MÜZZEMMİL SURESİNİN YİRMİNCİ AYETİ BAĞLAMINDA ZEKAT EMRİ

Mekke döneminde nazil olan ayetlerde önce it’am, taam-i miskin, ikram gibi kavramların yer aldığı görülmektedir. Orta dönem mekki ayetlerde ise zekkâ, tezekkâ, yetezekkâ lafızlarıyla birlikte, zekat kavramının kullanıldığı ve mali bir mükellefiyetin temellerinin bu dönemde atıldığı görülmektedir. Zekatın zikredildiği ayetlerde mü’minler muhatap alınmaktadır. İlk inanan topluluğun önce öne çıkan eylemlerinin başında iman, namaz ve zekat olduğuna vurgu yapılmaktadır. Mekke döneminde nazil olan Müzzemmil suresinin 20. ayetinde emir formatında “zekatı veriniz” ifadesi yer almaktadır. Müzzemmil suresinin nüzuluna dair farklı yaklaşımların temelinde, surenin ilk ayetlerinde zikredilen gece kıyamının ne kadar sürdüğü konusu önemlidir. Bazı müfessirler bu sürenin bir yıl veya iki yıl kadar olduğunu, bazıları da bu sürenin on yıl olduğunu ileri sürmüşlerdir.Bu ayetin indiği döneme ait müfessirler arasında farklı mülahazalar vardır. Bu çalışmada farklı görüşlere değinilmiştir. Taberi, Ebu Hayyan, Zemahşeri, Fahreddin er-Râzî, Elmalılı, İzzet Derveze, Mevdudi gibi alimler, Müzzemmil 20. Ayetinin nazım bakımından uzun olması, Medeni ayetlere benzemesi ve içerisinde yer alan bazı konuların Medine’de yürürlüğe konulacak olması sebebiyle, zekat emrinin yer aldığı bu ayetin tamamının veya bir kısmının Medine’de nazil olduğu görüşünü ortaya koymuşlardır. İbn Kesir ve Muhammed Ali es-Sayis Müzzemmil Suresinin bütün ayetlerinin Mekke döneminde indiği yönünde bir görüş öne sürmüşlerdir ki, bu surenin tamamının Mekke’de nazil olduğu görüşünü ileri süren müfessirlerin kanaatleriyle uyum arz etmektedirler. Bu alimlere göre zekatın farzıyyeti Mekke döneminde başlamıştır. Medine döneminde ise zekatın nisabı, miktarı vb. gibi konular Hz. Peygamberin de teşri’ yetkisiyle sistemleştirilmiş ve kurumsallaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Zekat, Müzzemmil Sûresi, Kıyâmü’l-leyl, İt‘âm, Mekke dönemi, Taberî

THE OBLIGATION OF ALMSGIVING IN THE CONTEXT OF THE VERSE 20 OF THE CHAPTER MUZZAMMIL

In the verses revealed in the Meccan period, there occur first such terms as iṭ‘ām (feeding the poor), ṭa‘ām-i miskīn (the food of the poor), ikrām (entertaining), while in the middle Meccan period the technical term zakāt, that is, almsgiving occur along with such terms as zakkā, tazakkā, yatazakkā (purification), the foundations of a financial obligation being laid in this period. The verses in which the term zakat occurs address the believers. It is emphasized that belief, prayer and almsgiving are cited as the foremost acts by the first believing community. The imperative “give alms” occurs in the verse 20 of the Chapter Muzzammil that was revealed in the Meccan period. What underlies the varied approaches to the revelation of the Chapter Muzzammil is how long the vigilance occurring in the first verses of the chapter lasted. Some exegetes hold that it lasted for one to two years while the others maintain that it continued for some ten years.The Qur’ānic exegetes, however, have various considerations about the period of the revelation of this verse. This study will touch various views. Such classical and modern scholars as Ṭabarī, Abū Ḥayyān, Zamakhsharī, Fakhr al-Dīn al-Rhāzī, Elmalılı, ‘Izzah Darwaza and Maudīdī maintain that the verse 20 of the Chapter Muzzammil, ordering the almsgiving, was revealed in part or as a whole in Medina on the grounds that it is long as a text, similar to the Medinan verses in character, and includes some subjects to be applied in Medina. On the other hand, Ibn Kathīr and Muḥammad ‘Alī al-Sāyis set forth the opinion that all the verses of the Chapter Muzzammil were revealed in the Meccan period, in agreement with the view of the exegetes who hold the Chapter was wholly revealed in Mecca. In their view, the obligation of almsgiving started as early as in the Meccan period, while the amount of the almsgiving and other details were determined and established by the Prophet’s legislative authority in the Medinan period.

Keywords:

Almsgiving, the Chapter Muzzamil, Qiyāmu’l-layl (staying up in devotion to God), Feeding the poor, the Meccan period, Ṭabarī,

PDF

___

Abdülkerim Zeydan, Fıkıh Usulü, çev. Ruhi Özcan. Emek Matbaacılık 1982, 376
Beydâvî, Abdullah b. Ömer. Envarü’t-tenzil ve esrarü’t-te’vîl. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, tsz.
Derveze, M.İzzet. el-Tefsiru’l-Hadis Nuzül sırasına göre Kur’an Tefsiri. çev. Komisyon. İstanbul: Ekin Yayınları, 1997.
Ebû Abdillah Fahruddîn Muhammed b. Ömer er-Râzî. Mefâtihu’l-gayb et-tefsiru’l-kebîr. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1415/1995.
Ebû Hayyân, Muhammed b. Yusuf el-Endelüsî. el-Bahru’l-muhît. Beyrut: 1992.
Enbârî, Ebu’l-Berekât, el-Beyân fî garîbii’râbi’l-Kur’ân. thk. Taha Abdulhamid. Mısır: el-Hey’etu’l-Mısriyye, 1390/1970.
Hamidullah, Muhammed, İslam Peygamberi. çev. Salih Tuğ. Ankara: İmaj yayınları, 2003.
Hudarî, Muhammed b. Afifi (ö. 1927), Nûru’l-yakîn fî sîreti Seyyidi’l-mürselîn, el-Mektebetü’t-ticâriyye, Kahire 1963.
İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir. Tefsîru’t-tahrîr ve’t-tenvîr. Tunus: Dâru sahnûn li’n-nesr ve’t-tevzî’, 1997.
İbn Âşûr, Muhammed Tâhir (ö.1973), İslam, İnsan ve Toplum Felsefesi, çev. Vecdi Akyüz (İstanbul: Rağbet Yayınları, 2000), 249.
İbn Atıyye, Ebû Muhammed. el-Muharraru’l-vecîz. thk. el-Meclisü’l-İlmi. Mekke: 1975-1991.
İbn Kesir, Ebü’l-Fidâ. Tefsîru’l-Kur’âni’l-azîm. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1986.
İbnü’l-Cevzi, Abdurrahman b. Ali b. Muhammed. Zadü’l-mesir fi ilmi’t-tefsir. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslami, 1987.
Kâsımî, Muhammed Cemaleddin. Mehâsinü’t-te’vîl. thk. M.Fuad Abdülbaki. Mısır: Daru ihyai’l-kütübi’l-Arabiyye, tsz.
Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed. el-Câmiu li ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Abdürrezzak el-Mehdi. Beyrut: Dâru’l-kitâbi’l-Arabî, 2000.
Mâtürîdî, Ebû Mansûr, Te’vîlâtü’l-Kur’ân. thk. Ali Haydar Ulusoy-Bekir Topaloğlu. İstanbul: Dâru’l-mîzân, 2008.
Mevdudi, Ebu’l-A’lâ. Tefhimu’l-Kur’an. çev. Komisyon. İstanbul: İnsan Yayınları, 1995.
Muhammed Esed. Kur’an Mesajı Meal-Tefsir. çev. Ahmet Ertürk-Cahit Koytak. İstanbul: İşaret Yayınları,1999.
Nesefî, Ebü’l-Berekât. Medâriku’t-tenzîl. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, tsz.
Sâyis, Muhammed Ali. Tefsîru âyâti’l-ahkâm. Kahire: 1373/1953.
Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî. el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân. thk. Mustafa Dîb el-Buğa. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2002.
Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’an. 3.baskı. Beyrut: 1992.
Tabersî, Ebû Ali el-Fadl b. Hasen. Mecmau’l-beyân fi Tefsir’il-Kur’ân. Beyrut: Müessesetü’l-âlemî, 1415/1995.
Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kuran Dili. İstanbul: Eser Neşriyat, 1971.
Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım b. Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf an hakâikı gavâmizı’t-tenzîl ve uyûni’l-ekâvîl fî vucûhi’t-te’vîl. thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd, Ali Muhammed Müavviz. Riyad: Mektebetü’l-ubeykân, 1998.