MİMARLIKTA STANDARDİZASYON-“YER” GERİLİMİ BAĞLAMINDA KULLANICI KATILIMI VE “HALF A HOUSE”
Mimarlık disiplini felsefeden oldukça etkilenen, varlık tanımını mekan ve yer kavramlarıyla açıklayan bir disiplindir. Yer, insanların ilişki kurdukları, değdikleri, bağlandıkları mekânlar, anlamlı konumlardır. İkamet etmek, canlıların “var olmasının‟ biçimlenmesidir. Heidegger’e (1971)‘e göre mekân, insanın çevresi ile kurduğu ilişkidir ve mimarlar tarafından sunulan bir hizmet olarak algılanmamalıdır. Bu çalışmada Heidegger bakış açısından yola çıkılarak öncelikle mimariye felsefenin etkisiyle eklenen kavramlar açıklanmıştır. Amaç, örnek olarak seçilen projede sözü geçen kavramların karşılık bulup bulmadığını değerlendirmektir. Bu süreci anlayabilmek için Endüstri Devrimi’nden sonra kentlerde hızla artan barınma ihtiyacına karşılık vermek için yapılan uygulamalar, mimarlar ve kuramcılar tarafından önerilen çözümler ve mimarın standardizasyona bağlı olarak değişen rolü irdelenmiştir. İncelenen uygulama; Elemental şirketi tarafından düşük gelirli aileler için tasarlanan Half a House projesi, mimarlıkta katılım fikrinin örneklerinden olup felsefenin mimariye kattığı kavramlar üzerinden yorumlanmıştır. Half a House projesinde mimar kuramcıların önerdiği kullanıcıyı sürece katma çabasını göstermiş, kullanıcılara kendi mekanlarını tasarlayarak felsefenin mimariye kazandırdığı kavramlar olan “mesken tutmak”, “yer yapmak”, “varoluşunu tanımlamak” fırsatını vermiştir.
Anahtar Kelimeler:
Konut, Half A House, Kullanıcı Katılımı, Mesken Tutmak, Yer
STANDARDIZATION IN ARCHITECTURE USER PARTICIPATION IN THE CONTEXT OF "PLACE" TENSION AND "HALF A HOUSE"
It is a discipline that is highly influenced by the philosophy of architecture and directs the definition of being with the concepts of space and place. Places are places where people relate, change and connect, guiding positions. To reside is to form “existence judgments” of living things. According to Heidegger (1971), space is the relationship the house establishes with its surroundings and should not be perceived as a service produced by architects. Starting from the point of view of this escape Heidegger, first of all, the concepts directed by philosophy to architecture are explained. The aim is to explain that the project selected as an example does not correspond to the aforementioned concepts. In order to understand this process, the applications built to respond to the rapidly increasing housing needs in cities after the Industrial Revolution, the solutions produced by architects and theorists, and those that emerged depending on the architect's standardization were examined. Examined application; The Half a House project, designed by Elemental company for low-income forests, is an example of the idea of creating architecture and is interpreted through the concepts that philosophy adds to architecture. In the Half a House project, the architects, led by theorists, made an effort to include the user throughout the period, and by designing their own secret spaces, the concepts that philosophy brought to architecture, "dwelling", "making space", "encompassing existence" disappeared.
Keywords:
Dwelling, House, Half A House, User Participation, Place,
___
- Aravena Mori, A. G., 2004. Quinta Monroy.
- ArchDaily, 2008. Quinta Monroy / ELEMENTAL" 31 Dec 2008. ArchDaily. Adres: https://www.archdaily.com/10775/quinta-monroy-elemental ISSN 0719-8884 (Erişim, 19.10.2022)
- Atay, G. F., Demir, A., 2005. Mimari Üretimde Kullanım ve (ya) Katılım. Tasarım+ kuram, 8(14), 96-109.
- Aydınlı, S., 2004. Epistemolojik açıdan mekân yorumu. Mimarlık ve felsefe, 40-51.
- Barkul, Ö., 2022. “"Sosyal Sürdürülebilirlik ve Konut" https://www.youtube.com/watch?v=ioa2w7OBbq8&t=2354s (Erişim,19.10.2022)
- Bianchi, M., 2016. Le Pritzker de Alejandro Aravena.
- Bingöl, Ö., 2019. Sosyal Konut Yerleşmelerinde Kentsel Mekân Üretimi: İstanbul Kayabaşı 24. Bölge Sosyal Konut Yerleşmesi. Megaron Dergisi, Cilt, 14, 83-99. https://doi.org/10.14744/MEGARON.2019.92160
- Birol, G., 2006. Modern mimarlığın ortaya çıkışı ve gelişimi. Megaron, Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi Dergisi, 3-16.
- Cevizci, A., 2019. Felsefeye Giriş (7. Baskı), İstanbul: SAY Yayınları (,s.11-44).
- Colquhoun, A., 1990. Mimari Eleştiri Yazıları. Çev: Ali Cengizkan, Ankara: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı
- Diler, T., 1996. Modernist Ve Post-modernist Yaklaşımların Toplu Konut Yerleşimleri Tasarımına Etkisi (Doctoral dissertation, Fen Bilimleri Enstitüsü).
- Elemental, 2016. https://www.elementalchile.cl/en/
- Eyüce, A., 2011. Modernlik ve Türkiye’de Modern Mimarlık. Mimarlık Dergisi, 361, 58-60.
- Foucault, M., 2003. İktidarın gözü: Michel Foucault. Ayrıntı Yayınları. Çev. Ișık Ergüden.
- Friedman, A., 1990. Design and Decision Making Model For Flexibility in North American Housing, Open House International, Vol.15, 1, 31-35.
- Friedman, A., 2002. The adaptable house: Designing homes for change, New York: McGraw-Hill.
- Gödel, K., 1964. “What is Cantor’s Continuum Problem?”, Kurt Gödel – Collected Works. Vol. II, ed. Solomon Feferman, Oxford University Press, 1995, New York.
- Greenspan, S., 2016. %99 Invisible https://99percentinvisible.org/episode/half-a-house/ (Erişim, 30.11.2022)
- Groák, S., 1992. The Idea Of Building: Thought And Action In The Design And Production Of Buildings. London: E&FN Spon: An.
- Gücesan, M., 2015. Esneklik Kavramının Konutlarda İrdelenmesi ve İstanbul Metropolünden Seçilen Örnekler Üzerinden Karşılaştırmalı Analizi (Doctoral dissertation, Fen Bilimleri Enstitüsü).
- Yılmaz E., 2013. Heidegger: Mimarlık Üzerinde Bir Gölge, Arkitera https://www.arkitera.com/haber/heidegger-mimarlik-uzerinde-bir-golge/ (Erişim,30.11.2022)
- Gürsel, Y., 1993. Mimarlık nereden nereye. Ege Mimarlık Dergisi, 1(2), 59-61.
- Habraken, N.J., 1972. Supports: An Alternative To Mass Housing, New York: Praeger Publishers
- Hacıalibeyoğlu, F., 2014. Mimari Tasarım Sürecinde Katılım Sorunu ve Yaklaşımlar. Mimarlık Dergisi, Sayı:379, s.48-52.
- Heidegger M., 1971. Building, Dwelling, Thinking & Poetry Language, Thought, içinde (Translated by A. Hofstadter) Harper, Row, New York
- Heidegger, M., 1977. The Question Concerning Technology and Other Essays, New York: Harper and Row.
- İnam, A., 2002. Mimarın felsefeden devşirebilecekleri üzerine. Der. Şentürer, A., Ural, Ş. ve Atasoy, A.), Mimarlık ve Felsefe içinde, 126-131.
- İslamoğlu, Ö., Gülay, U., 2018. Mimari Tasarımda Esneklik Yaklaşımlarına Kuramsal Bir Bakış. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 8(4), 673-683. https://doi.org/10.7456/10804100/007
- Koyuncu, P., 2011. Modern Mimarlığın Öldüğü Gün. Arkitera Adres: https://www.arkitera.com/haber/modern-mimarligin-oldugu-gun/ (Erişim, 19.10.2022)
- Lefebvre, H., 1991. The Production of Space, translated by Nicholson-Smith D, (Blackwell, Oxford)
- McKnight, J., 2016. Alejandro Aravena makes housing designs available to the public for free. Dezeen Adres: https://www.dezeen.com/2016/04/06/alejandro-aravena-elemental-social-housing-designs-architecture-open-source-pritzker/ (Erişim, 19.10.2022)
- Muthesius, S., 1992 “İngiltere’de Toplu Konut ve Sosyal Konut”, Ed.: İ. Bilgin, M. Karaören (editörler) Türkiye’de Son On Yılda Toplu Konut Uygulamaları Sempozyumu, İstanbul, YÜMFED Yayınları, s. 71-103.
- Ojalvo, R., 2012. Modernitenin İki Yüzü Arasında Mimarlık: “Mesken Tutmak” tan Göçebeliğe. Skop Dergisi, 2.
- Örnek, Y., 2015. “Mimarlık ve Felsefe: Çağdaş Filozofların Mimarlığı Yeniden Düşünmesi”, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 8(2), s. 125-139.
- Özcan, U., Güngör, S., 2019. ''Yersizleşmeye Rağmen / Tadao Ando’yu "Yer" Bağlamında Okumak'', Yapı Dergisi, Sayı: 453, s:42.
- Rabaneck, A., Sheppard, D., Town, P., 1974. Housing Flexibility/Adaptability. Architectural Design, (2), p.76-91
- Ross, A., 2016. Mimarın Yok Oluşu çeviren: Elçin Gen E-Skop https://www.e-skop.com/skopbulten/mimarin-yok-olusu/3121(Erişim, 19.10.2022)
- Sharr, A., 2013. Mimarlar için Heidegger. (Çeviri V. Atmaca). İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.
- Şentürer, A., 2002. “Mimarlıkta Felsefe Nerede Duruyor?”, Mimarlık ve Felsefe. A. Şentürer, Ş. Ural, A. Atasoy (Ed.), İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, s. 132-145.
- Till, J., Schneider, T. ,2005. Flexible Housing: The Means To The End. Architectural Research Quarterly, 9 (3/4), 287-296. http://www.philau.edu/learning/documents/Chicago2010.pdf(Erişim, 19.10.2022)
- Turner, J. F., 1972. Housing issues and the standards problem. Ekistics, 152-158.
- Uluoğlu, B., 2002. “Mimarlık Bilgisinin Çifte Kimliği ve Kavramsallaştırılış Biçimi Üzerine”, Mimarlık ve Felsefe. A. Şentürer, Ş. Ural, A. Atasoy (Ed.), İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, s. 52-67.
- Uzer, E., 2017. Katılımcı Tasarım: Nasıl ve Kim İçin? https://xxi.com.tr/i/katilimci-tasarim-nasil-ve-kim-icin (Erişim, 19.10.2022)
- Webster’s New World Dictionary, 2022 “Flexibility, Adaptation”. https://www.merriam-webster.com/ (Erişim, 19.10.2022)
- Yücel, A., 2002. “Mimarlık Nedir, Mimar Kimdir, (Felsefeye Nasıl Başvurur)?”, Mimarlık ve Felsefe. A. Şentürer, Ş.Ural, A. Atasoy (Ed.), İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, s. 12-17.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2022
- Yayıncı: Akdeniz Üniversitesi