Risk Odaklı Bütünleşik Kurumsal Karne Yöntemi: Bir Vakıf Üniversitesinde Uygulama

Kurumsal karne (balanced scorecard), işletmelerin stratejik amaçlarınıölçülebilir finansal ve finansal olmayan göstergelere dönüştürerek,yöneticilerin sürdürülebilir başarılar elde etmelerine katkı sağlamaktadır.Uygulamaların olumlu sonuçlar vermesiyle bu yöntem özellikle büyükişletmelerde yaygın bir şekilde kullanım alanı bulmuştur. Kurumsal karnedeyer alan göstergeler yöntemin başarılı olmasında çok önemli olmasınarağmen, yöntemi geliştirenler tarafından bu göstergelerin belirlenmesi vedaha sonra kontrolü konusunda bir yaklaşım ortaya konulmamıştır.Kurumsal risk yönetimi ise işletme yazınında ve uygulamalarında kurumsalkarne yönteminden bağımsız olarak ele alınan başka bir yöntemdir.Kurumsal risk yönetimi (enterprise risk management) işletmelerin karşıkarşıya kaldıkları risklerin belirlenmesi ve bu risklerin işletmelere etkisinien aza indirecek şekilde yönetilmesi sürecidir. Kurumsal karne yöntemindekifinansal ve finansal olmayan göstergeler setinin kurumsal risk yönetimi ilebelirlenmesi ve daha sonra izlenmesiyle her iki yöntemin bir sinerjioluşturacağı düşünülmektedir. Bu çalışma kurumsal risk yönetimi ilekurumsal karnenin bütünleşik bir model olarak bir işletmedeuygulanabilirliğini test etmektedir. Bunun için bir özel üniversite koşullarıgöz önünde bulundurularak risk odaklı bütünleşik kurumsal karnegeliştirilmiştir. Araştırma ile bu bütünleşik modelin bir özel üniversitedeuygulanabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Risk Focused Integrated Balanced Scorecard: An Application at a Private University

Balanced Scorecard transforms strategic goals into measurable financial and non-financial indicators help managers to achieve sustainable success. This method has been widely used especially in large multinational enterprises. Although the indicators in the balanced scorecard are very important in the success of the method, no approach was developed by the founders to determine these indicators and then control them. Enterprise Risk Management is another method that is considered independently from the balanced scorecard method in business literature and applications. Corporate Risk Management is the process of identifying the risks that businesses face and managing them in a way that minimizes the impact of these risks on businesses. It is thought that both methods will form a synergy with the determination of the set of financial and non-financial indicators in the balanced scorecard method through the enterprise risk management and the subsequent monitoring. This study tests the applicability of enterprise risk management and balanced scorecard in an entity as an integrated model. For this purpose, a risk-focused integrated balanced scorecard was developed for a private university. The research concludes that this integrated model could be applied at a private university.

PDF

___

AĞCA, V. & TUNÇER, E. (2006). “Çok Boyutlu Performans Değerleme Modelleri ve Bir Balanced Scorecard Örneği”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1):173- 193.
AKÇAKANAT, Ö. (2016). “Kurumsal Risk Yönetimi ve Kurumsal Risk Yönetim Süreci”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(7): 30-46.
AKÇAY, G. (2011). “Kurumsal Risk Yönetiminde İç Denetimin Rolü ve Kamu İdarelerinde Yaşanan Gelişmeler”, Denetişim, (7):25-46.
BEASLEY, M., CHEN, A., NUNEZ, K., & WRIGHT, L. (2006). “Working Hand in Hand: Balanced Scorecards and Enterprise Risk Management”, Strategic Finance, 87(9): 49- 55.
BERTAN, S. (2009). “Otel İşletmelerinde Yönetim Aracı Olarak Kurumsal Karne”, Journal of Yasar University, 4(16): 2525-2538.
BOZKURT, C. (2010). “Kurumsal Risk Yönetimi ve İç Denetim”, Denetişim, 4:17-30.
ÇANAKÇIĞLU, M. & DEMİRBAŞ, M. (2009). “Performans Ölçüm Yöntemleri ile Kurumsal Karne Yaklaşımı”. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 59(2):213-238.
DERİCİ, O., TÜYSÜZ, Z., & SARI, A. (2007). “Kurumsal Risk Yönetimi ve Sayıştay Uygulaması”, Sayıştay Dergisi, (65): 151-172.
DİNÇER, H. & YÜKSEL, S. (2018). “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Finans Sektöründeki Uygulamasına Yönelik Yapılmış Çalışmaların Analizi”, Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 1(1):1-16.
EGE, İ. & ŞENER, Z. (2013). “Performans Ölçümünde Kullanılan Yöntemler: Performans Karnesi ve Kumanda Paneli Karşılaştırması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (57): 107-119.
ERCİYES, T. & TORUN, T. (2018). “Çok Boyutlu Performans Değerlendirme Aracı Olarak Balanced Scorecard Modelinin Çimento Sektöründe Kullanılması”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(4):523-557.
EKEN, M. H. & GAYGISIZ, H. (2010). “Bireysel Emeklilik Şirketlerinde Risk Yönetimi ve Türkiye Örneği”, Maliye ve Finans Yazıları, 1(88):55-78.
ERTAN, Y., ARSOY, A. P., & KILINÇARSLAN, T. B. (2017). “Kurumsal Risk Yönetimi Olgunlaşma Seviyesinin Finansal Performansa Etkisi: Türkiye Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (76): 139-154.
GACAR, A. (2017). “İşletmelerde Kurumsal Risk Yönetimi Kapsamında Riskin Erken Saptanması ve Yönetim Komiteleri: Borsa İstanbul’da Nitel Bir Araştırma”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (52): 123-133.
GÜNEŞ, Ş. (2009). “Kurumsal Risk Yönetimi ve Türkiye’de Farkındalığına İlişkin Bir Uygulama”, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İşletme Mühendisliği ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2009.
GÜNEŞ, Ş. & TEKER, S. (2011). “Türk Enerji Sektöründe Kurumsal Risk Yönetimi Farkındalığı”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(1):64-76.
ILGAR, T. & ERDOĞDU, G. (2018). “Kurumsal Risk Yönetimi Türk Kamu Yönetimine Nasıl Entegre Edilebilir?”, Denetişim, (8): 63-76.
İNCESU, E. (2019). “Sağlık Hizmetlerinde Kurumsal Risk Yönetim Modeli Önerisi”, Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Dergisi, 2(1): 47-54.
KAPLAN, R. S. & NORTON, D. (1992). “The Balanced Scorecard Measures that Drive Performance”, Harvard Business Review, January-February:71-79.
KAPLAN, R. S. & NORTON, D. (1996). “Using the Balanced Scorecard as a Strategic Management System”, Harvard Business Review, 74(1):75-85.
KARA, S. & YERELİ, A. N. (2012). “İç Denetimde Risk Yönetimi ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası-İmalat Sanayi Sektöründe Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 54:65-86.
KARACA, S. S., ŞENOL, Z., & KORKMAZ, Ö. (2018). “Kurumsal Yönetim İle Kurumsal Risk Yönetimi Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (78): 235-248.
KARAMAN, R. (2009). “İşletmelerde Performans Ölçümünün Önemi ve Modern Bir Performans Ölçme Aracı Olarak Balanced Scorecard”, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(16): 410-427.
KAYALI, N., & DOĞAN, İ. (2018). “Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notu İle İşletmelerin Finansal Başarıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (78): 111-124.
KIZILBOĞA, R. (2012). “Kurumsal Risk Yönetimi Odaklı İç Denetim ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi İçin Bir Model Önerisi”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstirüsü, Kamu Yönetimi ABD, Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul, 2012.
KOTZE, P., VERMAAK, F., & KIRSTEN, E. (2015). “Including risk in the balanced scorecard: Adoption rate and implementation methods of Johannesburg Stock Exchange listed organisations”. Southern African Business Review Special Edition Accounting Research, 99-117.
KUĞU, T. D. & KIRLI, M. (2013). “İşletme Performansının Değerlendirilmesinde Bir Yenilikçi Yönetim Muhasebesi Aracı Olarak Balanced Scorecard Uygulaması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2):301- 318.
OKUTMUŞ, E. & ERGÜL, A. (2014). “Kurumsal Karne ve Karar Alma İlişkisi: Alanya’daki 5 yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama”, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 15(1):17-40.
ÖZER, G., & ÇAM, İ. (2018). “Dengeli Puan Kartı ve Risk Yönetimi: Entegrasyon İçin Alternatif Yaklaşımların İncelenmesi”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(18): 141-169.
PEHLİVANLI, D. (2012). “Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlarda Kurumsal Risk Yönetimi ve Risk Çalıştayı Vakası”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 53:117-129.
TARIM, M. (2007). “Sağlık Organizasyonlarında Performans Ölçme ve Dengeli Puan Cetveli”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 7(2): 233-248.
UTKUTUĞ, Ç. P. (2008). “Kurumsal Performans Değerlendirme Yöntemi Olarak Toplam Başarı Göstergesi Yöntemi”, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 23:55-78.
UYGUR, A. (2009). “Çok Boyutlu Performans Değerleme Modeli Olarak Dengeli Başarı Göstergesi Uygulaması”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(1):148-159.
YANAR, G. (2016). “Kurumsal Performans Karnesi (Balances Score Card) Uygulamaları ve Bir Model Önerisi”, İstanbul Bilim Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, 2016.
YAŞAR, R. Ş. (2016). “Dengeli Puan Kartıyla Performans Ölçümü: Bir Denetim Şirketi Uygulaması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 70:193-212.
YILDIZ, M. S., KARAGÖZ, Y. & MESCİ, M. (2010). “Performans Değerlendirme ve Süreç Yönetim Aracı Balanced Scorecard’ın Boyutlarına Katılım Düzeyi: Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinde Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3):1-22.
YILMAZ, A. K. (2007). “Havaalanlarında Kurumsal Risk Yönetimi: Atatürk Havalimanı Terminalleri İşletmesi İçin Kurumsal Risk Yönetimi Modeli Önerisi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivil Havacılık Yönetimi ABD, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir, 2007.
WISUTTEEWONG, G. & ROMPHO, N. (2015). “Linking Balanced Scorecard and COSO ERM in Thai Companies”, Journal of Management Policy and Practice, 16(2): 127- 134.