HEMODİYALİZ HASTALARINDA GEVŞEME EGZERSİZİ VE ÖFKE EĞİTİMİNİN ÖFKE İFADELERİNE ETKİSİ

Amaç; Araştırma, hemodiyaliz hastalarında gevşeme egzersizinin ve öfke eğitiminin öfke ifadelerine olan etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem; Araştırma tek grup ön test- son test deneme öncesi modeli uygulanarak yapılmıştır. Ağrı Devlet Hastanesi Hemodiyaliz Ünitesinde ve Ağrı Özel Hemodiyaliz Merkezinde 15.09.2008 - 20.08.2009 tarihleri arasında düzenli hemodiyaliz uygulanan 58 hastadan örneklem özelliklerine uyan 28 hasta ile çalışılmıştır. Verilerin toplanmasında; araştırmacı tarafından hazırlanan anket formu ve egzersiz uygulama çizelgesi, Balkaya ve Şahin tarafından geliştirilen, Çok Boyutlu Öfke Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde eşleştirilmiş t testi kullanılmıştır. Hemşirelik girişimi olarak, 16 haftalık süreç içerisinde, araştırmacı tarafından hazırlanan öfke kitapçığı ve Türk Psikologlar Derneğinin hazırladığı gevşeme egzersizleri CD’ si kullanılmış, eğitimler bire bir uygulanmıştır. Bulgular: Çalışma sonucunda hemodiyaliz hastalarının öfke düzeylerinin düşük olduğu, haksızlığa uğradıklarında daha çok öfkelendikleri, öfkelerini daha çok kendilerine yönelttikleri, içe dönük ve pasif-agresif tepkilerde bulunarak öfkelerini bastırdıkları ve sakin davranarak öfkelerini kontrol edebildikleri tespit edilmiştir. Sonuç: Progresif gevşeme egzersizlerinin ve yapılan eğitimlerin öfke belirtilerini, öfkeye neden olan durumları, öfkeye ilişkin düşünceleri, kişiler arası öfke tepkilerini ve saldırgan davranışları azalttığını, sakin davranışları arttırdığını ve kaygılı davranışları etkilemediği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hemodiyaliz, öfke, progresif, gevşeme, egzersiz

The Determination of Relaxation Exercises Effect on Anger and Anger Control in Hemodialysis Patients Aim; This research was done the effect of relaxation exercises and anger training on hemodialysis patients expressions of anger by pre-experimental one group pretest-posttest design. Methods; The research sample is composed of 28 patients who are property of the sample matches and receiving regular hemodialysis in Ağrı State Hospital andPrivate Hemodialysis Center between the dates of 15.09.2008 – 20.08.2009. Application schedule and questionnaire prepared by the researcher and the multidimensional anger scale developed by Balkaya & Şahin were used in the collection of data. In the analysis of the date, paired t test were used. Nursing as an attempt, for 16 weeks in the process, tranining booklet prepared by the researcher and relaxation exercises Cd prepared by the Turkish Psychological Association applied to the face-to-face traning. Results: In the present study, it was obtained that the anger level of hemodialysis patients is low, they get angry much more when treated unfairly, they direct their anger to themselves, they choke down their anger by showing introvert and passive aggressive behaviors, they controled their anger by behaving calmly. Conclusion: It was confirmed that progressive relaxation exercises and the instructions reduced the anger signs, situations leading to anger, thoughts concerning anger, anger reactions between persons and aggressive behaviors. It was also confirmed that it increased calm behaviors and it had no effect on anxious behaviors.

Keywords:

Hemodialysis patient, anger, progressive, relaxation, exercise,

PDF

___

Alarcon RD, Jenkins CS, Heestand DE. The Effectiveness of Progressive Relaxation in Chronic Hemodialysis Patients. Journal Of Chronic Disease, 1982; 35(10):797-802.

Balkaya F, Hisli Şahin N. Çok Boyutlu Öfke Ölçeği. Türk Psikiyatri Derg. 2003;14(3):192-202.

Baltaş Z, Batlaş A. Stres ve Başa Çıkma Yolları. 2. Baskı. İstanbul: Remzi Kitapevi 2008.p.45-169.

Batmaz M, Özhan F, Soydan M, Dursun S, Özdilli K, Sabuncu N. Sürekli Hemodiyaliz Yapılan Hastalarda Öfke Duygusu Ve İfadesinin Değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Derg. 2005; 11Bilge A, Ünal G. Öfke, Öfke Kontrolü Ve Hemşirelik

Yaklaşımı. E. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Derg. 2005; 21(1); 189-196.

Doğan S, Güler H, Kelleci M. Hastaların Öfkeli Davranışları Karşısında Hemşirelerin Yaklaşımları. C. U. Hemşirelik Yüksekokulu Derg. 2001;5(1)26-32.

Durmaz Akyol A, Karadakovan A. Hemodiyalize Giren Hastaların Yaşam Kalitesi Ve Özbakım Gücü İle Bunlar Üzerine Etkili Değişkenlerin İncelenmesi. Ege Tıp Derg. 2002;41(2):97-102.

Erek E. Türkiye’de Nefroloji-Diyaliz ve Transplantasyon Kayıtları. İstanbul; Türk Nefroloji Derneği Yayınları. 2008.p.5-18.

Erkek N, Özgür G, Gümüş A. Hipertansiyon Tanılı Hastaların Sürekli Öfke Ve Öfke İfade Tarzları. C. U. Hemşirelik Yüksekokulu Derg. 2006;10(2):9-18.

Gupta Er MK. How To Control Anger:The Deadly Enemy. Ölümcül Düşman Öfke. 1. Baskı. Eskişehir. Platform Dizisi: Bilim Teknik Yayınevi. 2005.p.1-56.

Güler Ö, Yüksel Ş, Acartürk G, Emül MH, Özbulut Ö, Çölbay M, Uslan İ, Karaman Ö, Geçici Ö. Hemodiyaliz Tedavisi Alan Son Dönem Böbrek Yetmezliği Hastalarında Psikososyal Değerlendirme. Anadolu Psikiyatri Derg. 2007;8: 173-178.

Hauck P. Calm Down.Tercüme:Seher Güven. Sakin Ol. Baskı. Ankara: HYB Basım Yayın. 2009.p.9

Kara B. Hemodiyaliz Hastalarında Tedaviye Uyum: Çok Yönlü Bir Yaklaşım. Gülhane Med J. 2007; 49:132-136.

Karabulutlu E, Ergüney S. Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastalara Uygulanan Hastalık Ve Stresle Başetme Bilinçlendirmesinin Depresyon Eğilimi Ve Anksiyete Düzeyine Etkisi. Nefroloji Hemşireliği Derg. 2006. Cilt; Mart- Haziran. p.36-41 .

Kuzeyli Y, Fadıloğlu Ç. Diyaliz Hastalarında Progresif Gevşeme Yöntemlerinin Kaygı Düzeyi Ve Yaşam Kalitesine Olan Etkisinin İncelenmesi. E.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Derg.2005;21(1):33-45.

Lehrer P, Carr R. Treating Anxiety Disorders: Prograssive Relaxation. Tercüme:Bengü Büyükdere. In Yalom ID, Roth WT, eds. Anksiyete Terapisi: Progresif Relaksasyon. 1. Baskı. İstanbul: Prestij Yayınları. 2007.p.117-153.

Luhn RR. Managing Anger. Tercüme:Yelda Orçan. Kızgınlıkla Başa Çıkma. 2. Baskı. İstanbul. Alfa Basın Yayım Dağıtım. 2004.p.45-165.

Mckay M, Fanning P. Daily Relaxer. Tercüme: Rıfat Karslı. Gündelik Gevşeme Egzersizleri. 2.Baskı. İstanbul.:Okyanus Yayıncılık. 1998.p.5-35.

Okanlı A, Erdem N, Karabulutlu Yılmaz E. Hemodiyaliz Hastalarında Duygu Kontrolü Ve Etkileyen Faktörler. Anadolu Psikiyatri Derg. 2008;9:156-161.

Ovayolu N, Pehlivan S, Uçan Ö, Çuhadar D. Hemodiyaliz Hastalarının Yalnızlık Ve Depresyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. Anadolu Psikiyatri Derg. 2007;8:293-296.

Öztürk A, Altuntaş Y, Özsan M, Gündüz E. Hemodiyaliz Tedavisi Alan Kronik Böbrek Yetmezliği Olgularının Hastalıkları Ve Hemodiyaliz Hakkındaki Bilgi, Tutum Ve Davranışlarının İncelenmesi. Erciyes Tıp Derg. 2009; 31(2): 119-125.

Paul L, Levy B. Psikoloji ve Rehabilitasyon. In Jonhn T, Peter G, Told S, eds. Diyaliz El Kitabı. Tercüme: Mehmet Şükrü Sever. 1. Baskı. Ankara:Güneş Kitapevi. 2003. p.413-418.

Sayar K, Bilen A, Arıkan M. Kronik Ağrı Hastalarında Öfke, Benlik Saygısı Ve Aleksitimi. Türk. Klin. Psikiyatr. Derg. 2001; 2: 36-42. Soykan Ç. Öfke ve Öfke Yönetimi. Kriz Derg. 2003;11(2):19-27.

Stoudenmire J. A Comparision of Muscle Relaxation Training And Music In The Reduction of State and Trait Anxiety . J Clin Psychol. 1975; Jul 31(3): 490

Süleymanlar G. Kronik Böbrek Yetmezliği ve Hastalığı. In Arık N, Ateş K, Süleymanlar G, Tonbul Z, Türk S, Yıldız A, eds. Hemodiyaliz. 1. Baskı. Ankara:Güneş Tıp Kitabevleri. 2009. p.1-25.

Şentürk A, Tamam L, Levent BA. Kronik Böbrek Yetmezliğinde Uygulanan Tedavilerin Psikiyatrik Etkileri Ve Tedavisi. Arşiv.2000;9:49-65.

Tarhan N. Duyguların Dili. 4. Baskı. İstanbul: Timaş Yayınları. Entegre Matbaacılık.2008.p.65-197.

Ünlüoğlu G, Özden A, İnce E. Diyaliz Hastalarının Bilgilendirilme Gereksinimleri. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Derg. 1997; 3(4):125-13.