DOĞU AKDENİZ'DE DENİZ YETKİ ALANLARI MÜCADELESİ

Toplumlar tarih boyunca su kaynakları çevresinde kurulmuştur. Bu nedenle Doğu Akdeniz tarih başından beri öneme sahiptir. Bölgenin önemi Kıbrıs Adası, deniz yolları ile çeşitli kanal ve boğazların kesişim noktası olması nedeniyle giderek artmıştır. Doğu Akdeniz, tarihsel süreçte coğrafi konumu nedeniyle sahip olduğu önemine ek olarak son yıllarda bölgede keşfedilen enerji rezervlerinin etkisiyle belki de hiç olmadığı kadar önemli bir hal almıştır. Doğu Akdeniz yıllardır iç karışıklıklar ve savaşlarla boğuşan Orta Doğu için bir kontrol noktası olan, hakimiyet politikalarında Rusya'yı çevreleme yayında yer alan, enerji kaynaklarına erişimin giderek zorlaştığı günümüzde zengin enerji kaynaklarına sahip, pek çok boğaz ve enerji yoluna sahip olan bir bölge haline gelmiştir. Bölgenin giderek artan önemi bölge ülkelerini ve bölgede menfaati bulunan diğer devletleri, etkinliklerini arttırmaya zorlamaktadır. Bu çalışmada öncelikle bölgenin coğrafyası ve bilinmesi gereken temel tanımlara değinilmiş, sonrasında enerji ve deniz güvenliği ekseninde bölgede faaliyet gösteren ülkelerin deniz yetki alanlarının paylaşımı konusundaki politikaları değerlendirilmiştir. Tarafların tezlerini hukuksal açıdan incelenmiş ve bölgedeki enerji kaynaklarının bulunması, sondajı ve transferi için başta Avrupa Birliği tarafından desteklenen Doğu Akdeniz Boru Hattı Projesi olmak üzere projelerin değerlendirilmesine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Doğu Akdeniz, Enerji Güvenliği, Deniz Hukuku, Doğu Akdeniz Boru Hattı Projesi

Challenge for Marine Jurisdictions in the Eastern Mediterranean

Societies have been established around water resources throughout history. For this reason, the Eastern Mediterranean has been important since the beginning of history. The importance of the region has gradually increased due to the fact that Cyprus Island is the intersection point of sea routes and various channels and straits. In addition to its importance due to its geographical location in the historical process, the Eastern Mediterranean has become more important than it has ever been with the effect of the energy reserves discovered in the region in recent years. The Eastern Mediterranean, which has been a checkpoint for the Middle East, which has been struggling with internal turmoil and wars for years, has become a region with rich energy resources, many straits and energy routes, which is in the arc of encircling Russia in its domination policies, and where access to energy resources is increasingly difficult. The increasing importance of the region forces the countries of the region and other states with interests in the region to increase their activities. In this study, first of all, the geography of the region and the basic definitions that should be known were mentioned, and then the policies of the countries operating in the region on the sharing of maritime jurisdiction areas in the axis of energy and maritime security were evaluated. The theses of the parties were examined from a legal point of view, and the evaluation of projects, especially the Eastern Mediterranean Pipeline Project supported by the European Union, for the discovery, drilling and transfer of energy resources in the region was included.

Keywords:

Eastern Mediterranean, Energy Security, Maritime Law, Eastern Mediterranean Pipeline,

PDF

___

Aksoy, M. (2016), Doğu Akdeniz Enerji Rekabeti. İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (Rapor no. 23), 1-21.
Anadolu Ajansı (2022), İsrail Cumhurbaşkanı Herzog: Amacımız Türkiye ve İsrail arasında dostane ilişkilerin gelişmesinin temellerini atmaktır, https://www.aa.com.tr/tr/gundem/israil-cumhurbaskani-herzog-amacimiz-turkiye-ve-israil-arasinda-dostane-iliskilerin-gelismesinin-temellerini-atmaktir/2529344, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
Asia Pacific Energy Research Centre. (2007), A Quest for Energy Security in the 21st Century. Tokyo: Asia Pacific Energy Research Centre.
Başeren, S. H. (2010), Doğu Akdeniz'de Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı. İstanbul: Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Yayınları.
Baylis, J. (2008), Uluslararası İlişkilerde Güvenlik Kavramı, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 5(18), 69-85.
Brauch, H. G. (2008), Güvenliğin Yeniden Kavramsallaştırılması: Barış Güvenlik, Kalkınma ve Çevre Kavramsal Dörtlüsü, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 5(18), 1-47.
Buzan, B. (2015), İnsanlar, Devletler ve Korku Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Uluslararası Güvenlik Çalışmaları İçin Bir Gündem. İstanbul: Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi.
Demir, E. (2021). Turkey and China in the eastern Mediterranean: Partners or competitors?, https://globalvoices.org/2021/09/10/turkey-and-china-in-the-eastern-mediterranean-partners-or-competitors/, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
Güney, E. (2020), Doğu Akdeniz'de Yetki Alanlarının Belirlenmesi Sorunu. Yüksek Lisans Tezi, Giresun: Giresun Üniversitesi.
Johnson, C. (2010), Oil exploration costs rocket as risks rise, https://www.reuters.com/article/us-oil-exploration-risk-analysis-idUSTRE61A28X20100211, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
Karakasis, V. P. (2015), Energy security and the Cyprus question:“Securitization” of energy in the Eastern Mediterranean, Politikon: The IAPSS Journal of Political Science, 27, 6-31.
Kıbrıs Postası. (2019). Rum Basını: "EuroAsia Interconnector projesinde iptal olma tehlikesi, https://www.kibrispostasi.com/c58-GUNEY_KIBRIS/n296068-rum-basini-euroasia-interconnector-projesinde-iptal-olma-tehlike, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
Kılıç, A. (2011). 1571 yılındaki fetihten günümüze Kıbrıs gerçeği, https://www.yenicaggazetesi.com.tr/1571-yilindaki-fetihten-gunumuze-kibris-gercegi-17064yy.htm, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
Koç, E., ve Kaya, K. (2015), Enerji Kaynakları–Yenilenebilir Enerji Durumu. Mühendis ve Makina, 56(668), 36-47.
Kökyay, F. (2020), Neorealizm Kuramı ve Türkiye’nin Doğu Akdeniz Enerji Politikası, Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 9(3), 2504-2528.
Looney, B. (2020). Statistical Review of World Energy 2020, https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/statistical-review/bp-stats-review-2020-full-report.pdf, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
Natural Gas Potential Assessed in Eastern Mediterranean. (2010), https://www.usgs.gov/news/natural-gas-potential-assessed-eastern-mediterranean, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
Ozan, E. (2021), Türkiye-ABD İlişkileri ve Doğu Akdeniz Meselesi, https://www.ankasam.org/turkiye-abd-iliskileri-ve-dogu-akdeniz-meselesi/, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
Özgen, C. (2019), Doğu Akdeniz'de Enerji Güvenliği, Akdeniz’de Fırsatlar; Ekonomi, Enerji ve Güvenlik, 33-42.
Özgöker, U. (2020), ABD’nin Yeni Akdeniz Politikası ve Türkiye’nin Seçenekleri, https://tasam.org/tr-TR/Icerik/54641/abdnin_yeni_akdeniz_politikasi_ve_turkiyenin_secenekleri, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
Özman, A. (1984). Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, https://denizmevzuat.uab.gov.tr/uploads/pages/uluslararasi-sozlesmeler/denizhukuku.pdf, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
Peker, H. S., Öztürk Oktay, K., ve Şensoy, Y. (2019), Doğu Akdeniz'de Deniz Yetki Alanlari Ve Enerji Kaynaklari Çerçevesinde Türkiye'nin Enerji Güvenliği. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 8(1), 85-106.
Prontera, A., ve Ruszel, M. (2017), Energy Security in the Eastern Mediterranean. Middle East Policy, 24(3), 145-162.
Rühl, C., ve Giljum, J. (2012), BP Energy Outlook 2030. International Association for Energy Economics, 7-10.
Stratfor Worldview (2018), The Eastern Mediterranean's New Great Game Over Natural Gas, https://worldview.stratfor.com/article/eastern-mediterraneans-new-great-game-over-natural-gas, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
Şeker, B. Ş. (2019), Doğu Akdeniz Enerji Güvenliği Ekseni: Yunanistan-GKRY’nin Muhtemel Poltikalarının Analizi ve Türkiye’nin Tutumu. Yeni Deniz Güvenliği Ekosistemi ve Doğu Akdeniz, 280-319.
Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı. (2011), 21 Eylül 2011 Türkiye – KKTC Kıta Sahanlığı Sınırlandırma Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Dışişleri Bakanlığı Basın Açıklaması, https://www.mfa.gov.tr/no_-216_-21-eylul-2011-turkiye-_-kktc-kita-sahanligi-sinirlandirma-anlasmasi-imzalanmasina-iliskin-disisleri-bakanligi-basin-ac_.tr.mfa, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı. (2021), Türkiye-Mısır İstikşafi İstişareleri Hk. Ortak Açıklama, https://www.mfa.gov.tr/turkiye-misir-istiksafi-istisareleri-hk-ortak-aciklama.tr.mfa, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
U.S. Energy Information Administration. (2017), World Oil Transit Chokepoints,https://www.eia.gov/international/content/analysis/special_topics/World_Oil_Transit_Chokepoints/wotc.pdf, Erişim Tarihi: 01.03.2022.
Wagner, Rene; Kraemer, Christian; Nasr, Joseph : REUTERS. (2021), Suez Canal blockage could cost $6 billion to $10 billion in lost trade -Allianz, https://www.reuters.com/article/egypt-suezcanal-ship-costs-int-idUSKBN2BI24N, Erişim Tarihi: 01.03.2022
Yaycı, C. (2011), Doğu Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasında Libya’nın Rolü ve Etkisi, Güvenlik Stratejiler Dergisi, 7(14), 17-41.
Yaycı, C. (2012), Doğu Akdeniz'de Deniz Yetki Alanlarının Paylaşılması Sorunu ve Türkiye, Bilge Strateji, 4(6), 1-70.
Yaycı, C. (2020), Doğu Akdeniz'in Paylaşım Mücadelesi ve Türkiye. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.