütülen “su ve eğitim hayattır” projesinin etkililiğine yönelik fen bilgisi öğretmen adaylarının görüşlerinin değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 5(1), 236-257.
Palmer, J. A. (1995). Environmental thinking in the early years: Understanding and misunderstanding of concepts related to waste management. Environmental Education Research, 1(1), 35-45.
Palmer, M. & Lee, P. (2009). StoriesWorth telling: A guide to creating student-led documentaries, Apple Inc. 04.05.2022 tarihinde http://images.apple.com/education/docs/Documentary_Guide_10-09.pdf adresinden erişilmiştir.
Peker, E. A. ve Taş, E. (2020). 5. sınıf öğrencilerinin “Canlılar dünyasını gezelim ve tanıyalım” ünitesi ile ilgili kavram yanılgıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 643-670.
Robin, B. R. (2008). Digital storytelling: A powerful technology tool for the 21st century classroom. Theory Into Practice, 47, 220-228.
Sancar-Tokmak, H., Sürmeli, H. & Özgelen, S. (2014). Preservice science teachers’ perceptions of their TPACK development after creating digital stories. International Journal of Environmental and Science Education, 9,247-264.
Safari, Z., Naderi, S. & Ghasemi, Z. (2014). Examine the role of education in reducin environmental pollution. Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, 4(S1), 1178-1183.
Sönmez, G. ve Işık, M. (2020). Kömür yanma atıklarının çevresel etkileri̇ ve kullanım alanları. Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9(1), 72–83.
Stevenson, R. B. (2007). Schooling and environmental education: Contradictions in purpose and practice. Environmental Education Research, 13(2), 139-153.
Taff, A., Aziz, A., Haron, S.R., Rashid, N.M. & Yasim, M.M. (2010). Residential outdoor education and environmental attitudes: An examination in a Malaysian University. Journal of Outdoor Recreation, Education, and Leadership, 2(3), 198-216.
Tıraş, H. H. (2012). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre: Teorik bir inceleme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 57-73.
Ulum, E. ve Yalman, F. E. (2018). Fen bilimleri dersinde dijital hikaye hazırlamanın ders başarısı düşük ve bilgisayarla fazla vakit geçiren öğrenciler üzerindeki etkisinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 12(2), 306-335.
Wilson, R. A. (1996). Environmental education programs for preschool children. Journal of Environmental Education, 27(4), 28-33.
Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Basım). Seçkin.
Yılmaz, A., ve Yanarateş, E. (2020). Öğretmen adaylarının “su kirliliği” kavramına yönelik metaforik algılarının veri çeşitlemesi yoluyla belirlenmesi. Kastamonu Education Journal, 28(3), 1500-1528. doi: 10.24106/kefdergi.722554
Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Yüzbaşıoğlu, M. K. & Kurnaz, M. A. (2021). Pre-service teachers’ caring about sustainable development goals for Turkey and for the World and their competence in associating the goals with the learning outcomes in the curriculum. Research in Pedagogy, 11(2), 451-467.
Yüzbaşıoğlu, M. K., & Kurnaz, M. A. (2022). A review of Turkish science course curriculum in terms of sustainable development goals. Acta Didactica Napocensia, 15(1), 187-199.