Bu çalışma, arıtma çamurunun toprağın bazı temel verimlilik parametreleri üzerine etkilerini belirlemek üzere yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme deseni ve “buğday+beyaz baş lahana+domates” münavebe sistemi esas alınarak yürütülen çalışmada, arıtma çamurunun 0, 10, 20, 30, 40 ve 50 t ha-1 dozları ile optimum kimyasal gübreleme (N+P) uygulaması yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, artan dozlardaki arıtma çamuru uygulaması ile toprağın; pH’sında azalma, EC, organik madde, toplam N ve alınabilir P değerlerinde artış, kireç ve alınabilir K içeriklerinde ise herhangi bir değişimin olmadığı tespit edilmiştir

Bu çalışmada, Bafra Atıksu Arıtma Tesisi’nden çıkan arıtma çamurunun tarımsal bazı özellikleri göz önüne alınarak belirli bir ekim nöbeti çerçevesinde toprağa artan oranlarda verilen arıtma çamurunun toprağın bazı temel verimlilik öğeleri üzerine etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma, 2002-2005 yılları arasında “buğday+beyaz baş lahana+domates” münavebesi esas alınmak üzere yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak planlanan araştırmanın konusunu, arıtma çamurunun 0, 10, 20, 30, 40 ve 50 t ha-1 dozları ile optimum kimyasal gübreleme (N+P) uygulaması teşkil etmiştir. Arıtma çamuru uygulamasının toprağın pH, EC, kireç, organik madde, toplam N, alınabilir P ve K kapsamı üzerine etkileri belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, artan çamur dozu ile birlikte toprağın; pH’sında azalma olduğu, EC, organik madde, toplam N ve alınabilir P değerlerinin arttığı, kireç ve alınabilir K içeriklerinde ise herhangi bir değişimin olmadığı tespit edilmiştir. EFFECTS OF SEWAGE SLUDGE ON SOME BASIC PRODUCTIVITY PARAMETERS OF SOIL This study was carried out in order to determine the effects of sewage sludge on some basic productivity parameters of soil. The research was conducted essentially by using “wheat + white head cabbage + tomato” crop rotation system and planned according to randomized blocks trial design. 0, 10, 20, 30, 40 and 50 t ha-1 doses of sewage sludge and optimum recommended doses of chemical fertilizer composed of nitrogen (N) and phosphorus (P) were applied. It was determined that the pH of the soil decreased whereas EC, organic matter, total N and receivable P values increased with the increasing rates of sewage sludge. However, there was no variation on lime and receivable potassium (K) contents of the soil.