ÖĞRETMENLERİN DUYGUSAL ZEKÂ YETERLİKLERİNİ SINIF YÖNETİMİ SÜRECİNDE KULLANMA DÜZEYLERİ: SAKARYA İLİ ÖRNEĞİ
Günümüzde eğitim-öğretim yaklaşımlarını en çok etkilemeye başlayan yeni paradigmalardan birisi, duygusal zeka (EQ) olarak belirtilebilir. Duygusal zeka, duyguları doğru yerde, doğru zamanda, doğru duygusal tepkiyi verme, bireysel ve mesleki amaçları dengeleyerek kullanabilme becerisi olarak da belirtilebilir. Nitekim duygu yoğun bir meslek olan öğretmenlerin mesleki amaçlarını gerçekleştirdikleri en önemli yer olan sınıf yönetiminde duygusal zeka yeterliklerinin yoğun ve etkili olarak kullanılması gereken bir süreç olarak belirtilebilir. Bu araştırma ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin duygusal zeka yeterliklerini sınıfı yönetirken kullanma düzeylerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaca ulaşmak için özbilinç, duygularını yönetme, duyguları güdüleme, empati ve sosyal beceriler olmak üzere beş alt boyutu olan duygusal zeka ölçeği kullanılmıştır. Araştırma evrenini 2003/6651 sayılı yönetmeliğin 30. maddenin esaslarına göre Adapazarı'ndaki A tipi, B tipi ve C tipi olmak üzere okul gruplamasında yer alan 110 resmi ilk öğretim okulu ve bu okullarda görev yapan 1531 öğretmen oluşturmaktadır. Bu araştırmada tabakalı küme örnekleme yöntemi kullanılarak, A, B ve C kurum tipi ilköğretim okullarındaki öğretmenlere doldurması için 850 adet ölçek dağıtılmıştır. Bu ölçeklerin geri dönüşümü 564 tane (% 66,4) olmuştur. Ancak doldurulan ölçeklerin 77 tanesi yönergeye uygun doldurulmadığı için elenerek, verilerin analizine 487 ölçek dahil edilmiştir. Elde edilen verilerin SPSS programında frekans, yüzde, aritmetik ortalama, t-test ve tek boyutlu varyans analizi yapılmıştır. Sonuçlar P < .05 anlamlılık düzeyinde test edilmiştir. Varyans analizinde anlamlı fark olup olmadığının kaynağını belirlemek için Tukey b testi yapılmıştır. Bulgular tablolaştırılmıştır. Öğretmenlerin duygusal zeka yeterliklerinin yüksek düzeyde olmasına karşın, özellikle empati boyutu yeterliklerinde önemli eksikliklerinin olduğu; evli öğretmenlerin duygusal zeka düzeyinin daha yüksek olduğu ve öğretmenlerin mesleki tecrübesinin de sınıf yönetiminde duygusal zeka düzeyini olumlu yönde etkilediği ifade edilebilir
Emotional Intelligence (EQ) is one of the new paradigms that affecteducation approaches most today.Emotional intelligence can be defined as a quality to express the exact emotional reactions in a suitable environment and in a proper time. It can also be defined as an ability to use emotions balancing individual and professional goals. As a matter of fact, emotional intelligence is a process that needs to be used heavily and effectively in classroom management which allows teachers to fulfil their professional goals in an emotion-bound environment. The purpose of this study is to determine the level of primary school teachers’ use of emotional intelligence qualities (EQ) in classroom management. To this end, an emotional intelligence questionnaire with five sub-dimensions, namely; self-consciousness, emotion management, emotion motivation, empathy and social skills has been used.The population of this study consists of 1531 teachers in 110 public primary schools in Adapazarı which are categorized as Type A, Type B and Type C schools under the 30th article in 2003/ 6651 legislation. Through stratified cluster sampling, 850 questionnaires were sent to teachers in Type A, Type B and Type C primary schools. 564 of the questionnaires (66,4%) were received back. Of the received questionnaires, 77 were ruled out on grounds that they weren’t filled out appropriately, and therefore 487 questionnaireswere used for data collection. The data obtained through the questionnaires were analyzed through frequency, percentage, mean, t-test and one way analysis of variance in SPSS. P< .05 significance level was used to test the results. Tukey b test was used to determine the source of significant difference in analysis of variance. The findings have been shown in tables. It can be concluded from the results that there are important shortcomings in teachers’ empathy qualities even though they their emotional intelligence quality is high. Moreover, married teachers have higher level of emotional intelligence, and professional experience has positive effects on emotional intelligence level in classroom management
Keywords:
Intelligence, Emotionalintelligence, Management Classroommanagement,
___
KAYNAKÇABalcı, A.(2000). Sosyal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
Balcı, İ.(2001). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Duygusal Zeka Becerilerini Kullanabilme Düzeyleri Konusunda Yöneticilerin Ve Öğretmenlerin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi Teftiş Planlaması Ve Ekonomisi Bilim Dalı
Başaran, İ. E. (2004). Yönetimde İnsan İlişkileri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Bayraktaroğlu, S. ( 2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Bursalıoğlu, Z. (1997). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama. Ankara: Pegem Yayıncılık
Bursalıoğlu, Z. (1997). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: PegemA Yayınları.
Celep, C. (2000). Sınıf Yönetimi ve Disiplin.Ankara: Anı Yayıncılık.
Cooper, R. K ve Sawaf, A. (1997). Liderlikte Duygusal Zekâ: Yönetimde ve Organizasyonda Duygusal Zekâ (EQ). Çev.: Z. B. Ayman ve B. Sancar, İstanbul: Sistem Yayıncılık, 218.
Çetinkanat, A. C. (2000). Örgütlerde güdülenme ve İş doyumu. Ankara: Anı Yayıncılık.
Erdoğan, İ. (1998). SPSS kullanım örnekleriyle araştırma dizaynı ve istatistik. Ankara: Emel Matbaası
Erdoğan, İ. (2001). Sınıf Yönetimi, Ders, Konferans, Panel ve Seminer Etkinliklerinde Başarının Yolları.
İstanbul:Sistem Yayıncılık.
Gardner, H. (1993). MultipleIntelligences: TheTheory in Practice.New York: Basic Books.
Güvenç, Z. (2012). Sınıf Öğretmenlerinin Duygusal Zekaları İle Yansıtıcı Düşünme Becerileri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı
Goleman, D. (2000). WorkingWithEmotionalIntelligence.New York: BantamBooks.
Goleman, D. (1995). Duygusal Zekâ: Neden IQ’ dan Daha Önemlidir. Çev.: B. S. Seçkin, İstanbul: Varlık Yayınları,
Healey, J. M. (1999). Çocuğunuzun Gelişen Aklı.Çev.: A. B. Dicleli, İstanbul: Boyner Holding Yayınları.
Hoy, W. K. ve Miskel, C. G. (2010). Educational Administration, Theory, ResearchAndPractice. Çeviri Editörü: Selehattin Turan Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kabat-Zinn, J. (1994). WhereverYouGo, ThereYouAre.New York: Hyperion.
Karslı, M. D. (2004). Yönetsel Etkililik. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Karslı, M.D.,Gündüz,H.B. ve Ural, A. (2000). Eğitim Yönetiminde Duygusal Zekanın Önemi ve Duygusal Zeka Açısından Eğitim Yönetiminin Değerlendirilmesi. IX. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi.Erzurum: Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, 27-30 Eylül.
Keçecioğlu, T. (1998). Liderlik ve Liderler. İstanbul: Kalder Yayınları.
Salovey, P. ve Mayer, J. D. (1990). EmotionalIntelligence.Imagination, Cognition, andPersonality, 9, 185-211.
Sternberg, R. J. (1996). SuccesfulIntelligence.New York:Simon&Schuster.
Styron, W. (1990). DarknessVisible: A Memoir of Madness.New York: Random House.
Titrek, O. (2004). Eğitim Fakültesi Öğretim Üyelerinin Duygusal Zekâ Yeterliklerini İş Yaşamında Kullanma ve Akademik Başarı Düzeylerine İlişkin Karşılaştırma. Ankara: A.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
Tuna, Y. (2008). Örgütsel İletişim Sürecinde Yöneticilerin Duygusal Zekâ Yeterlilikleri. Doktora tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Detay Yayıncılık
Yılmaz, K. (2008). Eğitim Yönetiminde Değerler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Zel, U. (2011). Kişilik ve Liderlik. İkinci Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım,
- ISSN: 2148-2667
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2013
- Yayıncı: Yeni Eğitim Yayıncılık