Astımlı çocuklar ve adölesanlar için öz etkililik ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği

Bu araştırma, Astımlı çocuk ve adölesanların astım yönetim becerilerinde öz etkililiklerini değerlendirmek için, Schsöller and Havermans tarafından geliştirilmiş olan Astımlı Çocuk ve Adölesanlar için Öz Etkililik Ölçeği’ni Türkçe’ye uyarlamak, geçerlik ve güvenirliğini değerlendirmek amacıyla metodolojik olarak planlanmış ve uygulanmıştır. Araştırmanın evrenini Kasım 2007-Kasım 2008 tarihleri arasında Tokat ili Merkez Sağlık ocaklarına kayıtlı 10-18 yaş grubu, inhaler ilaç kullanan, astımlı 108 çocuk/adölesan oluşturmuştur. Evrenin tümü araştırmaya alınmıştır. Veri toplama aracı olarak, Astımlı Çocuk/Adölesan Kişisel Bilgi Formu, Astımlı Çocuk ve Adölesanlar için Öz Etkililik Ölçeği kullanılmıştır. Astımlı Çocuk ve Adölesanlar için Öz Etkililik Ölçeği’nin faktör analizi sonucunda tek boyutlu olarak kullanılabileceği belirlenmiştir. Ortalama puanı 82.370 ±14.85 olan ölçeğin iç tutarlılık katsayısının 0.89 olduğu, madde toplam korelasyon katsayılarının ise 0.370-0.674 arasında olduğu saptanmış olup, ölçeğin 10-18 yaş arası Türk astımlı çocuk/adölesanlarda kullanımının geçerli ve güvenilir olduğu bulunmuştur.

The validity and reliability of Turkish form of self efficacy scale for children and adolescents with asthma

The purpose of this study is to adapt Self-Efficacy Scale, developed by Schlösser and Havermans to evaluate the self-efficacy of asthmatic children and adolescents, to Turkish and assess its validity and reliability. The study was designed and applied methodically. The study population comprised of 108 asthmatic children and adolescents, using inhaler and aged between 10 and 18, registered at Health Centers in Central Tokat between November 2007 and November 2008. A sampling method was not used as the entire population was planned to be included in the study. The Asthmatic Child/Adolescent Personal Information Form and the Self-Efficacy Scale for Children and Adolescents with Asthma were used to gather data. It was determined that the Self-Efficacy Scale for Children and Adolescents with Asthma could be used unidimensionally in conclusion of factor analysis conducted on the scale.The internal consistency coefficient of the scale (average score 82.370 ±14.85) was 0.89, and the total point correlation coefficients ranged between 0.370 and 0.674. In conclusion, the scale is highly valid and reliable for the Turkish community.

PDF

___

Akgül A. Faktör analizi. tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri SPSS uygulamaları. Üçüncü Baskı, Ankara: Emek Ofset Ltd.Şti, 2005. p. 440-455.
Aksayan S, Gözüm S. Kültürlerarası Ölçek Uyarlaması İçim Rehber II: Psikometrik Özellikler Ve Kültürlerarası Karşılaştırma. Hemşirelik Araştırma ve Geliştirme Dergisi 2003; 4(2): 3-14.
Bandura A. Self-Efficacy, In: Ramachaudraan VS, ed. Encyclopedia of human behavior. New york; 1998; 4: 71-81.
Burns N, Grove SK. The Practice of nursing research. Conduct, Critique &Utilization 4th Edition. Philadeplhia: W.B. Saunders Company, 2001.
Büyüköztürk Ş. Testlerin geçerlik ve güvenirlik analizlerinde kullanılan bazı istatistikler. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 4. Baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2004. p.167-182.
Büyüköztürk Ş. Faktör analizi: Temel Kavramlar Ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Eğitim Yönetimi Dergisi 2002; 32: 470-483.
Büyüköztürk ġ. Anket Geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 2005; 3(2): 133-151.
Çavuşoğlu H. Kronik hastalığı olan çocuk. Çocuk sağlığı hemşireliği. I. Cilt, 9. Basım, Ankara: Sistem Ofset Basımevi Ticaret LŞ, 2008. p. 71-90.
Ergin D. Çocuklarda astım yönetimi için hemşirelik yaklaşımları. Sağlıkta Birikim 2005; 1(1): 164-171.
Erkuş A. Psikometri Üzerine Yazılar. Türk Psikologlar Derneği Yayınları 2003; 24: 34-122.
Gözüm S, Aksayan S. Öz Etkililik Yeterlilik Ölçeğinin Türkçe Formunun Güvenilirlik Ve Geçerliliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1999; 2(1): 21-32.
Karasar N. Bilimsel Araştırma Yöntemi. 10. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd, 2000.
Öner N. Güvenirliği ve/veya Geçerliği Sınanmış Psikolojik Testler. Türk Psikoloji Dergisi 1994; 9(33): 9-18.
Özgüven İE. Psikolojik testler. 4.Baskı, Ankara: PDREM Yayınları, 2000. p. 83-120.
Pierce AG. Measurement. In:Talbot LA, ed. Principles and practice of nursing research mosby. St. Louis; 1995. p. 265-290.
Schlösser M, Havermans G. A Self-efficacy Scale for Children and Adolescents with Asthma: Construction and Validation. Journal Asthma 1992; 29(2): 99-108.
Slocum Gori SL, Zumbo B. Assessing The Unidimensionality of Psychological Scales: Using İndividual Multiple Criteria from Factor Analysis. Social Indicators Research 2011; 102(3): 443-461.
Senemoğlu N. Sosyal bilişsel kuram. gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. 12. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi, 2005. p:215-237.
Yörükoğlu A. Hastalıklar ve çocuk. Çocuk ruh sağlığı. 25.Basım, İstanbul: Özgür Yayınları, 2002. p.247-256.
Zebracki K, Drotar D. Outcome Expectancy and Self-Efficacy in Adolescent Asthma Self-Management. Children's Health Care 2004; 33(2): 133-149.