ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE OKUL YÖNETİCİLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM STİLLERİ İLE ÖRGÜTSEL ADALET ALGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ
Bireylerin ve grupların içinde veya arasındaki anlaşmazlık ve uyuşmazlık biçiminde kendini gösteren etkileşim durumu çatışmadır. Çatışma durumlarında bireylerin belli davranış modelleri doğrultusunda kendilerini ifade etmeye çalışırlar. Yöneticiler çatışmanın örgüt içindeki yıkıcı etkisini azaltarak ya da ortadan kaldırarak çatışmayı örgüt için verimli bir unsur haline getirmelidirler ki böylece uyuşmazlıklar ve anlaşmazlıklar çözülüp örgütsel amaçlara etkili bir şekilde ulaşma sağlanılsın. Örgüt çalışanları örgütsel amaçları gerçekleştirirken bu amaçların ve görevlerin hangi kurallara göre dağıtıldığını da sorgulamaktadırlar. Bu sorgulamada adil davranılıp davranılmadığına, nasıl karar verdiğine, ödüllerin ve cezaların nasıl yönetildiğine ve nasıl dağıtıldığına bakılmaktadır. Tüm bunların kurallara bağlı olmasını gerekli kılmakta olup sonucunda örgütsel adalet dediğimiz yapıyı oluşturmaktadır. Anlaşıldığı üzere okul yöneticilerinin çatışmaları yönetirken tercih ettikleri çatışma yönetimi stilleri ile öğretmenlerin örgütsel adalet algılamaları arasındaki ilişkinin ortaya konması, örgütsel etkililik için büyük bir öneme sahiptir. Bu araştırmanın amacı; ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul yöneticilerinin kullandıkları çatışma yönetim stillerini ve örgütsel adalet algılama düzeyleri konusunda görüşlerini belirlemek ve çatışma yönetimi stilleri ile öğretmenlerin örgütsel adalet algısı arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırmada betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Düzce il merkezinde resmi 53 ilköğretim okulunda görev yapan 1281 öğretmen araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Evren üzerinde çalışıldığından örneklem alınmamıştır. Verilerin çözümlenmesinde standart sapma, aritmetik ortalama ve korelasyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, okul yöneticileri öğretmenlerle aralarında çıkan çatışmalarda en fazla tümleştirme stilini en az da hükmetme stilini kullandıkları; en fazla işlemsel adaleti en az ise etkileşim adaletini uyguladıkları görülmüştür. Okul yöneticilerinin çatışma yönetim stilleri ile öğretmenlerin örgütsel adalet algısı arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu bulgulanmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Örgütsel Çatışma, Çatışma Yönetimi, Örgütsel Adalet
Conflict is a condition of interact that manifests itself in the form of rift and incompatibility within or between individuals and groups. In the cases of conflict they try to express themselves in accordance with specific patterns of behaviour. Administrators must turn conflict into an exuberant factor by reducing or eliminating the devastating effects of the conflict within the organization so that incompatibilities and rifts are settled and organizational orjectives are reached effectively. Employees of organizations question these objectives according to which rules are these objectives and tasks distributed while performing organizational objectives. In this questioning, how rewards and punishments are managed and distributed, how its decided and whether its treated fairly are examined. All these rules are required to be connected to rules, as a result, it generates the structure that we name organizational justice. As it is understood, the exposure of relation between the choice of school administrators conflict management styles and organizational justice perceptions of teacher have a great importance for organizational effectiveness. The aim of this research is to determine the notions about the level of organizational justice perceptions and conflict management styles of administrators that primary school teachers use and put forward the relation between conflict management and perception of organizational justice of teachers. Descriptive survey method was used in the research. 1281 teachers who work in 53 official elementary schools builds up the population. Paradigm wasn’t taken since it was carried out in the population. To analyze the data, standart deviation, aritmethic mean and correlation analysis techniques were used. According to discoveries obtained in this research, it was observed that in the conflicts ocur between teachers and school administrators, the integration syle was used the most and domination style was used the least; proceducal justice was used the most, interactional justice was applied the least. It has been found a significantrelation in a positive way between the organizational justice perceptions of teachers and the conflict management styles of school administrators
___
KAYNAKÇAAcar, H. (2006). İlköğretim Okul Müdürlerinin Çatışma Yönetim Stilleri ve Bu Çatışma Yönetim Stillerin Öğretmenlerin Stres Düzeyine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Açıkalın A. (2000). İnsan Kaynağının Yönetimi Geliştirilmesi. 2.Baskı, Ankara: Pegem Yayıncılık
Atalay, D.D. (2007). Denklik Duyarlılığı açısından Algılanan Örgütsel Adalet – Örgütsel Bağlanma İlişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Atay, K. (2001). Okul Müdürlerinin Çatışmaları Çözümleme Stratejilerine İlişkin Öğretmen Okul Müdürü Ve Denetmen Algıları. Eğitim Yönetimi Dergisi, Ankara.
Aydın, M. (2000). Eğitim Yönetimi: Kavramlar, Kuramlar, Süreçler, İlişkiler. 6.Baskı. Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
Aykut, S. (2007). Örgütsel Adalet, Birey -Örgüt Uyumu İle Çalışanların İşle İlgili Tutumları (Pendik İlçesi Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Baron, R. A. ve Greenberg, J. (2000). Behavior in Organization: Understanding and Managing The Human Side Of Work, 7. Bs., Upper Saddle, River, N.J.: Prentice Hall İnternational.
Baskerville, D.M. (2000). How Do You Manage Conflict. Black Enterpise. Upper Saddle, River, N.J.: Prentice Hall İnternational.
Başaran, İ.E. (2000). Yönetim, 5. Baskı, Ankara : Ankara Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Yayınları.
Beugre, C.D. (2002). Understanding Organizational Justice and Its Impact on Managing Employees: An African Perspective. The International Journal of Human Resource Management, 13 (7), 1091-1104.
Bursalıoğlu, Z. (2003). Eğitim Yönetiminde Teori ve Uygulama. Ankara: Pegem Yayıncılık. 7.Baskı
Campbell, G. M. (2004). Secondary School Principals and Conflict Handling Styles. (Doctoral Dissertation, University of Houston, 1993). Dissertation Abstracts International. Vol.54, s.2813A.
Can, H. (1997). Organizasyon ve Yönetim. Ankara: Siyasal Kitapevi 4.Baskı.
Colquıtt,, J. A. (2001). On the Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of a Measure, Journal of Applied Psychology, 86 (3), 386-400.
Çakmak, K.Ö. (2005). Performans Değerlendirme Sistemlerinde Örgütsel Adalet Algısı ve Bir Örnek Olay. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Demirbolat, A. (1997). İlköğretim Okullarında Örgütsel Çatışmaya Neden Olabilecek Durumların Çatışma Yaratma Dereceleri Hakkında Yönetici ve Öğretmen Görüşleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Elma, C. (1998). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Çatışmayı Yönetme Yeterlikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara : Ankara Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Erdoğan, İ. (2003). Okul Yönetimi Öğretim Liderliği. İstanbul: Sistem Yayıncılık
Ertürk, M. (2000). İşletmelerde Yönetim ve Organizasyon. İstanbul: Beta Basın Yayın Dağıtım.
Greenberg, J. (1990). Organizational Justice: Yesterday, Today and Tomorrow. Journal of Management. 16 (2).
Gümüşeli, A.İ. (1994). İzmir Ortaöğretim Okulları Yöneticilerinin Öğretmenler ile Aralarındaki Çatışmaları Yönetme Biçimleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara, 164
Gümüşeli, A. İ. (2004). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Çatışma Yönetim Stilleri ile Öğretmenlerin Doyumları Arasındaki İlişki. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1).
Gümüşeli, A. İ. (2001). Öğretmenlerde Stres Yaratan Faktörler. Yayınlanmamış Araştırma. İstanbul
Karaeminoğulları, A. (2006). Öğretim Elemanlarının Örgütsel Adalet Algıları İle Sergiledikleri Üretkenliğe Aykırı Davranışlar Arasındaki İlişki ve Bir Araştırma. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karasar, N. (2002). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara : Nobel Yayın Dağıtım
Karip, E. (2003). Çatışma Yönetimi. 3. Baskı, Ankara : Pegem Yayıncılık
Koçel, T. (2003). İşletme Yöneticiliği. 9.Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım
Korkmaz, M. (1994). Örgütlerde Çatışma Ve Nedenleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Konvsky, M. A. (2000). Understanding Procedural Justice and Its Impact on Business Organizations. Journal of Management, 26 (3), 489-511.
Markovsky, B.(1985). Towards a Multilevel Theory of Justice, American Sociology Review, 50, 822-839
Pekdemir, I. ve Arslantaş, C. (2007). Dönüşümcü Liderlik, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkileri Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi. 2007/1
Polat, S. (2007). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları, Örgütsel Güven Düzeyleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Rahim, M.A. (1983). A Measure of Styles of Handling Interpersonel Conflict, Acedemy of Management Journal, 26,368-376.
Selekler, Z.O. (2007). Öğretmenlerde Örgütsel Adalet ve Psikolojik Sözleşme İhlal Algısı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Solmuş, T. (2004). İş Yaşamında Duygular ve Kişilerarası İlişkiler, Psikoloji Penceresinden İnsan Kaynakları Yönetimi. 1.Baskı, İstanbul : Beta Yayınları.
Söyük, S. (2007). Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerine Etkisi Ve İstanbul İlindeki Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelere Yönelik Bir Çalışma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Şimşek, M., Şerif, A. ve Çelik, A. (2001). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış. Geliştirilmiş 2. Baskı, Ankara : Nobel Yayın Dağım.
Ural, A. (1997). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Öğretmenlerle Aralarındaki Çatışma Yönetme Yöntemleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bolu: Abant izzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Yağcıoğlu, B.D. (1997). Örgütlerde Çatışma Düzeyleri Ve Çatışmanın Ele Alınış Stilleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yıldırım, A. (2003). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Empatik Eğilimleri ve Empatik Becerileri ile Çatışma Yönetimi Stratejileri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Yılmaz, G. (2004). İnsan Kaynakları Uygulamalarına İlişkin Örgütsel Adalet Algısının Çalışanların Tutum ve Davranışları Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi
Yürür, Ş. (2005). Ödüllendirme Sistemleri ile Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkilerin Analizi ve Bir Uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- ISSN: 2148-2667
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2013
- Yayıncı: Yeni Eğitim Yayıncılık