KUR’AN-I KERİM’DE MATAR KELİMESİNİN ANLAM ALANI (Vücûh ve Nezâir Bağlamında)

Yüce Allah, rahmeti gereği bozulan hayat akışını düzeltmek için sürdürdüğü yasasını Hz. Muhammed ve onun dilinde gönderdiği Kur’an-ı Kerim ile nihayete erdirmiştir. Bundan dolayı başta vahyin ilk muhatapları olmak üzere, bütün insanlara hitap dili olarak Arapça seçilmiş ve onunla seslenilmiştir. Böylece cihanşümul bir hitaba vasıta kılınan bu dil üzerinde her türlü iyileştirme ve geliştirme yapılmış ve kazandırılan yeni bir üslup ile beyanda rahatlık, verilen mesajı anlamada kolaylık sağlanmıştır. Bu bağlamda harften kelimeye, ayetten sureye varıncaya kadar lafız ve mânâ ilişkisi çeşitli edebî sanatlar eşliğinde son derece büyük bir uyum içerisinde takdim edilmiştir. Aynı şekilde vücûh ve nezâir gibi çeşitli ifade biçimleri de ‘matar’ kelimesi örneğinde olduğu gibi yer almıştır. Böylelikle Kur’an-ı Kerim’in ayet ve sureleri arasındaki lafız ve mânâ münasebeti en üst düzeye çıkarılmış ve bir benzerinin ortaya konulmasına da imkân verilmemiştir. Hatta eşanlamlı kelimelerin, birbirinin yerine kullanılması hâlinde bile anlamda daralma ve ahenkte bozulma söz konusu olacak tarzda bir icaza sahip kılınmıştır. Bu çalışmada ‘matar’ kelimesi ve anlamdaşlarına yüklenen anlamların vücûh ve nezâir yönünden ayrı ayrı anlam alanlarına sahip oldukları ve lafız-mânâ ilişkisindeki ahenkten dolayı birbirlerinin yerlerine de kullanılamayacakları ortaya konulmak istenmiştir. Bu sayede onun her bir kelimesinin ne kadar itina ile seçildiği ve bulunduğu yere ne denli bir renk kattığı gerçeği de vurgulanmış olmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Tefsir, Vucûh ve Nezâir, Matar, Yağış

PDF

___

Abdülbâki, Muhammed Fuad, Mu’cemu’l-Müfehres li Elfâzı’l-Kur’ani’l-Kerîm, el-Mektebetü’l-İslamiyyeh, İstanbul, 1982.
Cerrahoğlu, İsmail, Tefsîr Usûlü, TDV Yayınları, (3. Basım), Ankara, 1979.
Dağdeviren, Alican, Kur’an’ın Fonetik İ’câzı, Sakarya Ünv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009.
Işık, Şemsettin, Rahman Sûresi 7-9. Ayetlere Dair Bağlamsal Çerçevede Bir Meal Çalışması, Ekev Akademi Dergisi, Erzurum, 2014.
İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Muhammed b. Mükerrem, Lisânu’l-Arab, Dâru Sâdır, (1. Baskı), Beyrut, H. 1414.
İsfehanî, er-Ragıb, el-Müfredât fi Garibi’l-Kur’ân, (Tah. ve Dabt. M. Halil Aytânî), Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 1998.
Kar’âvî, Süleyman b. Salih, el-Vucûh ve’n-Nezâir fi’l-Kur’âni’l-Kerîm, Mektebetü’r-Rüşd li’n-Neşri ve’t-Tevzi’, Riyad, H. 1408.
Ḳutub, Seyyid, et-Tasvîru’l-Fennî fi’l-Kur’ân, Dâru’ş-Şurûk, Mısır, 2002.
Mertoğlu, Mehmet Suat, “Vücûh ve Nezâir”, TDVİA., İstanbul, 1998.
Nesefî, Ebu’l-Berekât Abdullah b. Ahmed b. Mahmud, Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, (Tahk. Yusuf Ali Büdeyvî), Dâru’l-Kelimi’t-Tayyibi, Beyrut, 1998.
Nurbâki, Halûk, Kur’an Mucizeleri, Damla Yayınları, İstanbul, 2005.
Özek, Ali ve Ark., Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Açıklamalı Meâli, TDV Yayınları, Ankara, 1993.
Râzî, Fahruddin, Mefâtîhu’l-Gayb (Tefsîr-i Kebîr), Dâru ihyai’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut, H. 1420.
Türkmen, Sabri, Arapçada Çok Anlamlılık ve Kur’an-ı Kerim, Kur’an’ın Nüzûlünün 1400. yılı Armağanı Kur’an -Özel Sayısı-, DİB Yay., (2. Basım), Ankara, 2012.
Yıldız, Mustafa, Kur’an-ı Kerim’de Yağmur, Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2009.
Yücel, Osman, Kur’an’da Su, K. Maraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2009.
Zebîdî, Muhammed b. Muhammed b. Abdurrezzak el-Huseynî, Tâcu’l-Arûs min Cevahiri’l-Kâmûs, (Tahk. Hey’et), Dâru’l-Hidaye, (ys ve ts).