HANGİ HEGEMONYA PROJESİ? ADALET VE KALKINMA PARTİSİ’NİN SERMAYE BİRİKİMİYLE İMTİHANI

Bu çalışma, Bob Jessop’ın iki uluslu hegemonik proje kavramı üzerinden Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) iktidarının uygulamalarını incelemektedir. Bu bağlamda çalışma, 1980’lerden itibaren uygulanan neoliberal ekonomi politikalarını, yeni sağ devlet anlayışını ve iki uluslu hegemonya projesini AKP iktidari çerçevesinde açıklamaya çalışmaktadır. AKP iktidarı, sırasıyla, 2002-2010 arası iki uluslu hegemonik projenin oluşumu, 2010-2013 arası iki uluslu hegemonik projenin çözülüşü, 2013 sonrası yeni bir devlet biçimine geçiş olmak üzere üç döneme ayrılmaktadır. Anahtar Kelimeler: İki Uluslu Hegemonik Proje, Tek Uluslu Hegemonik Proje, AKP, İktidar Bloğu, Bağımlı Sınıflar, Neoliberalizm.

WHICH HEGEMONY PROJECT? THE JUSTICE AND DEVELOPMENT PARTY AND THE CHALLENGES OF CAPITAL ACCUMULATION IN TURKEY

This work analyzes the practices of the Justice and Development Party (AKP) governments with a special reference to Bob Jessop’s concept of two-nations hegemonic project. In this context, this work tries to explain the New Right’s understanding of state and the neoliberal economic policies that have been put into practice since the 1980s, and the two nations hegemonic project of the AKP rule. The AKP rule is classified into three periods: a) the formation of two-nations hegemonic project between 2002-2010; b) the dissolvement of two-nations hegemonic project between 2010-2013; c) the transition to a new form of state in the post2013 era. Keywords: Two-nations Hegemonic Project, One-Nation Hegemonic Project, AKP, Power Bloc, Dependent Classes, Neoliberalism.

PDF

___

Akça, İsmet ve Barış Alp Özden (2014), “AKP ve Türkiye'de Neoliberal Otoriterizmin Sınıfsal Dinamikleri”, Başlangıç, 2: 13-37.

Akdoğan, Yalçın (2003), Muhafazakar Demokrasi (Ankara: AK Parti).

Akdoğan, Yalçın (2004), AK Parti ve Muhafazakâr Demokrasi (Ankara: AK Parti).

Aslan, Gürdal (2019), “Türkiye’de Asgari Ücretli Çalışan Sayısı ve Ücret Seviyelerinin Değişimi (2003-2017 Hanehalkı İşgücü Anketleri Veri Analizi)”, Sosyal Güvenlik Dergisi, 9 (1): 141-159.

BSB. (2007), IMF Gözetiminde On Uzun Yıl, 1998-2008: Farklı Hükümetler, Tek Siyaset (İstanbul: Yordam).

Buğra, Ayşe (2004), “Dini Kimlik ve Sınıf: Bir MÜSİAD ve HAK-İŞ Karşılaştırması”, Balkan, Neşecan ve Sungur Savran (Der.), Sürekli Kriz Politikaları (İstanbul: Metis): 126-147.

Buğra, Ayşe ve Osman Savaşkan (2015), Türkiye'de Yeni Kapitalizm Siyaset, Din ve İş Dünyası (İstanbul: İletişim).

Coşar, Simten ve Gamze Yücesan-Özdemir (2014), İktidarın Şiddeti: AKP'li Yıllar, Neoliberalizm ve İslamcı Politikalar (İstanbul: Metis).

DİSK. (2018), AKP Döneminde Emek Disk Raporu (İstanbul: DİSK).

Disraeli, Benjamin (1930), Sybil, or Two Nations (London: Machillan).

Ekzen, Nazif (2009), “AKP İktisat Politikaları (2002-2007)”, Uzgel, İlhan ve Bülent Duru (Der.), AKP Kitabı: Bir Dönüşümün Bilançosu (Ankara: Phoenix): 473-491.

Gramsci, Antonio (1971), Selections from the Prison Notebooks (London: Lawrence and Wishart).

Heper, Metin (2005), “The Justice and Development Party Government and the Military in Turkey”, Turkish Studies, 6 (2): 215-231.

Hoşgör, Evren (2014), “İslami Sermaye”, Balkan, Neşecan, Erol Balkan ve Ahmet Öncü (Der.), Neoliberalizm, İslamcı Sermayenin Yükselişi ve AKP (İstanbul: Yordam): 215-251.

Jessop, Bob (1990), The State Theory: Putting the Capitalist State In Its Place (Londra: Oxford University Press).

Jessop, Bob (1994), “The Transition to Post-Fordism and Schumpeterian Workfare State”, Burrows, Roger ve Brian Loader (Der.), Towards a PostFordist Welfare State (London and Newyork: Routledge): 13-37.

Jessop, Bob (2002), The Future of the Capitalist State (Oxford: Polity Press).

Jessop, Bob (2004), “Birikim Stratejileri, Devlet Biçimleri ve Hegemonya Projeleri”, Clarke, Simon (Der.), Devlet Tartışmaları: Marksist Bir Devlet Kuramına Doğru (Ankara: Ütopya): 193-225.

Jessop, Bob (2008), Devlet Teorisi: Kapitalist Devleti Yerine Oturtmak (Ankara: Epos).

Jessop, Bob (2009), Kapitalist Devletin Geleceği (Ankara: Epos). Karahanoğulları, Yiğit (2017), “Türkiye'de Kamu Maliyesinin Dönüşümü 1998- 2017”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72 (1): 259-289.

Keyder, Çağlar (2004), “The Turkish Bell Jar”, New Left Review, 28: 65-84.

Keyman, Fuat ve Ziya Öniş (2003), “Turkey at the Polls: A New Path Emerges”, Journal of Democracy, 14 (2): 95-107.

Keyman, Fuat ve Ziya Öniş (2007), “Globalization, and Social Democracy in the European Periphery: Paradoxes of the Turkish Experience”, Globalizations, 4 (2): 211-228.

King, Desmond S. (1987), The New Right: Politics, Markets and Citizenship (London: Macmillan).

Koyuncu, Berrin (2002), “Küreselleşme ve MÜSİAD: Eklemlenme mi, Çatışma mı”, Keyman, Fuat (Der.), Liberalizm, Devlet, Hegemonya (İstanbul: Everest). MÜSİAD (1994), İş Hayatında İslam İnsanı (İstanbul: Müsiad).

Nozick, Robert (1974), Anarchy, State and Utopia (USA: Basic Books). Öngen, Tülin (2011), “Yeni Liberal Dönüşüm Projesi ve Türkiye’nin Deneyimi”, Köse, Ahmet H. ve Fikret Şenses ve Erinç Yeldan (Der.), Küresel Düzen: Birikim, Devlet ve Sınıflar (İstanbul: İletişim Yayınları): 161-190.

Öniş, Ziya (2006a), “The Political Economy of Turkey's Justice and Development Party”, Yavuz, M. Hakan (Der.), The Emergence of a New Turkey and the Ak Parti (Salt Lake City: The University of Utah Press): 207-234.

Öniş, Ziya (2006b), “The Political Economy of Islam and Democracy in Turkey: From the Welfare Party to the AKP”, Jung, Dietrich (Der.), Democracy and Development: New Political Strategies for the Middle East (NewYork: Palgrave): 103-128.

Özdemir, Şennur (2006), Anadolu Sermayesinin Dönüşümü ve Türk Modernleşmesinin Derinleşmesi (Ankara: Vadi).

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (2009), Performans Programı 2010.

Öztürk, Özgür (2014), “Türkiye’de İslamcı Büyük Burjuvazi”, Balkan, Neşecan, Erol Balkan ve Ahmet Öncü (Der.), Neoliberalizm, İslamcı Sermayenin Yükselişi ve AKP (İstanbul: Yordam): 181-215.

Poulantzas, Nicos (2006), Devlet, İktidar ve Sosyalizm (İstanbul: Epos).

Rutherford, Tod D., Bob Jessop ve Jamie Peck (2008), “Peck, J. 1996: Workplace: the social regulation of labor markets. New York: The Guilford Press”, Progress in Human Geography, 32 (4): 571-582.

Saraçoğlu, Cenk (2015), “Tank Paletiyle Neoliberalizm”, Atılgan, Gökhan vd. (Der.), Osmanlı'dan Günümüze Türkiye'de Siyasal Hayat (İstanbul: Yordam): 747-871.

Saraçoğlu, Cenk ve Melih Yeşilbağ (2015), “Minare ile İnşaat Gölgesinde”, Atılgan, Gökhan vd. (Der.), Osmanlı'dan Günümüze Türkiye'de Siyasal Hayat (İstanbul: Yordam): 871-957.

Sarıoğlu, Fatih (2007), “Türkiye’de Yerel Yönetim Reformları Üzerine: Ekonomik Bir Yaklaşım”, Çağdaş Yerel Yönetimler, 16: 21-37.

Sönmez, Mustafa (2010), Teğet'in Yıkımı. . . Dünyada Türkiye'de Küresel Krizin 2009 Enkazı ve Gelecek (İstanbul: Yordam).

Şen, Mustafa (2010), “Transformation of Turkish Islamism ve the Rise of the Justice and Development Party”, Turkish Studies, 11 (1): 59-84.

Şimşek, Hayal A. (2007), “Türkiye’de 2000 sonrasında Uygulanan İstikrar Programlarının Kamu Maliyesine Etkileri”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44 (512): 52-68.

Tanyılmaz, Kurtar (2014), “Türkiye Burjuvazisinde Derin Çatlak”, Balkan, Neşecan, Erol Balkan ve Ahmet Öncü (Der.), Neoliberalizm, İslamcı Sermayenin Yükselişi ve AKP (İstanbul: Yordam): 143-181.

Tarcan-Aksakal, Ayçe (2010, Şubat), Anadolu'nun Yükselen Holdingleri, Capital.

Topak, Oğuz (2012), Refah Devleti ve Kapitalizm: 2000'li Yıllarda Türkiye'de Refah Devleti (İstanbul: İletişim).

Tünay, Muharrem (2002), “Türk Yeni Sağının Hegemonya Girişimi”, Praksis (5): 177-197.