Gri İlişkisel Analiz ve Analitik Hiyerarşi Süreci ile Sigorta Şirketlerinin Performansı Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma

Bu çalışmada, 2014-2018 yılları arasında Türkiye'de faaliyet gösteren bazı hayat dışı sigorta şirketlerinin finansal performansları, iki çok kriterli karar verme yönteminin kombinasyonu ile karşılaştırılmıştır. Analitik hiyerarşi süreci gri ilişkisel analizine entegre edilmiştir. İlk olarak, finansal oranların ağırlıkları analitik hiyerarşi süreci ile hesaplanmış, ve ardından şirketler bulunan ağırlıklar kullanılarak gri ilişkisel analize göre sıralanmıştır. Finansal oranların eşit ağırlıklı olarak alındığı gri ilişkisel analiz sonuçları ile analitik hiyerarşi süreci yardımıyla bulunan ağırlıkların kullanıldığı gri ilişkisel analiz sonuçları karşılaştırılmıştır. Gri ilişkisel analiz sonuçlarının analitik hiyerarşi süreci ile hesaplanan finansal oranların ağırlığından etkilendiği görülmüştür. Ayrıca gri ilişkisel analiz ile analitik hiyerarşi süreci kombinasyonu ile elde edilen sıralamanın finansal raporlardaki verilerle daha uyumlu olduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Analitik hiyerarşi süreci, Gri ilişkisel analiz, Finansal Oran, Finansal Performans

A Comparative Study on Performance of Insurance Companies with Grey Relational Analysis and Analytic Hierarchy Process

In this study, financial performances of certain selected non-life insurance companies operating in Turkey between 2014-2018 are compared with two multi-criteria decision-making methods. The analytical hierarchy process is integrated into the grey relational analysis. First, the weights of the financial ratios are computed with the analytical hierarchy process, and then the companies are ranked by grey relational analysis using the weights found. The grey relational analysis results in which the financial ratios are taken as equally weighted are compared with the results in which the weights found with the help of the analytical hierarchy process. It is realized that the grey relational analysis results are affected by the weight of the financial ratios calculated with the analytical hierarchy process. In addition, it is observed that the ranking obtained by the combination of grey relational analysis and analytical hierarchy process is more compatible with the data in the financial reports.

Keywords:

Analytical Hierarchy Process, Grey Relational Analysis, Financal Ratio, Financial Performance,

PDF

___

AKAN. Y. & ÇALMAŞUR. G. (2011). “Etkinliğin Hesaplanmasında Veri Zarflama Analizi ve Stokastik Sınır Yaklaşımı Yöntemlerinin Karşılaştırılması (TRA1 Alt Bölgesi Üzerine Bir Uygulama)”. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi. 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu özel Sayısı.
ANDERSON. D. R., SWEENEY. D. J., WILLIAMS. T. A., CAMM. J. D. & COCHRAN. J. J. (2012). Quantitative Methods for Business (Book Only). Cengage Learning.
ARSLAN. R., BIRCAN. H., & ARSLAN. Ö. (2017). “Tekstil Firmalarında Finansal Performansın Analitik Hiyerarşi Prosesi İle Ağırlıklandırılmış Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Değerlendirilmesi” Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 7(2). 19-36.
BAYRAKDAROĞLU. A. & EGE. İ. (2008). “Türkiye’deki Bankaların Performansının Analitik Hiyerarşi Süreci İle Değerlendirilmesi Üzerine Bir Model Önerisi” Türkiye İstatistik Kurumu. 17. 32-49.
CİNGİ. S. & TARIM. A. (2000) “Türk Banka Sisteminde Performans Ölçümü Dea-Malmquıst Tfp Endeksi Uygulaması”. Türkiye Bankalar Birliği. Araştırma Tebliğleri Serisi. Sayı : 2000 – 01.
ÇAĞLAR. A. & ÖZTAŞ. G. Z. (2016). “Veri Zarflama Analizi ve Analitik Hiyerarşi Süreci ile Sigorta Şirketlerinin Finansal Oran Analizi”. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi 6.2: 221-248.
DENG. J. L. (1982). “Control Problems of Grey Systems” Systems & Control Letters. 1(5).288-294. http://dx.doi.org/10.1016/S0167-6911(82)80025-X.
DENG. J. L. (1989). “Introduction to Grey System Theory”. The Journal of Grey System. 1(1). 1-24.
DINLER. S. (2021). “Türkiye’de Faaliyet Gösteren Hayat Dışı Sigorta Şirketlerinin Gri İlişkisel Analizi İle Performansının Değerlendirilmesi”. Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi. 2(2). 200-212.
ELİTAŞ. C., ELEREN. A., YILDIZ. F. & DOĞAN. M. (2012). “Gri İlişkisel Analiz İle Sigorta Şirketlerinin Performanslarının Belirlenmesi”. 16. Finans Sempozyumu. Erzurum.
FAN. C. K., TSAI. H. Y. & LEE. Y. H. (2008). “The Selection of Life Insurance Sales Representatives Training Program by Using the AHP and GRA” Journal of Grey System. 20(2).
GHARIZADEH BEIRAGH. R., ALIZADEH. R., SHAFIEI KALEIBARI. S., CAVALLARO. F., ZOLFANI. S. H., BAUSYS. R., & MARDANI. A. (2020). “An integrated multi- criteria decision making model for sustainability performance assessment for insurance companies”. Sustainability. 12(3). 789.
GUIRGUIS. M. (2021). “Applying Data Envelopment Analysis. Dea. to Measure the Efficiency of Chinese. Brazilianand Indian General and Life Insurance Companies”.
GÜLEÇ. Ö. F., & ÖZKAN. A. (2018). “Gri İlişkisel Analiz Yöntemi İle Finansal Performansın Değerlendirilmesi: Bist Çimento Şirketleri Üzerine Bir Araştırma”. Muhasebe ve Denetime Bakis= Accounting & Auditing Review. 18(54). 77-95.
GÜLSÜN. B., & ERDOĞMUŞ. K. N. (2021). “Bankacılık Sektöründe Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Bulanık TOPSIS Yöntemleri ile Finansal Performans Değerlendirmesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 25(1). 1-15.
GÜNEYSU. Y., ER. B., & AR. İ. (2015). “Türkiye’deki Ticari Bankaların Performanslarının AHS ve GIA Yöntemleri ile İncelenmesi” Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi. 5(9). 71-93.
HAO. J., C. & CHOU. L. (2005). “The Estimation of Efficiency for Life Insurance Industry: The Case of Taiwan”. Journal of Assian Economics 16. 847-860.
HARTON. K. (2010). “Scale Advantage-Using Data Envelopment Analysis to Detect Economies of Scale in the Insurance Industry”. Proocedings of the 45th Annual Conference of the ORSNZ. November.
HO. C. T., & WU. Y. S. (2006). “Benchmarking Performance Indicators for Banks” Benchmarking: An International Journal. 13. 147-159. ALANYA AKADEMİK BAKIŞ DERGİSİ 6/3 (2022) 2641
JAFARI. M., & MOUSAVI. M. (2017). “Performance Analysis and Rating of Insurance Companies Using DEA in Iran Capital Market”. Advances in Mathematical Finance and Applications. 2(3). 41-50.
KANDEMİR. T., & KARATAŞ. H. (2016). “Ticari Bankaların Finansal Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile İncelenmesi: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Bankalar Üzerine Bir Uygulama (2004-2014)” İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi. 5(7). 1766-1776.
KANSRA. P. & SINGH. H. (2021). “Efficiency and Productivity of Health Insurance Business of Public and Private General Insurance Companies in India: a DEA Approach”. International Journal of Public Sector Performance Management. 7(1). 20-37.
KAYA. E. O. (2016). “Financial Performance Assessment of Non-Life Insurance Companies Traded in Borsa Istanbul via Grey Relational Analysis”. International Journal of Economics and Finance. 8(4). 277-288.
KAYIHAN. B., & KARA. N. (2021). “Bankalarda Maliyet Performansının Crıtıc Temelli Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Değerlendirilmesi”. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi. 14(3). 1057-1078.
KILIÇKAPLAN. S. & KARPAT. G. (2004). “Türkiye Hayat Sigortası Sektöründe Etkinliğin İncelenmesi” D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi Cilt:19 Sayı:1. ss:1-14.
KULA. V., TUĞRUL K., & ENDER B. (2016). “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Sigorta ve BES Şirketlerinin Finansal Performansının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile İncelenmesi”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 18 (1).
KUMAR. V. A., REDDY. D. V. V., & NAGARAJU. N. (2018). “Multi-Objective Optimization of End Milling Process Parameters in Machining of En 31 Steel: Application of AHP Embedded With Vikor and Waspas Methods” I-Manager's Journal on Mechanical Engineering. 8(4). 39.
LIU. S., & LIN. Y. (2006). Grey Information Theory and Practical Applications. Springer- Verlag London Limited.
NOYAN. E., GAVCAR. E. & TOSUN GAVCAR. C. (2019). “Bireysel Emeklilik Şirketi Seçimine Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Gri İlişkisel Analiz Yöntemlerinin Uygulanması” İşletme Araştırmaları Dergisi. 11(2). 835-847.
NGUYEN. P.-H., TSAI. J.-F., KUMAR G. V. A., & HU. Y.-C. (2020). “Stock Investment of Agriculture Companies in the Vietnam Stock Exchange Market: An AHP Integrated with GRA-TOPSIS-MOORA Approaches” The Journal of Asian Finance. Economics and Business. 7(7). 113–121.
OMRANIA. H., GHARIZADEH BEIRAGH. R., & SHAFIE KALEIBARI. S. (2014). “Performance Assessment and Ranking of Iranian Insurance Companies Using an Integrated Model With Experts Preferences”. Industrial Management Journal. 6(4). 791- 807.
PAKKAR. M. S. (2014). “Using DEA and AHP for Ratio Analysis”. American Journal of Operations Research. 4. 268-279
PEKER. İ. & BAKI. B. (2011). “Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Türk Sigorta Sektöründe Performans Ölçümü”. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi. 4(7). 1-18.
RAJU. V. K. V., & RAO. V. V. S. K. (2019). “Financial Performance Ranking of Nationalized Banks through Integrated AHM-GRADEA Method” International Journal of Management. 10(3). 15-35.
SENGER. Ö., & ALBAYRAK. Ö. K. (2016). “Gri İlişki Analizi Yöntemi İle Personel Değerlendirme Üzerine Bir Çalişma”. International Journal Of Economic & Administrative Studies. (17).
SUVVARİ. A., & GOYARI. P. (2019). “Financial Performance Assessment Using Grey Relational Analysis (GRA)”. Grey Systems: Theory and Application” 9(4). 502-516.
TAYYAR. N., AKCANLI. F., GENÇ. E., & EREM. I. (2014). “BIST'e kayıtlı bilişim ve teknoloji alanında faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Gri İlişkisel Analiz (GİA) yöntemiyle değerlendirilmesi”. Journal of Accounting & Finance. 61. 19-40.
TIMOR. M. (2011) Analitik Hiyerarşi Prosesi. Türkmen Kitabevi. İstanbul
TSAI. H. Y., HUANG. B. H., & WANG. A. S. (2008). “Combining AHP and GRA Model for Evaluation Property-Liability Insurance Companies to Rank”. Journal of Grey System. 20(1). 65-78.
TZENG. G. H. & HUANG. J.J. (2011). Multi Attribute Decision Making: Methods Applications. CRC Press. ISBN:978-1-4398-6157-8. USA.
UÇKUN. N., & GİRGİNER. N. (2011). “Türkiye’deki Kamu ve Özel Bankaların Performanslarının Gri İlişki Analizi ile İncelenmesi” Akdeniz Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 21. 46–66.
WU. H. H. (2002). “A Comparative Study of Using Grey Relational Analysis in Multiple Attribute Decision Making Problems”. Quality Engineering. 15(2). 209-217.
WU. J. H., & CHEN. C. B. (1999). “An Alternative Form for Grey Relational Grades”. Journal of Grey System. 11(1). 7-12.
WU. C. R., LIN. C. T., & TSAI. P. H. (2010). “Evaluating Business Performance of Wealth Management Banks” European Journal of Operational Research. 207(2). 971-979.
https://www.hmb.gov.tr/
https://seddk.gov.tr/