ŞEKER PANCARI YETİŞTİRİLEN TOPRAKLARIN BOR DURUMU, B FRAKSİYONLARI VE ALINABİLİRLİKLERİ

Bu çalışmanın amacı şeker pancarı yetiştirilen toprakların bitkiye yarayışlı bor (B) durumlarını, B fraksiyon dağılımları ve alınabilirliklerini ve bunların toprak özellikleriyle ilişkilerini ortaya koymaktır. Bu amaçla bitkiye yarayışlı B durumlarının belirlenmesinde Colwell (biyolojik yöntem) ve sıcak su ekstraksiyon yöntemleri kullanılmıştır. Ayrıca toprakların kolay çözünebilir, spesifik adsorbe, organik maddeye bağlı, oksitlere bağlı ve kalıntı B fraksiyonları belirlenmiştir. Yapılan çalışmada indikatör bitkide (ayçiçeği) B noksanlık simptomları toprakların 4’ünde bitki yaşı 56. günde, 6’sında ise bitki yaşı 62. günde ortaya çıkmıştır. Çarşambadan alınan toprakların % 63,6’sında, Bafradan alınan toprakların ise % 33’ünde B noksanlığı olduğu tespit edilmiştir. Suluova topraklarında yetiştirilen ayçiçeği bitkilerinde B noksanlığı gözlenmemiştir. B noksanlığı gösteren toprakların sıcak su ile ekstrakte edilebilir B kapsamları çoğunlukla 1,00 ppm’in altında bulunmuştur. Bor noksanlığı göstermeyen toprakların sıcak su ile ekstrakte edilebilir yarayışlı B kapsamları ise 1,39 ile 4,61 ppm arasında değişmiştir. Biyolojik indekslerle ilişkileri dikkate alınarak toprakların yarayışlı B kapsamlarının belirlenmesinde uygun yöntemin sıcak su ekstraksiyon yöntemi olduğu ortaya konulmuştur. Kolay çözünebilir ve oksitlere bağlı B fraksiyon kapsamları ile biyolojik indeksler arasında ilişkiler istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Ayrıca toprakların kil, organic madde ve değişebilir Na kapsamları arttıkça hasat ayçiçeği bitkisinin B kapsam ve alımları artmıştır.

BORON STATUS, BORON FRACTIONS AND ITS AVAILABILITY IN SUGAR BEET GROWN SOILS

The objectives of this study are to determine boron status, fractions and availability of sugar beet grown soils and their relationships with some soil properties. For that purpose, plant available B content of soils, plant age, dry matter, B contents and uptakes by plants in harvesting date when B deficiency observed according to Colwell method (biological indexes) and hot water B extraction method were used. Furthermore, easily soluble, specific adsorbed, organic matter dependent, oxide dependent and residual B fractions of the soils were determined. B deficiency symptoms in plants were observed when plants’ ages were 56 days in 4 soils and 62 days in 6 soils. B deficiency was observed in the 63.6 % of the soils taken from Çarşamba and in the 33 % of the soils taken from Bafra while B deficiency was not observed in the sunflower plants grown on soils taken from Suluova. The B contents extracted with hot water for the soils showed B deficiencies were generally found to be lower than 1.00 ppm.The available B contents extracted with hot water for the soils showed no B deficiencies were found to be between 1.39 and 4.61 ppm. The relationships among the biological indexes indicated that the available B content of the soils can be determined by the hot water extraction method. Easily soluble and oxide dependent B contents gave significant relationships with the biological indexes. As the clay, organic matter and exchangeable Na content increased B contents of the plants at their harvest ages and B uptakes by plants also increased significantly. ŞEKER PANCARI YETİŞTİRİLEN TOPRAKLARIN BOR DURUMU, B FRAKSİYONLARI VE ALINABİLİRLİKLERİ Bu çalışmanın amacı şeker pancarı yetiştirilen toprakların bitkiye yarayışlı bor (B) durumlarını, B fraksiyon dağılımları ve alınabilirliklerini ve bunların toprak özellikleriyle ilişkilerini ortaya koymaktır. Bu amaçla bitkiye yarayışlı B durumlarının belirlenmesinde Colwell (biyolojik yöntem) ve sıcak su ekstraksiyon yöntemleri kullanılmıştır. Ayrıca toprakların kolay çözünebilir, spesifik adsorbe, organik maddeye bağlı, oksitlere bağlı ve kalıntı B fraksiyonları belirlenmiştir. Yapılan çalışmada indikatör bitkide (ayçiçeği) B noksanlık simptomları toprakların 4’ünde bitki yaşı 56. günde, 6’sında ise bitki yaşı 62. günde ortaya çıkmıştır. Çarşambadan alınan toprakların % 63,6’sında, Bafradan alınan toprakların ise % 33’ünde B noksanlığı olduğu tespit edilmiştir. Suluova topraklarında yetiştirilen ayçiçeği bitkilerinde B noksanlığı gözlenmemiştir. B noksanlığı gösteren toprakların sıcak su ile ekstrakte edilebilir B kapsamları çoğunlukla 1,00 ppm’in altında bulunmuştur. Bor noksanlığı göstermeyen toprakların sıcak su ile ekstrakte edilebilir yarayışlı B kapsamları ise 1,39 ile 4,61 ppm arasında değişmiştir. Biyolojik indekslerle ilişkileri dikkate alınarak toprakların yarayışlı B kapsamlarının belirlenmesinde uygun yöntemin sıcak su ekstraksiyon yöntemi olduğu ortaya konulmuştur. Kolay çözünebilir ve oksitlere bağlı B fraksiyon kapsamları ile biyolojik indeksler arasında ilişkiler istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Ayrıca toprakların kil, organic madde ve değişebilir Na kapsamları arttıkça hasat ayçiçeği bitkisinin B kapsam ve alımları artmıştır.

Keywords:

Available boron Boron fractions, Hot water method, Colwell method,

PDF

___

Akın. A. 2009. Chemical fractionation of soil boron and the relationships of these fractions with soil properties in Kazova soils. http://agris.fao.org/agrissearch/search/display.do? f=2011/TR/TR1011.xml;TR2010002162, AGRIS, 41 p.

Anonymous, 1996. Soil survey laboratory methods manual. United states department of agriculture natural resources conservetion service national soil survey center. Soil survey investigations report No. 42, version 3.0, 693p.

Blamey, F.P.C., Mould, D., Chapman, L. 1979. Critical boron concentrations in plant tissues of two sunflower cultivars. Argonomy Journal, 71(2):243-247

Colwell, W.E. 1943. A biological method for determining the relative boron content of soils. Soil Science, vol. 56 p.71-94

Cornillon, P. 1970. La répartition du bore dans les différentes fractions granulométriques du sol. Bulletin Association France Et Sol, vol.5 p. 3-9

Cottenie, A., Verloo, A., Kiekens, L., Velghe, G., Camerlinck, R. 1982. Chemical analysis of plants and soils. Laboratory Of Anal And Agrochem State University Of Ghent, 63 p.

Datta, S. P. 1996. Availability of native and applied boron in some acid soils. Ph. D. Thesis, Indian Insti. of Techn. Kharagpur, India. pp. 1-39.

Diana, G, Beni, C. 2006. Effect of organic and mineral fertilization on soil boron fractions. Agr. Med. 136 :70

Dordas, C. 2006. Foliar boron application improves seed set, seed yield, and seed quality of alfalfa (Medicago sativa L.). Agron. J. 98: 907-913.

Ellis, B.G., Knezek, B.D. 1972. Adsorption reactions of micronutrients in soils. In “Micronutrients in Agriculture” Soil Sci. Soc. of America, Madison, USA, 4:59-78

Goldberg, S. 1997. Reactions of boron with soils. Plant Soil. 193: 35-48.

Gupta, G. 1979. Boron nutrition of crops. Advances In Agronomy, 31:273-307

Gupta, U. C. 1977a. Effects of boron and limestone on cereal yields and on B and N concentrations of plant tissue. Plant Soil. 47: 283-287.

Hou, J., Evans, L.J. 1994. Spiers, G.A. Boron fractions in soils. Communications. In Soils Science And Plant Analysis, vol. 25 p.1841-1853

Hwang, K. S., Yoon, J. H., Park, Y. H., Park, Y. D. 1990. Distribution and plant availability of boron fractions for soils cultivated for Chinese cabbage. Research reports of the rural development administration, Soil & Fertilizer, 32(3):57-61

Jin, J., D.C. Martens, and L.W. Zelazny. 1987. Distribution and plant availability of soil boron fractions. Soil Sci. Soc. Am. 51: 1228-1231.

Kacar, B, İnal, A. 2008. Bitki Analizleri. Nobel Yayın No :1241, 892 p.

Kacar, B. 1994. Toprak Analizleri Bitki ve Toprağın

Kimyasal Knalizleri III. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim Araştırma ve Geliştirme Yayınları, 705 p. Kacar, B. 2009. Toprak Analizleri. Nobel Yayın No. 1387.

Genişletilmiş II. Baskı, 467p. Keren, R. and Gast, R.G. 1981. Effects of wetting and drying and of exchangeable cations on boron adsorption and release by montmorillonite. Soil Science Society of America Journal, 45: 478-482.

Keren, R. and Mezuman, U. 1981. Boron adsorption by clay minerals using a phenomenological equation. Clays and Clay Minerals, 29(3):198-204.

Loué, A. 1986. Les oligo-éléments en agriculture. AgriNathan International, Rue du Chemin-Vert 75011, 339 p.

Maurice, J. 1971. Sur la distribution du bor dans les fractions granulométriques de divers sols schisteux et granitiques du Massif armoricain. CR Academy Agriculture, 57 :553-556

Maurice, J. 1977. Relations entre le bore extractible a l’eau et le pH, les matieres organiques, l’argile, le fer “libre” et l’aluminium”libre” des sols acides du masif armoricain. CR Academy Agriculture, 16 :1135-1140

Miwa, K., J. Takano and T. Fujiwara. 2008. Molecular mechanisms of boron transport in plants and its modification for plant growth improvement. Tanpakushitsu kakusan koso, Protein, Nucleic acid, Enzyme. 53(9): 1173-1179.

Mortvedt, J. J., L. S. Murphy and R. H. Follet. 1999.

Fertilizer Technology and Application. Meister Publishing, Willoughby, Ohio. Niaz, A. (2010). Boron Dynamics in Alkaline Calcareous

Soils and its Availability under Wheat-cotton Cropping System. Institute of Soil And Environmental Sciences University of Agriculture Faisalabad Pakistan (Ph.D). Özbek, H., Kaya, Z., Gök, M., Kaptan, H. 1993. Toprak

Bilimi (Çeviri). Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. 816 p. Özbek, N. 1969. Deneme tekniği. I. Sera denemesi, tekniği ve metodları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Yayınları Ders Kitabı, 437 p. Parker, D.R., Gardner, E.H. 1982. Factors affecting the mobility and plant availability of boron in some Western

Oregon soils. Soil Science Society of American Journal, 46:573-578 Rai, M.M., shitoley, D.B., Pal, A.A., Vakil, P., Gupta, S.K. (1970). Available micronutrients status of deep black soil of Madhyra pradest. Journal of Indian Society of Soil Science, 18(4):383-389.

Sillanpaa, M. 1978. Problems involved in estimating the micronutrient status of soils. Soils Bulletin FAO Pome, 14:140-151

Soil Survey Staff, 1992. Procedures for collecting soil samples and methods of analysis for soil survey. Soil

Surv. Invest. Rep. I. U.S. Gov. Print. Office, Washington D.C. USA Soylu, S., B. Sade, A. Topal, N. Akgun, E. E. Hakkı and M. Babaoglu. 2005. Response of irrigated durum and bread wheat cultivars to boron application in a low boron calcareous soil. Turk J. Agric. For. 29: 275-286.

Takano, J., K. Miwa and T. Fujiwara. 2008. Boron transport mechanisms: collaboration of channels and transporters.

Trends in Plant Sci. 13: 451-457. Tsadilas, C. D., C. S. Yassoglou, C. S. Cosmas, C. H. Kallianou. 1994. The availability of soil boron fractions to olive trees and barley and their relationships to soil properties. Plant Soil. 162: 211-217.

Turan, M., Horuz, A. 2012. Bitki Beslemenin Temel İlkeleri. Bitki Besleme. Editör :Karaman, M.R., Gübretaş Rehber Kitaplar Dizisi :2, ISBN 978-60587103-2-0, 1066p.

Wojcik, P. 2000. Availability of soil boron fractions to M.26 apple rootstock. Journal of plant nutrition, 23:10251035

Wolf, B. 1971. He determination of boron in soils extracts, plant materials, composts, manures, water and nutrient solution. Soil Science and Plant Analysis, 2(5):363-374

Xu, J.M., Wang, K., Bell, R.W., Yang, Y.A. and Huang, L.B. 2001. Soil boron fractions and their relationship to soil properties. Soil Science Society of America Journal, 65 (1):133-138.

Yurtsever, N. 1984. Deneysel İstatistik Metodları. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, 623 p.

Zerrari N, Moustaoui D, Verloo M (1999). The forms of boron in soil, effect of soil characteristics and availability for the plants. Agrochimica 43:77-88.

Zerrari, N., Moustaoui, D., Verloo, M. 1980. Les formes du bore de sols: importance, effet des caractéristiques des sols et disponibilité pour les plantes. Agrochimica, 43(2) :77-88