Yeliz APAYDIN, Doğa SAĞIROĞLU, Duygu TOSUN, Nevin DEMİRBAŞ

TÜRKİYE’DE ZEYTİNYAĞI SANAYİİNİN GELİŞİMİ AÇISINDAN ZEYTİN ÜRETİCİLERİNİN SORUNLARI: İZMİR İLİ ÖRNEĞİ

Türkiye zeytin ve zeytinyağı üretimi açısından son derece uygun ekolojik koşullara sahip olmakla birlikte, sektörde yaşanan sorunlar zeytinyağı sanayiinin gelişimini doğrudan etkilemektedir. Zeytinyağı sanayinin hammadde ihtiyacı zeytin işletmelerinden karşılandığı için üretimdeki sorunlar, dolayısıyla üreticilerin sorunları, sanayiinin gelişimi açısından büyük öneme sahiptir. Bu çalışmanın amacı, zeytin üreticilerinin sorunlarının tespit edilmesi ve bu sorunların zeytinyağı sanayiinin gelişimi üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesidir. Bu doğrultuda Ege Bölgesi’nde önemli üretim bölgelerinden biri olan İzmir ilindeki, 64 zeytin üreticisiyle yüz yüze görüşülerek anket çalışması yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre zeytin üreticilerinin karşılaştığı sorunların başında; girdi fiyatlarının yüksekliği, talep yetersizliği, desteklemelerin yetersizliği, kültürel teknikler konusunda eğitimlerin yeterli olmaması ve örgütlenme sorunları gelmektedir. Bu sonuçlara göre, üreticilerin özellikle bakım, hasat, depolama ve örgütlenme konularında desteklenmeleri ve bilinçlendirilmeleri son derece önemlidir. Üretici örgütlerinin de etkin olduğu bir pazarlama organizasyonu ile üreticilerin gelirleri ve üretimde verimlilik artırılabilecektir. Böylece zeytinyağı sanayinin ihtiyaç duyduğu kalite ve miktarda hammadde de sağlanabilecektir. Dolayısıyla zeytinyağı sanayii yarattığı yüksek katma değer ile ülke ekonomisine katkıda bulunabilecektir.

THE PROBLEMS OF OLIVE FARMERS IN TERMS OF THE DEVELOPMENT OF OLIVE OIL INDUSTRY IN TURKEY: A CASE STUDY OF IZMIR PROVINCE

Although it has suitable ecological conditions for the production of olive and olive oil, problems of the sector directly affect the development of olive oil industry in Turkey. Since the raw material of olive oil industry ensured from olive enter prises, problems in the productions problems of farmers has significant importance in the development of the sector. The aim of this study is to determine the problems of olive farmers and to evaluate the impact of these problems on the development of olive oil industry. For the aim of this, surveys were carried out with the 64 olive farmers in Izmir, which is one of the major production provinces in the Aegean Region. According to the results of the study, the major problems encountered in the production of olive are high in put prices, lack of demand, lack of government supports, training about cultivation techniques and organizational problems. Farmers should be supported and informed especially about the main tenance, harvest, storage and organizational issues. Farmers income and productivity should be increased through an efficient marketing organization. When these precautions are considered, the olive oil industry will supply adequate quantity and quality of raw material required. In this way, the olive oil industry could make major contributions to the Turkish economy with the high added value created by it.

Keywords:

Olive, olive oil olive oil industry, farmer, raw material, Izmir,

PDF

___

Başaran, B. 2011. Zeytin ve zeytinyağı üreten küçük ve orta ölçekli işletmelerin sorunları ve bu sorunların çözümüne yönelik alternatif öneriler. Doktora Tezi. NKÜ Fen Bil. Enst. Samsun.
Çobanoğlu, F., Tunalıoğlu, R. 2013. Avrupa Birliği’nde zeytinyağı üretiminde uzmanlaşmış çiftlikler ile Türkiye’de sofralık ve yağlık zeytin üreten çiftliklerin bazı ekonomik göstergeler dikkate alınarak karşılaştırılması. Zeytincilik Araştırma İstasyonu Dergisi,4(1): 21-29.
Emeksiz F., Seçer, A. 2012. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde zeytin ve zeytinyağı üretimi, pazarlaması ve bölgede zeytinciliği geliştirme olanakları Doğu Akdeniz Zeytin Birliği. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü.URL: http://www.tepge.gov.tr/upload/attachments/206.pdf, [Ulaşım: 11Kasım 2012].
GTHB.2012. İzmir İl Müdürlüğü. Tarımsal Veri İstatistikleri. URL: www.izmirtarim.gov.tr.[Ulaşım: 3 Ekim 2012].
GTHB.2009. Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü. 2010. Gıda Sanayi Envanteri,Ankara.
IOCC.2012. International OliveOilCouncil Database. URL:www.internationaloliveoil.org[Ulaşım 24 Eylül 2012].
İnan, İ.H. 2008. Türkiye’de Tarımsal Kooperatifçilik ve AB Modeli. İstanbul Ticaret Odası İTO Yay., s: 22-23
Kalaycı, S. 2008. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, s: 426.
Kendirlioğlu, Ö. 2008. Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği faaliyetlerinin değerlendirilmesi ve üretici memnuniyetinin belirlenmesi: Aydın ili örneği. Yüksek Lisans Tezi. AMÜ Fen Bil. Enst. Aydın.
Korukluoğlu, M. 2006. Hasattan tüketime sofralık zeytin teknolojisi ve sorunları.Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Sempozyumu ve Sergisi, 436, 15-17 Eylül, İzmir.
Malhotra, N.K, 1996. Marketing Research, New Jersey.
Miran, B. 2011.Temel İstatistik.İzmir.
Olgun, A., Artukoğlu M., Adanacıoğlu H. 2008. Konvansiyonel zeytin üreticilerinin organik zeytin üretimine geçme konusundaki eğilimleri üzerine bir araştırma. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 45(2): 95-101.
Özışık, S., Öztürk, F. 2011. Türkiye’de zeytin ve zeytinyağı sektörünün mukayeseli analizi. Ulusal Zeytin Kongresi, 1-15, 22-25 Şubat 2011, Akhisar, URL:http://zeytinkongresi.ege.edu.tr/files/zeytin_kongresi_kitap.pdf[Ulaşım: 6 Aralık 2012].
Özkaya, M.T., Kaynas, N., Özkan, A. 2003. Zeytin Yetiştiriciliği. Hasad Yayıncılık, İstanbul.
Özkaya, M.T., Tunalıoğlu, R., Eken, S., Ulaş, M., Tan, M., Danacı, A., İnan, N., Tibet, Ü. 2010. Türkiye zeytinciliğinin sorunları ve çözümönerileri. URL:http://www.zeytinportali.com/article/205/turkiye-zeytinciliginin-sorunlari-ve-cozum-onerileri.aspx[Ulaşım: 17Şubat 2013].
Öztürk, F., Yalçın, M., Dıraman, H. 2009. Türkiye zeytinyağı ekonomisine genel bir bakış. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi. URL:http://www.teknolojikarastirmalar.com/pdf/tr/02_2009_4_2_58_411.pdf[Ulaşım: 13 Aralık 2012].
Savran, M.K.,2013. İzmir İlinde Zeytinyağı Üretim ve İhracatı Açısından Lisanslı Depoculuktan Beklentiler, EÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış YL Tezi, İzmir.
Savran, M.K., Demirbaş, N. 2011. Türkiye’de sofralık zeytinde kalite sorunu ve öneriler. Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Derg. 25(2): 89-99.
TARİŞ, 2011. Tariş Zeytinve Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği. URL: http://www.tariszeytinyagi.com/index.php?option=com_content&view=article&id=23&Itemd=23[Ulaşım: 4 Mart2013].
Tiryakioğlu, M. 2011. Sofralık zeytin üretimi ve dış satım olanakları üzerine bir araştırma: Akhisar İlçesi örneği. Yüksek Lisans tezi. EÜ Fen Bil. Enst. İzmir.
Tunalıoğlu, R. 2010. Türkiye'de zeytinyağı pazarlamasında gıda güvenliği ve kalite güvence sistemlerinin uygulanması ve gelişmelerin değerlendirilmesi. Tarım Ekonomisi Dergisi 16(2): 59-66.TÜİK.2014.
TÜİK veritabanı, URL:www.tuik.gov.tr[Ulaşım: 30 Nisan 2014].