DESCARTES VE MODERN RESMİN TİNSELLİĞİ

Tarihte, sanat ve felsefe sürekli etkileşim hâlinde bulunmuştur. Özellikle klasik dönem sanatına baktığımızda Aristotelesçi bir anlayışın egemen olduğunu görmekteyiz. Aristotelesçi sanat anlayışı, temelde doğayı inceleyip; onda gizil hâlde bulunan içkin gerçekliği görünür kılma çabasıdır denilebilir. Modern sanata baktığımızda; daha çok tinsellik çerçevesinde gelişen bir anlayış görmekteyiz. Bu durumun nedeni düşünce ve felsefe ile aranabilir. Bu bağlamda sanat felsefesi alanına giren bu çalışmadaki temel amaç; modern resmin temel özelliği olan tinselliğe, René Descartes’ın etkisinin incelenmesidir. Bu çalışmada ilk olarak Descartes’ın çeşitli eserlerinden yola çıkılarak onun yöntemsel kuşkusu ve metafiziği incelenmiştir. Daha sonra onun Dioptrique adlı yapıtında görme ile ilgili görüşleri incelenmiş ve onun bu görüşleriyle metafiziğinin uyuştuğu bir resim anlayışı ortaya çıkmıştır. Bu resim anlayışının temeli şöyledir: 1. Sanat bilim değildir, 2. Sanat özgürlükle ilintilidir, 3. Sanat tinsel gerçeklik ile ilintilidir. Bu çalışmanın sonucu olarak Descartes’ın öğretileri ile özgürlük temelli modern resim anlayışları arasında bağlantının ortaya çıktığı ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Descartes, Modern Resim, Tinsellik

DESCARTES AND THE SPIRITUALITY OF MODERN PICTURE

In history, art and philosophy have always interacted. Especially when we look at the art of the classical period, we see that an Aristotelian understanding is dominant. Aristotelian art understanding, basically examining nature; It can be said that it is an effort to make the inherent reality visible in it hidden. When we look at modern art; we see an understanding that develops mostly within the framework of spirituality. The reason for this situation can be searched with thought and philosophy. In this context, the main purpose of this study, which entered the field of art philosophy; The main feature of modern painting is the study of the effect of René Descartes on spirituality. In this study, the methodological suspicion and metaphysics of the Descartes are examined firstly based on his various works. Later, his views on vision were examined in his work called Dioptrique, and an understanding of painting emerged with his metaphysics. The basis of this understanding of painting is as follows: 1. Art is not science, 2. Art is related to freedom, 3. Art is related to spiritual reality. As a result of this study, it can be stated that there is a connection between the teachings of Descartes and modern understanding of painting based on freedom.

Keywords:

Descartes, modern painting, spirituality,

PDF

___

Albayrak, M. (2012). Estetik’in Serüveni. Ankara: Akçağ Yayınları.
Alparslan, G. U. (2019). Platoncu Mimesis ve Kübizm. International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art. 9, 141 – 151.
Apollinaire, G., & Eimert, D. (2010). Cubism. New York: Parkstone International.
Aristoteles. (2013). Poetika. (çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınevi.
Bayav, D. (2008). Işığın Bağımsızlık Yolculuğu ve Empresyonizmde Işık. Sanat Dergisi. 14, 23-27.
Bernard, E. (2001). Cezanne Üzerine Anılar. (çev. Kaya Özsezgin). İstanbul: İmge Yayınları.
Bulut, Ü. (2003). Avrupa Resminde Üslup ve Anlam İlişkisi. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Castelli, P. (2013). Rönesans Estetiği. (çev. Durdu Kundakçı). İstanbul: Dost Kitabevi.
Carroll, N. (2012). Sanat Felsefesi Çağdaş Bir Giriş. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Cömert, B. (2013). Estetik. Ankara: De Ki Yayınları.
Descartes, R. (1998). Yöntem Üzerine Konuşma. (çev.Afşar Timuçin ve Yüksel Timuçin). İstanbul: Cumhuriyet Yayınları.
Descartes, R. (1632). La Dioptrique. Leyde: Ian Marie.
Descartes, R. (1942). İlk Felsefe Üzerine Metafizik Düşünceler. (çev. Mehmet Karasan). Ankara: Maarif Matbaası.
Doorly, P. (2019). Sanatta Hakikat. (çev. Aydın Çavdar). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Farago, F. (2006). Sanat. (çev. Özcan Doğan). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Faucault, M. (2018). Manet, Velazquez ve Estetik Modernizm. (çev. Savaş Kılıç). İstanbul: İletişim Yayınları.
Gökberk, M. (2011). Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
İpşiroğlu, M. Ş., Eyüboğlu, S. (1972). Avrupa Resminde Gerçek Duygusu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
İpşiroğlu, N. ve İpşiroğlu, M. (2009). Sanatta Devrim. İstanbul: Hayalbaz Yayınevi.
Kandinsky, W. (2015). Sanatta Ruhsallık Üzerine. (çev. Gülin Ekinci). İstanbul: Altıkırkbeş Yayın.
Koray, S. (2013). Türk Devrimi’nde Aydınlanma ve Pozitivizm. Kalayıoğulları, İ. (Ed.), Neden Geri Kaldık? İçinde (s.91 – 99). İstanbul: Kaynak Yayınları.
Mengüşoğlu, T. (2010). Felsefeye Giriş. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Öndin, N. (2016). Rönesans Düşüncesi ve Resim Sanatı. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Platon, (2001). Devlet. (çev. Sabahattin Eyüboğlu ve M. Ali Cimcoz). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Polat, N. (2017). Sınırları Aşındırmak. İstanbul: Belge Yayınları.
Read, H. (2014). Sanatın Anlamı. (çev. Nuşin Asgari). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Saltoğlu, R. (2019). Bilim Devrimi’nde Descartes ve Gassendi’nin Mekanik Doğa Felsefeleri. Bilim ve Gelecek Dergisi. 185, 4 – 19.
Skirrbek, G., Gilje, N. (2014). Felsefe Tarihi. (çev. Emrah Akbaş ve Şule Mutlu ). İstanbul: Kesit Yayınları.
Timuçin, A. (2004). Descartes Felsefesine Giriş. İstanbul: Bulut Yayınları.
Tunalı, İ. (2008). Felsefenin Işığında Modern Resim. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Vasari, G. (2013). Sanatçıların Hayat Hikâyeleri. (çev. Elif Gökteke). İstanbul: Sel Yayınları.
Weber, A. (2015). Felsefe Tarihi. (çev. H. Vehbi Eralp). İstanbul: Kabalcı Kitabevi.
Resim 1: https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Montagne_Sainte-Victoire,_par_Paul_C%C3%A9zanne_108.jpg (Erişim Tarihi: 26.04.2020).
Resim 2: https://www.wikiart.org/en/pablo-picasso/farm-woman-1908-1 (Erişim Tarihi: 26.04.2020).
Resim 3: https://www.wikiart.org/en/pablo-picasso/portrait-of-ambroise-vollard-1910 .
Resim 4: https://en.wikipedia.org/wiki/Wassily_Kandinsky (Erişim Tarihi: 26.04.2020).
Resim 5:https://tr.wikipedia.org/wiki/Piet_Mondrian (Erişim Tarihi: 26.04.2020).
Resim 6: https://tr.wikipedia.org/wiki/Kazimir_Malevi%C3%A7 (Erişim Tarihi: 26.04.2020).