Vekâlet Savaşları Bağlamında Suudi Arabistan-Husi Çatışmasının ve Aramco Saldırısının Bölgesel ve Küresel Güvenliğe Etkileri
Ortadoğu bölgesi insanlık tarihinin en eski yerleşim yerlerinden biridir. Bölge üç büyük dine ve bu dinlerin mabetlerine ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca Ortadoğu yeraltı kaynakları bakımından çok zengin bir potansiyele sahiptir. Böylesine stratejik öneminin yanı sıra Ortadoğu’nun değerine değer katan bir başka husus ise dünyanın diğer bölgeleri için geçiş güzergâhı olmasıdır. Tüm bu açılardan Ortadoğu tarihin her döneminde insanlığın tamamını ilgilendiren bir coğrafya olmuştur. Bu nedenle bölge, savaşların, krizlerin, mücadelelerin, terörün ve vekâlet savaşlarının hiç eksik olmadığı bir yerdir. Gidişata bakıldığında bu durumun biteceğini söylemek mümkün değildir. Tarihin yazıldığı yer olan Ortadoğu›da bölgesel ve küresel güvenliği riske atan son gelişme ise Suudi Arabistan›ın ulusal petrol ve doğalgaz şirketi Saudi Aramco›ya ait iki petrol tesisine yapılan saldırıdır. İran’ın vekâlet savaşları kapsamında Yemen›de desteklediği Husiler›in silahlı insansız hava araçlarıyla yaptığı bu saldırı bölgedeki krizlere yenisini eklemiştir. Bu çalışma, Husiler›in Saudi Aramco›ya ait iki petrol rafinerisine yaptığı saldırının bölgesel ve küresel güvenliğe olan muhtemel etkilerini tartışmaktadır. Çalışmanın üç aşaması bulunmaktadır. Birinci adımda, vekâlet savaşı kavramı açıklanmakta, temel stratejisi ve zirve yeri üzerinde durulmaktadır. İkinci adımda, Suudi Arabistan-Husi çatışmasının tarihi arka planı ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Üçüncü ve son adımda, Aramco saldırısının bölgesel ve küresel güvenlik üzerindeki yansımaları ele alınmaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Vekâlet Savaşı, Husiler, Aramco Saldırısı, Güvenlik
___
- Abbink, J. (2003). Ethiopia-Eritrea: Proxy Wars and Prospects of Peace in the Horn of Africa. Journal of Contemporary African Studies. 21, 3. South Africa: Carfax Publishing, 419-420. Arslan, H. (2011). Yasemin Devriminin Etkisindeki Tunus’un Siyasal Sistemine Bir Bakış, Türkiye Günlüğü, S. 105, 47- 64. Bar-Siman-Tov, Y. (1984). The Strategy of War by Proxy. Cooperation and Conflict, 19(4), November, 263-273. Aydıntepe, M., Artokça, İ., https://tasam.org/Files/Icerik/File/yemen_raporu_a03f0285-af07-46d6-ba08-59e3258f88c9.pdf, s. 9., Erişim Tarihi: 18.10.2019. Bilici, M. (2004). Küreselleşme ve Postmodernizmin İslâmcılık Üzerindeki Etkileri. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, İslâmcılık. İstanbul: İletişim Yay., C. 6, 799-803. Büyükkara, M. A. (2011). Sosyal, Siyasi ve Dini Yönleriyle Yemen Hûsî Hareketi. Dîvan Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, C. 16, S. 30/1, 115-152. Caşın, M. H. (2019). Orta Doğu’da Büyük Güçlerin Suriye Vekâlet Savaşındaki Çıkmaz Sokak: Barış ve Savaş. Doğu Akdeniz’den Basra’ya Krizler ve Düzen, Der.: Tınas, M. ve Sarı, B., Ankara: Polis Akademisi Yay., 53-103. Domazeti, R. (2019). Yemen Raporu Çöken Bir Devletin Enkazında Barışı Arayan Bir Halk. Orta Doğu, Ed.: Özkan, Ü., Araştırma: 84, İNSAMER, İstanbul: Ocak, 1-45. Duran, B. (2019). İran savaşı başladı mı? https://www.sabah.com.tr/yazarlar/duran/2019/09/20/iran-savasi-basladi-mi, Erişim Tarihi: 20.10.2019. El Ghamari, M. (2015). Jemen – the Proxy War. Securitologia, No: 2, Poland, 43-56. Erkan, A. Ç. ve Eminoğlu, A. (2019). Grand Strateji Olarak Kuşak ve Yol İnsiyatifinde Arktik: Kutup İpekyolu’nun Çin-Rusya Enerji İş Birliğindeki Rolü, Akdeniz İİBF Dergisi, 2019 Özel Sayısı, C. 19, 145-173. Gezgin, F. ve Muslu E. (2013). Yemen. Ortadoğu Yıllığı. İstanbul: Açılım Kitap, 269-294. Gökalp, Y. (2013). Yemen’de Zeydi-Sünni İlişkilerinin Tarihi Arka Planı. e-makâlât Mezhep Araştırmaları, C. VI/2, Güz, 87-114. https://en.oxforddictionaries.com/definition/us/proxy_war, Erişim Tarihi: 20.10.2019. https://www.ajanshaber.com/ortadoguda-vekâlet-savaslari-ne-anlama-geliyor-haberi/342286, Erişim Tarihi: 20.10.2019. https://stratejikistihbarat.files.wordpress.com/2015/08/iran-husi-hareketi-dosyasi.pdf, Erişim Tarihi: 20.10.2019. http://www.yemen-nic.info/yemen/brief/, Erişim Tarihi: 20.10.2019. Karakır, İ. A., (2018). Ongoing Conflict in Yemen: A Proxy War? TESAM Akademi Dergisi-Turkish Journal of TESAM Academy, Temmuz-July, V. 5 (2), 121-149. Keyman, E. F., Koyuncu, B. (2004). AKP, MÜSİAD, Ekonomik Kalkınma ve Modernite. Düşünen Siyaset, S. 19, Ankara: Lotus Yay., 125-145. Kocatepe, D. (2017). Suudi Arabistan-İran Rekabeti: Mezhep Görünümlü Çıkar Çatışması. ANKASAM| Bölgesel Araştırmalar Dergisi, Ekim, İran Özel Sayısı, C. 1 (2), 67-101. Kurt, V. (2015). Devrim”den Askeri Müdahaleye Yemen. S. 144, SETA, Aralık, http://file.setav.org/Files/Pdf/20151215112938_devrimden-askeri-mudahaleye-yemen-pdf.pdf. Muslu, E. (2015). Askeri Müdahaleyle Yemen Devleti’ni Yeniden Tesis Çabaları ve Menfi Gelişmeler. Ortadoğu Analiz Dergisi, C. 7, S. 71, 46-49. Okumuş, E. (2014). Küresel Durum ‘Problem’i Evrensel Barış ve İslam. Şiddet Karşısında İslam, Yay. Ed.: Bünyamin Erul, Ankara: DİB Yay. Özalp, O. N. (2013). Uluslararası İlişkiler Bağlamında Ortadoğu’da Büyük Güç Politikalarını Açıklamaya Yönelik Bazı Kuramsal Yaklaşımlar. İ. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:48, 46-47. Paffenroth, A. (2014). Outsourcing Conflict “An Analysis of the Strategic Underpinnings of Proxy Warfare”. Baltimore, Maryland. Sancar, F. (2015). İslam Dünyasında Yeni Dinî Hareketler. Diyanet Aylık Dergi, Mayıs, S. 293, Ankara: DİB. Yay., 11-13. Semin, A. (2015). Yemen Krizi, Husiler ve İran-Körfez Güç Mücadelesi. Ortadoğu, İstanbul: Bilgesam, No: 1201, Nisan, 1-7. Sharp, J. M. (20019). Yemen: Civil War and Regional Intervention, Congressional Research Service, https://fas.org/sgp/crs/mideast/R43960.pdf, Erişim Tarihi: 30.10.2019. Sinanoğlu, M. (2001). İslâm. İslam Ansiklopedisi, C. 23, Ankara: TDV Yay., 1-2. Stone, G. D. (2010). Proxy war: A Critical Examination of Superpower Indirect Conflict in Africa. Department of Political Studies, Canada: Faculty of Arts University of Manitoba, 16. Türel,Y. (2011). Uluslararası Politikada Ortadoğu, Ankara: Barış Kitap. Tüysüzoğlu, G. (2018). Sincar Uygur Özerk Bölgesi’nin Tek Kuşak Tek Yol İnisiyatifindeki Rolü, 2. Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Kongresi Tam Metin Kitabı, 15-16 Kasım Trabzon, 13-44.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Anadolu Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Siber Terörizm ve Değişen İstihbarat Anlayışı
Türkiye’nin PKK Bölücü Terör Örgütü İle Mücadelesine Dair Bir Analiz
İstihbarat Faaliyetlerinin Devlet Güvenliği Açısından İncelenmesi
Ozan KAVSIRACI, Mehmet DEMİRBAŞ
Uzundere İlçesinin Ekoturizm Potansiyelinin SWOT Analizi Yöntemi ile Belirlenmesi