Tarihî süreçte birer disiplin halini alan ilimler, mevzû, mebâdî ve mesâil çerçevesinde mahiyetlerini ortaya koymuşlardır. Fıkıh ve usûlü de bu çerçevede saha ve sınırlarını belirlemiş, ilkelerini ve problemlerini tespit etmiştir. Füru fıkhın mevzûu, mükelleflerin fiilleri; mebâdii, fıkıh usûlü meseleleri; mesâili, şer‘î amelî hükümler olarak tespit edilirken; usûl-i fıkhın mevzûu, edille-i şer‘iyye; mesâili, istidlâl keyfiyeti ve küllî kurallar; mebâdii, kelam, Arap dili ve bazı şer‘î ve aklî ilimler olarak belirlenmiştir