Bilal GÜRBÜZ, Reyhan BAHTİYARCA, Arif İPEK, YUSUF ARSLAN, Taner AKAR, BELGİN COŞGE ŞENKAL, Ahmet GÜMÜŞÇÜ, Dilek BAŞALMA, Hülya TELLİ

Seçilmiş oğulotu (Melissa officinalis L.) hatlarının Ankara koşullarında herba verimi ve bazı özelliklerinin araştırılması

Bu araştırma, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlası ve laboratuarlarında 2004-2006 yılları arasında yürütülmüştür. Denemede materyal olarak, Tarla Bitkileri Bölümü’nde geniş bir oğulotu populasyonundan seçilen tek bitkilerden çoğaltılan 76 hat kullanılmıştır. Çeliklerin dikimi 2004 yılında 60x40 cm bitki sıklığında yapılmıştır. İlk yıl plantasyonun kuruluş yılı olmuş, ikinci (2005) ve üçüncü (2006) yıllarda ikişer biçim yapılmış ve değerlendirilmiştir. 2005 yılında hatlara ait ortalama bitki boyu 37.73-56.02 cm, yeşil herba verimi 292.46-677.76 g/bitki, drog herba verimi 105.51-256.57 g/bitki, yeşil yaprak verimi 188.14-487.31 g/bitki, drog yaprak verimi 79.41-177.65 g/bitki, uçucu yağ oranı %0.036-0.100 arasında değerler alırken; 2006 yılında ortalama değerler sırasıyla 26.27-45.59 cm, 372.28-825.36 g/bitki, 104.46-176.42 g/bitki, 204.35-471.41 g/bitki, 48.20-114.54 g/bitki, %0.018-0.058 arasında değişim göstermiştir. Genel olarak 2005 yılında Hat-22, 2006 yılında Hat-7 ön plana çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Melissa officinalis, Türkiye, uçucu yağlar, hatlar, bitki boyu

An investigation on herb yield and some features of selected lemon balm (Melissa officinalis L.) lines in Ankara conditions

This research was carried out at the University of Ankara, Faculty of Agriculture, experimental field and laboratories of Department of Field Crops in the years of 2004-2006. 76 lines selected from single plants in the Field Crops Department were used as the study material. Plant density of 60x40 cm was used in case of cuttings transplantation in 2004. First year was the plantation establishment year than two cuttings were done per vegetation of second and third years. Average values in 2005 were recorded as follows: Plant height 37.73-56.02 cm, fresh herb yield 292.46-677.76 g/plant, drug herb yield 105.51-256.57 g/plant, fresh leaf yield 188.14-487.31 g/plant, drug leaf yield 79.41-177.65 g/plant, essential oil ratio 0.036-0.100%; for 2006 as follows: 26.27-45.59 cm, 372.28-825.36 g/plant, 104.46-176.42 g/plant, 204.35-471.41 g/plant, 48.20-114.54 g/plant, 0.018-0.058%, respectively. In general, Line-22 was the best in 2005 while Line-7 was the best in 2006.

Keywords:

Melissa officinalis, Turkey, essential oils, lines, plant height,

PDF

___

Akgül, A., 1993. Baharat Bilim ve Teknolojisi. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No.15, p:451.
Arslan, N., Gürbüz, B., Gümüşçü, A., 2002. Tıbbi Bitkiler İsim Kılavuzu. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No.1530, p:180.
Baytop, T., 1984. Türkiye’de Bitkilerle Tedavi. İstanbul Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi Yayınları No.40, p:520.
Ceylan, A., 1987. Tıbbi Bitkiler II. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No.481, p:188.
Ceylan, A., Bayram ve E. Özay, N., 1994. Melissa officinalis L. (oğulotu)’in Agronomik ve Teknolojik Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 18(2): 125-130.
Davis, P.H., 1982. Flora of Turkey and East Aegean Islands, Vol.7, University of Edinburgh, England.
Gürbüz, B., 1999. Çok Yıllık Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Yetiştirme Çalışmaları-I. Ekin Dergisi, 7:83-87.
Holla, M., Vaverkova, S., Tekel, J. and Havranek, E., 2000. Content and Composition of the Oil from Melissa officinalis L. After Aplication of Ridomil 72 WP. Journal of Essential Oil Research, 12(4): 496-498.
Katar, D. 2004. Oğulotu (Melissa officinalis L.)’nda Farklı Bitki Sıklığı ve Azot Dozlarının Verim ve Verim Özelliklerine Etkisi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara.
Kevseroğlu, K. ve Özkul, Ö., 1997. Calamintha nepeta ve Melissa officinalis’in Uçucu Yağlarındaki Varyabilite ve Bazı Bitkisel Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. II. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabı, S:677-680,Samsun.
Özgüven, M., Kırıcı, S., Tansı, S., Aksungur, P. ve Yaman, A., 1995. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Araştırma Projesi. TÜBİTAK Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu, Proje no:TOAG-990.
Sarı, A.O., 2001. Farklı Kökenli Oğulotlarının (Melissa officinalis L.) Menemen ve Bozdağ Ekolojik Koşullarında Bazı Agronomik ve Kalite Özellikleri Üzerine Araştırma. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir.
Tınmaz, A.B., 1999. Oğulotu (Melissa officinalis L.) Bitkisinin Uygun Dikim Sıklığı ve Hasat Zamanının Belirlenmesi. Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
Tınmaz, A., Gökkuş, A., Çetin, K. ve Erdoğan, S.S., 2002. Determining of the Volatile Oil Content and Drug Herbage Yield of Lemon Balm (Melissa officinalis L.) Applied Different Harvesting Time and Plantting Distances Grown in Çanakkale Ecological Conditions. Proceedings of the Workshop on Agricultural and Quality Aspects of Medicinal Plants: 197-202, Adana.
Zeybek, N., 1985. Farmasötik Botanik. Ege Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi Yayınları No.1, p:390.