Özel Yetenekli Öğrencilerin Kurguladığı Yaratıcı Yazma Çalışmalarında “Deus Ex Machina”

Yaratıcı düşünmenin ve yazma becerisinin kesişim noktası olan yaratıcı yazma, düşüncelerdeki doğruluk ya da standartlaşmadan çok özgünlük, özgürlük ve hayal gücünü vurguladığı için yazma çalışmaları içerisinde farklı bir yere sahiptir. Fakat özgünlük, özgürlük ve hayal gücünün vurgulandığı yaratıcı yazma çalışmaları metinsellik ölçütlerinden muaf çalışmalar değildir. Yaratıcı yazma çalışmalarında kurguyu oluşturan ve kuralları koyan yazarın kendisidir. Fakat yazar bazen kurguyu altüst etmekte ve metin tutarlılığını bozmaktadır. Olayların düğümlendiği bir noktada mantık sınırlarını zorlayan herhangi bir kişi ya da nesne ortaya çıkmakta ve bir tanrı edasıyla olayları çözmektedir. Bu kurgu hatası “deus ex machina” (makineden çıkan tanrı) olarak adlandırılmaktadır. Bu bilgiler ışığında araştırmanın amacı, özel yetenekli öğrencilerin kurguladığı yaratıcı yazma çalışmalarındaki “deus ex machina” unsurlarını ortaya çıkartmaktır. Bu amaç doğrultusunda kırk iki özel yetenekli öğrenci tarafından yazılmış kırk iki yaratıcı yazma örneği doküman analizi yöntemi ile incelenmiştir. Doküman analizi sonucunda elde edilen bulgulara göre kırk iki (%100) yaratıcı yazma örneğinin on altısında (%38) “deus ex machina” unsuruna rastlanmıştır.

“Deus Ex Machina” in Creative Writing Examples of Gifted Students

Creative writing, which is the intersection of creative thinking and writing skills, has a different place in writing studies because it emphasizes originality, freedom, and imagination rather than accuracy or standardization in thoughts. However, creative writing studies which emphasize originality, freedom and imagination do not exclude textual elements. In creative writing, it is the author who creates the fiction and sets the rules. But the author sometimes overturns the fiction and breaks the rules he sets himself. At a point where events are tied, a person, an object, a machine pushing the limits of logic emerges and solves the events as a god. This fiction error is called as “deus ex machina”. In the light of this information, the aim of the research is to reveal the elements of “deus ex machina” in creative writing works of gifted students. Forty-two creative writing examples written by forty-two gifted students were examined for this purpose. Document analysis one of the qualitative research methods was administered on the data. Findings of the study indicated that “deus ex machina” was found in sixteen (38%) of the fortytwo (100%) creative writing samples.

___

  • Abrams, M. H. (1999). A glossary of literary terms. USA: Heinle and Heinle.
  • Applebee, A. N., Langer, J. A. & Mullis, I. V. S. (1986). The writing report card: Writing achievement in American schools. Princeton, NJ: Educational Testing Service.
  • Aristoteles. (2019). Poetika (A. Çokona & Ö. Aygün, Çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Ataman, A. (2012). Üstün yetenekli çocuk kimdir? Geleceğin mimarı üstün yetenekliler sempozyumu, Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
  • Baltacı, A. (2017). Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 3 (1) , 1-14.
  • Barron, F. (1963). Creativity and psychological health. Princeton, NY: Van Nostrand.
  • Barron, F. (1969). Creative person and creative process. New York: Holt, Rinehart, Winston.
  • Baş, G. & Şahin, C. (2013). İlköğretim öğrencilerinin yazma eğilimlerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 32-42.
  • Bayındır, N. (2013). Çocuklarda yaratıcılık ve geliştirilmesi. Ankara: Eğiten Kitap.
  • Bildiren, A. (2016). Üstün yetenekli çocuklar (3. Baskı). İstanbul: Mega Basın Yayın.
  • Borland, J. H. (2005). Gifted education without gifted children. In R.J. Sternberg & J.R. Davidson (Eds.) Conceptions of giftedness (pp. 1-19). USA: Cambridge University Press.
  • Can, R. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin yazılı anlatımlarında paragraf düzeyinde bağdaşıklık ve tutarlılık, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Clark, B. (2015). Üstün zekâlı olarak büyümek (8. Baskı). (Ogurlu, K., Kaya, F., Çev.). Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Collins, N. D. & Cross, T. L. (1993). Teaching the writing process to gifted and talented students. Gifted Child Today, 16, 3, 22-23.
  • Collins, N. D. & Parkhurst, L. (1996). Teaching strategies for gifted children in the regular classroom. Roeper Review, 18, 277-279.
  • Conklin, W. & Frei, S. (2016). Üstün zekâlı ve yetenekliler için eğitim programlarının farklılaştırılması (N. G. Kahveci, Çev.). İstanbul: Özgür Yayıncılık.
  • Coşkun, E. (2005). İlköğretim öğrencilerinin öyküleyici anlatımlarında bağdaşıklık, tutarlılık ve metin elementleri, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Çitil, M. & Ataman, A. (2018). İlköğretim Çağındaki Üstün Yetenekli Öğrencilerin Davranışsal Özelliklerinin Eğitim Ortamlarına Yansıması ve Ortaya Çıkabilecek Sorunlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi (GEFAD/GUJGEF), 38(1): 185-231.
  • Davis, G. A. (2013). Üstün yetenekli çocuklar ve eğitimi (M. I. Koç, Çev.). İstanbul: Özgür Yayınevi.
  • DemireI, Ö. (1996). Türkçe Programı ve öğretimi. Ankara:Şafak Matbaacılık.
  • Dickens, C. (2014). Oliver Twist (F. D. Abamor, Çev.). İstanbul: İskele Çocuk Yayınları.
  • Enç, M. (2005). Üstün Beyin Gücü. Ankara: Gündüz Yayıncılık. İlk Baskı: 1973, Üstün Beyin Gücü. Ankara: A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayınları.
  • Fidan, T. & Öztürk, İ. (2015). Perspectives and expectations of union member and non- union member teachers on teacher unions. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi - Journal of Educational Sciences Research, 5 (2), 191-220.
  • Ganopole, S. J. (1988). Reading and writing for the gifted: A whole language perspective. Roeper Review, 11, 88-91.
  • Gardner, H. (1993). Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences. A Subsidiary of Perseus Books, L.L.C. U.S.A. (Tenth-anniversary edition).
  • Geake, J. & Dodson, C. (2005). A neuro-psychologial model of the creative intelligence of gifted children, Gifted and Talented International, 20(1).
  • Getzels, J. W. & Jackson, P. W. (1962). Creativity and intellgence: explorations with gifted students. New York: Wiley.
  • Göçer, A. (2010). Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi - The Journal of International Social Research, 3(12), 178-195.
  • Hotaman, D. & Yüksel Şahin, F. (2009). Üstün yetenekli öğrencilerin eğitiminde fırsat eşitliği ile kişisel, eğitsel ve mesleki rehberlik yardımı. The 5th International Balkan Education and Science Congress’de sunulmuş sözlü bildiri, Trakya Üniversitesi, Edirne.
  • Karabey, B. & Yürümezoğlu, K. (2015). Yaratıcılık ve üstün yetenekliliğin bazı zekâ kuramları açısından değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (40) , 86-107.
  • Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi (21. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Levent, F. (2014). Üstün yetenekli çocukları anlamak. Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Lin, D. (1998). Automatic Retrieval and Clustering of Similar Words, Canada: Montreal.
  • MacKinnon, D., W. (1978). In search of human effectiveness. Buffalo, NY: Creative Education Foundation.
  • MEB, (2001). Bilim ve sanat merkezleri yönergesi. İnternet'ten 12 Kasım 2019’da http://mevzuat.meb.gov.tr/ dosyalar/523.pdf adresinden alınmıştır.
  • MEB, (2007). Bilim ve sanat merkezleri yönergesi. İnternet'ten 12 Kasım 2019’da http://mevzuat.meb.gov.tr/ dosyalar/524.pdf adresinden alınmıştır.
  • MEB, (2015). Bilim ve sanat merkezleri yönergesi. İnternet'ten 12 Kasım 2019’da http://mevzuat.meb.gov.tr/ dosyalar/1766.pdf adresinden alınmıştır.
  • MEB, (2016). Bilim ve sanat merkezleri yönergesi. İnternet'ten 12 Kasım 2019’da https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/07031350_bilsem_yonergesi.pdf adresinden alınmıştır.
  • MEB, (2018a). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. İnternet'ten 20 Kasım 2019’da http://mevzuat.meb.gov.tr/ dosyalar/1963.pdf adresinden alınmıştır.
  • MEB, (2018b). Güçlü yarınlar için 2023 eğitim vizyonu. İnternet'ten 20 Kasım 2019’da http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf adresinden alınmıştır.
  • MEB, (2019a). Türkçe dersi öğretim programı. İnternet'ten 20 Kasım 2019’da http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02Türkçe%20Öğretim%20Programı %202019.pdf adresinden alınmıştır.
  • MEB, (2019b). Özel yetenekliler için Türkçe dersi öğretim programı (Taslak). İnternet'ten 03 Mayıs 2019’da"http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx"/TÜRKÇE%20ÖĞRETİM%20PROGRAM LARI/Türkçe%205-8_ÖYÖP_Filigranlı.pdf adresinden alınmıştır.
  • MEB, (2019c). Bilim ve sanat merkezleri yönergesi. İnternet'ten 20 Kasım 2019’da http://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/viewcategory/87-2019 adresinden alınmıştır.
  • Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publication.
  • Özbay, Y. (2013). Üstün yetenekli çocuklar ve aileleri. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
  • Özkan, Ö. & Kaya, Ş. Ş. (2015). Bilimsel makalede “sınırlılıklar” neden ve nasıl yazılır. TAF Preventive Medicine Bulletin. (14) 6.
  • Öznacar, M. & Bildiren, A. (2016). Üstün zekâlı öğrencilerin eğitimi (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Öztürk, E. (2007). Yaratıcı yazma gelişim süreci ve ilköğretimde yaratıcı yazı yazma öğretimi. SAÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 266-273.
  • Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd Ed.). London: Sage Publications, Inc.
  • Renzulli, J. S. (1976). The enrichment triad model: A guide for developing defensible programs for the gifted and talented. Gifted Child Quarterly, 20(3), 303-306.
  • Renzulli, J. S. (1978). What makes giftedness? Reexamining a definition. Phi Delta Kappan, 60, 180- 184.
  • Renzulli, J. S. (1992). A general theory for the development of creative productivity through the pursuit of ıdeal acts of learning. Gifted Child Quarterly, Vol. 36, pp. 170-82.
  • Renzulli, J. S. (2005). The three-ring conception of giftedness: A developmental model for promoting creative productivity. In R. J. Sternberg & J. E. Davidson (Eds.), Conception of giftedness (2nd ed., pp. 266-279). New York: Cambridge University Press.
  • Robinson, A., Shore, B. M. & Enersen, D. L. (2014). Üstün zekâlılar eğitiminde en iyi uygulamalar (Ogurlu, K., Kaya, F., Çev.). Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Rowe, A. J. (2007). Yaratıcı zekâ (Ş. Gürman, Çev.). İstanbul: Prestij Yayınları.
  • Sak, U. (2016a).Üstün zekâlılar (5. Baskı). Ankara: Vize Yayıncılık.
  • Sak, U. (2016b). Yaratıcılık gelişimi ve eğitimi. Ankara: Vize Yayıncılık.
  • Sezgin, B. (2009). Avrupa’da rejisörlük kavramının ortaya çıkışı- “Stanislavski ve Brecht” örnekleri üzerinden yönetmenlik metodolojisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
  • Stenberg, R. & Grigorenko, E. L. (2011). Explorations in giftedness. New york, Cambridge University Press.
  • Subaşı Uzun, L. (1990). Türkçede bazı metin dilbilimsel görünümler üzerine, içinde (yay. haz.: A. S. Özsoy & H. Sebüktekin) IV. Dilbilim Kurultayı Bildirileri, 71–80, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
  • Şener, S. (2006). Dünden bugüne tiyatro düşüncesi. Ankara: Dost Kitabevi.
  • Taner, H., And, M. & Nutku, Ö. (1966). Tiyatro terimleri sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
  • Temizkan, M. (2010). Türkçe öğretiminde yaratıcı yazma becerilerinin geliştirilmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27) , 621-643.
  • Temizyürek, F. & Bulut, K. (2016). Çocuğun dil gelişiminde yaratıcı yazmanın önemi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal Of Education Faculty), Cilt:XIII, Sayı:I,146-163.
  • Tezcan, M. (1987). Eğitim Sosyolojisi (Editör: A. Hakan). Eskişehir: Açıköğretİm Fakültesi Yayınları.
  • Torrance, E., P. (1962). Guiding creative talent. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
  • Torrance, E., P. (1986). Teaching create and gifted learners. In M. C. Wittrock (Ed.), Handbook of research on teaching. New York: MacMillan.
  • Uysal, B. & Fincan, A. (2016). Kutadgu Bilig’de yaratıcılık ve yaratma algısı üzerine. Türk ve İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3/8, 97-108.
  • Uysal, B. (2016). Türkçe eğitiminde algı (Editör: G. Aytaş). Ankara: Akçağ Yayıncılık.
  • Uysal, B. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının kurgu becerileri ve deus ex machına üzerine bir değerlendirme. I. Uluslararası Türklerin Dünyası Sosyal Bilimler Sempozyumu, Antalya.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
  • Zweig, S. (1949). Yaratıcılığın sırrı (M. Özgü, Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi.