ALTERNATİF YAĞ BİTKİSİ: KETENCİK [Camelina sativa (L.) Crantz]

Ketencik Brassicaceae familyasında yer alan, eski bir kültür bitkisi olup, Türkiye’de marjinal alanlarını değerlendirebilecek alternatif bir yağ bitkisidir. Ketenciğin yağ elde etmek amacıyla tarih öncesinden beri kültürü yapılmıştır. Fakat ketencik üretimi zamanla yavaş yavaş azalmış ve günümüzde geniş alanlarda yetiştirilmemektedir. Bununla birlikte, düşük çevre isteği ve ürünlerinin yaygın olarak kullanılabilirliği sayesinde bitki büyük ilgi görmüştür. Ketencik yağının özel kompozisyonu çok cazip gözükmektedir. Ketencik yağının doymamış yağ asitleri oranı soya, ayçiçeği ve kolza yağı gibi yaygın olarak kullanılan bitkisel yağların doymamış yağ asitlerinin oranından fazladır. Ayrıca, ketencik yağı tipki keten yağı (% 50-55 α-linolenik asit ihtiva eden) gibi yüksek oranda çoklu doymamış yağ asitlerine sahiptir. Özel yağ asitleri kompozisyonundan dolayı ketencik, yakın zamanda, yaygın olarak bilinen ve önemli bir bitkisel yağ kaynağı haline gelecektir

ALTERNATİF YAĞ BİTKİSİ: KETENCİK [Camelina sativa (L.) Crantz]

Ketencik Brassicaceae familyasında yer alan, eski bir kültür bitkisi olup, Türkiye’de marjinal alanlarını değerlendirebilecek alternatif bir yağ bitkisidir. Ketenciğin yağ elde etmek amacıyla tarih öncesinden beri kültürü yapılmıştır. Fakat ketencik üretimi zamanla yavaş yavaş azalmış ve günümüzde geniş alanlarda yetiştirilmemektedir. Bununla birlikte, düşük çevre isteği ve ürünlerinin yaygın olarak kullanılabilirliği sayesinde bitki büyük ilgi görmüştür. Ketencik yağının özel kompozisyonu çok cazip gözükmektedir. Ketencik yağının doymamış yağ asitleri oranı soya, ayçiçeği ve kolza yağı gibi yaygın olarak kullanılan bitkisel yağların doymamış yağ asitlerinin oranından fazladır. Ayrıca, ketencik yağı tipki keten yağı (% 50-55 α-linolenik asit ihtiva eden) gibi yüksek oranda çoklu doymamış yağ asitlerine sahiptir. Özel yağ asitleri kompozisyonundan dolayı ketencik, yakın zamanda, yaygın olarak bilinen ve önemli bir bitkisel yağ kaynağı haline gelecektir.

___

  • Agegnehu, M., Honermeier, B., 1997. Effects of seeding rate and nitrogen fertilization on seed yield, seed quality and yield components of false flax (Camelina sative Crtz). Die Bodenkultur. 48 (1).
  • Angelini, G., Moscheni, E., Colonna, G., Belloni, P., Bonari, E., 1997. Variation in agronomic characteristics and seed oil composition of new oilseed crops in central İtaly. İndustrail Crops and Products 6: 313-322.
  • Aufhammer, W., 1998. Getreide-und Andere Körnerfruchtarten. Eugen Ulmer GmbH & Co. S 560.
  • Crowley, J., 1998. Evaluation of Camelina sativa as an alternative oilseed crop. Teagasic project report 4320. http://www.teagasc.ie/research/reports/crops.
  • Davis, P.H., 1965. Flora of Turkey, University of Edinburg.
  • Gehringer, A., Friedt, W., Lühs, W., Snowdon, R. J., 2006. Genetic mapping of agronomic traits in false falx (Camelina sativa). Genome. 49: 1555-1563.
  • Fogelfors, H., 1984. Useful weeds ? Part 5. Lantmannen (Sweden) 105, S. 28.
  • Jones, G., Valamoti, S.M., 2005. Lallemantia, an imported or introduced oil plant in Bronze Age Northern Greece", Vegetation History and Archaeobotany 14 (4): 571-577, DOI 10.1007/s00334-005-0004-z.
  • Korsrud, G.O., Keith, M.O., Bell, J.M., 1978. A comparison of the nutritional value of crambe and camelina seed meals with egg and casein. Can. J. Anim. Sci. 58: 493- 499.
  • Lühs, Friedt, 1994. The major oil crops. Designer Oil Crops: Breeding, Processing and Biotechnology. Verlagsgesellschaft mbH. S. 5-71.
  • Marquard, R., Kuhlmann, H., 1986. Investigations of productive capacity and seed quality of linseed dodder (Camelina sativa Crtz). Fette-Seifen-Anstrichmittel 88 pp 245-249.
  • Peredi, J., 1969. Fatty acid composition of the oils of Hungarian rape varieties and of other cruciferous plants, and the contents of isotiocyanates and vinyl thiooxazolidon of their meals. Olag Szappan Kozmetika 18, S. 67-76.
  • Plessers, A.G., McGregor, W.G., Carson, R.B., Nakoneshny, W., 1962. Species trials with oilseed plants, II. Camelina. Can. J. Plant Sci. 42:452-459.
  • Putnam, D.H., Budin, J.T., Field, L.A., Brene, W.M., 1993. Camelina: a promising low-input oilseed. p. 314-322. In: J. Janick and J.E. Simon (eds.), New crops. Wiley, New York.
  • Robinson, R.G., Nelson, W.W., 1975. Vegetable oil replacements for petroleum oil adjuvants in herbicide sprays. Econ. Bot. 29: 146-151.
  • Robinson, R.G., 1987. Camelina: A useful research crop and a potential oilseed crop. Minnesota Agr. Expt. Sta. Bul. 579 (AD-SB-3275).
  • Sang, J.P., Salisbury, P.A., 1987. Wild Crucifer species and 4-hydroxyglucobassicin. Cruciferae Newsl. 12, S. 113.
  • Schuster, W.H., 1992. Ölpflanzen in Europa. DLG-Verlags- Gmbh, S. 240.
  • Seehuber, R., Dambroth, M., 1983. Studies on genotypic variability of yield components in linseed (Linum usitatissumum L.), poppy (Papaver somniferum L.) and Camelina sativa Crtz. Landbauforschung Volkenrode (Germany) 33: 183-188.
  • Seehuber, R. 1984. Genotypic variation for yield- and quality-traits in poppy and false flax. Fette-Seifen- Anstrichmittel 86:177-180.
  • Seehuber, R., Dambroth, M., 1987. Development of basic populations of plant species suitable for the production of fatty acids, especially considering linseed, false flax and poppy. Landbauforsch. Voelkenrode (Germany) 37:219-223.
  • Seehuber, R., Vollmann, J., Dambroth, M., 1987. Application of the single-seed-descent method in false flax to increase the yield level. Landbauforsch. Voelkenrode (Germany) 37:132-136.
  • Umarov, A.U., Chernenko, T.V., Markman, A.L., 1972. The oils of some plants of the family cruciferae. Khimiya Prirodnykh Soedinenii (USSR) 1: 24-27.
  • Vollmann, J., Damboeck, A., Eckl, A., Schrems, H., Ruckenbauer, P., 1996. Improvement of Camelina sativa, and under exploited oilseed. In Progress in New Crops. J. Janick (ed). ASHS Press, Alexandria, Va. S. 357-362.
  • Vollmann, J. , Grausgruber, H., Stift, G., Dryzhyruk, V., Lelley, T., 2005. Genetic diversity in camelina germplasm as revealed by seed quality characteristics and RAPD polymorphism. Plant Breeding 124, 446-453.
  • Zimmermann, H.G., Kuechler, M., 1961. Die Ertraege von Leindotter und Öllein und Untersuchungen Über den Einfluss der Saatstaerke auf den Anbauerfolg bei einer Landsorte und Zuchtstaemmen des Leindotters [Camelina sativa (L.) Cr.]. Albrecht-Thaer-Archiv (Germany) 5:622-636.
  • Zubr, J., 1997. Oil-seed crop: Camelina sativa. Industrial Crops and Products 6, p 113-119.