R. Eser KORTANOĞLU, Cansın OKAN

5623

Tanrıça'nın Tekrarlayan Süreçleri ve Temsili Üzerine Bir Çalışma: Hera

Tarih boyunca yakın bölgelerde yaşayan topluluklar birbirleriyle ekonomik, sosyal, dini ve politik ilişkiler geliştirmiş ve bu sayede kültürler arasında etkileşimler gerçekleşmiştir. Ege, Doğu Akdeniz ve Mezopotamya, erken dönemlerden itibaren ritsel, mitsel ve dinsel figürler açısından benzer karakterlere yönelmiştir. Kutsal figürler benzer özlere sahip olsalar da ait oldukları coğrafyaya ve döneme göre özellikleri ve önemleri değişmiştir. Yunan ve Doğu dünyasına ait sosyo-kültürel üretimin aktarımı, Bronz Çağ’dan itibaren Doğu Akdeniz ve Anadolu üzerinden gerçekleşmiş ilişkinin sonucudur. Mezopotamyalı mythoslar, karakterler ve tasvirler arka planlarındaki öz korunarak, Yunan ozanları tarafından yeniden biçimlendirilmiş ve çağlar boyunca anlatılarak toplum tarafından benimsenmiştir. Bu metinde, Antik Yunan sosyo-kültürel yapısının, mitsel ve dinsel göstergeler üzerinden izlenebilen etkileşim süreçleri, bu dönüşümün minör bir izi olarak tanrıça Hera ve inşasının Doğulu varyasyonları incelenmiştir

A Study on the Recurrent Processes of the Goddess and Her Representation: Hera

Throughout history, communities within the proximity of each other had developed economical, religious, political relations and cultural transmissions between them. From early periods, Aegean, East Mediterranean, and Mesopotamian cultures had leaned towards similar characters in terms of ritualistic, religious and cultic figures. Even though divine figures had a similar point of origin, their characteristics and significance had changed with the location and period. Transfer of the sociocultural production is an outcome of the relation between the East Mediterranean and Anatolia since The Bronze Age. Mesopotamian mythos’, characters and their descriptions had been transferred through cultures, while, in the background, their essences preserved, reformed and told by Greek bards for ages. In this article, the traceable interaction process through the mythic and religious indicators of the socio-cultural form of Ancient Greek and as a minor print of this transformation Goddess Hera and eastern versions of her cultural structure had been analyzed.
PDF

___

  • Akurgal, E. (1995). Hatti ve Hitit Uygarlığı. İstanbul: Net Yayınları. Akurgal, E. (2007). Anadolu Uygarlıkları. İstanbul: Net Turistik Yayınları.
  • Ateş, M. (2002). Neolitik Dönem Sembolizmi ve Çatalhöyük. Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 107, 41-46.
  • Berger, P. L. (1995). Dini Kurumlar. İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Yayınları, 9, 425-265.
  • Boardman, J. (2001). Yunan Heykeli: Arkaik Dönem. (Y. Ersoy, Trans.). İstanbul: Homer Yayınevi.
  • Bräuninger, F. (1937). Persephone. Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft XIX,1, (pp. 944- 972). Zürich, München, Düsseldorf: Artemis & Winkler Verlag.
  • Burkert, F. (1985). Greek Religion. Cambridge: Harvard University Press.
  • Burkert, W. (1999). İlkçağ Gizem Tapıları. (B. S. Şener, Trans.) Ankara: İmge Yayınları. Campbell, J. (2003). Batı Mitolojisi; Tanrının Maskeleri. (K. Demiroğlu, Çev.). Ankara: İmge Yayınları.
  • Childe, V. G. (2009). Tarihte Neler Oldu? (A. Şenel, Trans.). İstanbul: Alan Yayıncılık. Comte, F. (1997). Dictionary of Mythology. Oxford: Oxford University Press.
  • Çetin, C. (2006). Antik Çağda Hieros Gamos Ritüeli. Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, 6, 99-110.
  • Darga, M. (2011). Anadolu’da Kadın; On Bin Yıldır Eş, Anne, Tüccar, Kraliçe. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
  • Delivorias, A. (1984). Aphrodite. Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae, II.1 (pp. 151). Zürich, München, Düsseldorf: Artemis & Winkler Verlag.
  • Demargne, P. (1984). Athena. Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae, II.1 (pp. 955-1044). Zürich, München, Düsseldorf: Artemis & Winkler Verlag.
  • Demirci, K. (2017). Eski Mezopotamya Dinlerine Giriş: Tanrılar, Ritüel, Tapınak. İstanbul: Ayışığı Kitapları.
  • Demirdağ, M. F. (2017). Ana Tanrıça İkonografisi ve Anaerkillik. Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi,1, 6-18.
  • Duru, R., & Umurtak, G. (2005). Höyücek. 1989-1992 Yılları Arasında Yapılan Kazıların Sonuçları. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Dümmler, F. (1992). Athena. Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, II,2 (pp. 1941-2020). Stuttgart: Metzler.
  • Dümmler, F. (1998). Aphrodite. Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft I,2 (pp. 2730- 2787). Stuttgart: Metzler.
  • Eitrem, S. (1992). Gaia. Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, VII,1 (pp. 467-479). Stuttgart: Metzler.
  • Eitrem, S. (1994). Hera. Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft VIII,1 (pp. 369-404). Stuttgart: Metzler.
  • Eliade, M. (1991). Kutsal ve Din Dışı. (M. A. Kılıçbay, Trans.). Ankara: Gece Yayınları. Eliade, M. (2000). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi, Cilt I., Taş Devrinden Eleusis Mysteria’larına. (A. Berktay, .). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • Eliade, M. (2003). Dinler Tarihine Giriş. (L. Arslan, Trans.). İstanbul: Kabalcı Yayınları. Fidan, M. K. (2013). Ana Tanrıçalardan Bakire Meryem’e: Kadının Mitolojik Öyküsü. II. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi- Bildiriler Kitabı IV (pp. 927-944).
  • Graf, F. (1998a). Hestia. Der neue Pauly: Enzyklopädie der Antike, V (pp. 512-514). Stuttgart: Metzler.
  • Graf, F. (1998b). Hieros Gamos. Der neue Pauly: Enzyklopädie der Antike, V (pp. 552-553). Stuttgart: Metzler.
  • Graf, F. (1998c). Gaia. Der neue Pauly: Enzyklopädie der Antike, IV (pp. 733-734). Stuttgart: Metzler.
  • Graves, R. (2012). Yunan Mitleri. (U. Akpur, Trans.). İstanbul: Say Yayınları.
  • Grimal, P. (1997). Mitoloji Sözlüğü: Yunan ve Roma. (S. Tamgüç, Trans.). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
  • Heckenbach, J. (1991). Hekate. Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, VII,2 (pp. 2769- 2782). Stuttgart: Metzler.
  • Hesiodos. (1991). Theogonia – İşler ve Günler. (S. Eyüboğlu & A. Erhat, Trans.). İstanbul: Sosyal Yayınları.
  • Homeros. (1993). İlyada. (A. Erhat & A. Kadir, Trans.) İstanbul: Can Sanat Yayınları. Hooke, S. H. (2013). Ortadoğu Mitolojisi. (A. Şenel, Trans.) Ankara: İmge Yayınevi.
  • Işık, F. (1999). Doğa Ana Kubaba: Tanrıçalar’ın Ege’de Buluşması. İstanbul: Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü.
  • Işık, F. (2012). Uygarlık Anadolu’da Doğdu. İstanbul: Ege Yayınları.
  • Johnston, S. I. (1997). Hekate. Der neue Pauly: Enzyklopädie der Antike, V (pp. 267-270). Stuttgart: Metzler.
  • Kahil, L. (1984). Artemis. Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae, II.1 (pp. 618- 753). Zürich, München, Düsseldorf: Artemis & Winkler Verlag.
  • Kerenyi, C. (2012). Eleusis, Anne Kızın Arketip İmgesi. (T. B. Yaşar, Trans.) İstanbul: Pinhan Yayınevi.
  • Kern, O. (1992). Demeter. Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, IV,2 (pp. 2713-2764). Stuttgart: Metzler.
  • Kortanoğlu, R. E. (2008). Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Dağlık Phrygia Bölgesi Kaya Mezarları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Kortanoğlu, R. E. (2013). Tieion/Tios Akropolis’inde Ortaya Çıkartılmış Anıtsal Bir Yapının Kalıntıları Üzerine Gözlemler (Observations on the Remains of a Monumental Building Unearthed on the Acropolis of Tieion/Tios). Colloquium Anatolicum XII, 211-238.
  • Kortanoğlu, R. E. (2015). Yunan Tapınağı Olarak İsimlendirilmiş Yapının Temel Doğasına Yüklenmiş Anlam/ lar (The Meaning(s) Attributed to the Fundamental Nature of the Structure Named Greek Temple). Colloquium Anatolicum, XIV, 83-101.
  • Kortanoğlu, R. E. (2018). Varlık ve Tapınak. Eski Yunan Tapınağının Kavramsal İnşası Üzerine Arkitektonik Bir Deneme (Being and Temple. An Architectonic Essay on the Conceptual Construction of the Ancient Greek Temple). Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • Kossatz-Deissmann, A. (1988). Hera. Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae, IV,1 (pp. 659-719). Zürich, München, Düsseldorf: Artemis & Winkler Verlag.
  • Kramer, S. N. (1983). Inanna: Queen of Heaven and Earth: Her Stories and Hymns from Sumer. New York: Harper Collins Publishers.
  • Kramer, S. N. (1998). Tarih Sümer’de Başlar. (M. İ. Çığ, Trans.) Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Kramer, S. N. (1999). Sümer Mitolojisi. (H. Koyukan, Trans.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Laks, A. (1996). Aphrodite. Der neue Pauly: Enzyklopädie der Antike, I. (pp. 838-844). Stuttgart: Metzler.
  • Laks, A. (1997a). Artemis. Der neue Pauly: Enzyklopädie der Antike II (pp. 54-59). Stuttgart: Metzler.
  • Laks, A. (1997b). Athena. Der neue Pauly: Enzyklopädie der Antike II (pp. 160-167). Stuttgart: Metzler.
  • Laks, A. (1997c). Demeter. Der neue Pauly: Enzyklopädie der Antike III (pp. 420-426). Stuttgart: Metzler.
  • Laks, A. (1998). Hera. Der neue Pauly: Enzyklopädie der Antike V (pp. 357-361). Stuttgart: Metzler.
  • Lopez-Ruiz, C. (2010). When the Gods Were Born: Greek Cosmogonies and the Near East. Cambridge: Harvard University Press.
  • Mellaart, J. (1970). Excavations at Hacılar. Edinburgh: Edinburgh University Press. Mellaart, J. (2001). Çatalhöyük. Anadolu’da Bir Neolitik Kent. (G. B. Yazıcıoğlu, Trans.) İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
  • Okan, C. (2019). Mitoslar ve Tasvirler Işığında Antik Ege Coğrafyasında Dişi Tanrısal Figürler: Kök, Karışım ve Değişim, (Unpublished master thesis). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Özdoğan, M. (2011). Anadolu’nun Tarih Öncesi, Paleolitik Çağ, İlk Adımlar. Arkeo Atlas Dergisi 2011,01, 46-48.
  • Özgüç, T. (1957). The Bitik Vase. Anatolia C.2, 57-78.
  • Özgüç, T. (1988). İnandıktepe: Eski Hitit Çağında Önemli Bir Kült Merkezi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
  • Pausanias. (1935). Description of Greece. (R. E. Wycherley, Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
  • Penglase, C. (1997). Greek Myths and Mesopotamia. Parallels and Influence in the Homeric Hymns and Hesiod. USA and Canada: Routledge Press.
  • Plutarkhos. (2006). İsis ve Osiris. (M. Tuncer, Trans.). İstanbul: Ruh ve Madde Yayınları. Roller, L. E. (2004). Ana Tanrıça’nın İzinde. Anadolu Kybele Kültü. (B. Avunç, Trans.). İstanbul: Homer Kitabevi.
  • Sarian, H. (1990). Hestia. Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae, IV.1 (pp. 407- 412). Zürich, München, Düsseldorf: Artemis & Winkler Verlag.
  • Schmitt-Pantel, P. (2000). History of Women in the West, Volume I: From Ancient Goddesses to Christian Saints. Harvard: Harvard University Press.
  • Schwabl, H. (1995). Zeus. Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, XV (pp. 994-1481). Stuttgart: Metzler.
  • Sourvinou-Inwood, C. (1995). Persephone. Der Neue Pauly: Enzyklopädie der Antike, IX (pp. 600-603). Stuttgart: Metzler.
  • Süss, W. (1994). Hestia. Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, VIII,1 (pp. 1257-1304). Stuttgart: Metzler.
  • Tekin, O. (1998). Eski Yunan Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Wernicke, K. (1895). Artemis. Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, II,1 (pp. 1335- 1440). Stuttgart: Metzler.
Anadolu Araştırmaları-Cover
  • ISSN: 0569-9746
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1955
  • Yayıncı: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Tanrıça'nın Tekrarlayan Süreçleri ve Temsili Üzerine Bir Çalışma: Hera

R. Eser KORTANOĞLU, Cansın OKAN