Hayward ve Metua kivi (Actinidia deliciosa) çeşitlerinde çiçek morfolojileri ve fenolojilerinin belirlenmesi
Bu araştırma, 2003 yılı gelişme periyodunda Tekirdağ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü kivi bahçesinde, Hayward ve Matua çeşitleri kullanılarak yürütülmüştür. Çiçek morfolojileri açısından incelendiğinde her iki çeşitte de çanak yaprak sayısı 5, taç yaprak sayısı 5-6 adettir. Erkek organ sayısı (155.1 adet) ve filament boyu (10.83 mm) Matua'da erkek çeşit olmasından dolayı, yüksektir. Hayward çeşidinde dişi organ eni (7.26 mm) ve boyu (6.95 mm) ile stilus sayısı (36.3 adet) olarak belirlenmiştir. Matua çeşidinde stiluslar dumura uğramıştır. Polen canlılık oranı Matua çeşidinde %96.37 olarak belirlenirken, Hayward çeşidinde canlı polene rastlanmamıştır. Matua çeşidinin polen çimlenme gücü %80.24 olarak saptanmıştır. Matua'da çiçek salkımları yaprak koltuklarında tekli, üçlü ve beşli meydana gelirken; Hayward çeşidinde çiçeklerin yaprak koltuklarında tekli ya da ikili olarak meydana gçldiği belirlenmiştir. Ayrıca, Matua çeşidinin çiçeklenme periyodunun 14 gün, Hayward çeşidinin ise 7 gün sürdüğü ve tam çiçeklenme tarihinin 10 Haziran 2003 olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
kivi, Actinidia deliciosa, çiçektozu çimlenmesi, bitki morfolojisi, fenoloji, Tekirdağ, kültür çeşitleri
Determination of flower morphologies and phenologies in Hayward and Metua kiwifruit (Actinidia deliciosa)
" This research was carried out in growing period of 2003 year, kiwifruit plantation Tekirdağ Agricultural Faculty, Department of Horticulture by using cv. Hayward and cv. Matua. When the two kiwifruit cultivars were examined, both two cultivars have average 5 sepals and 5-6 sepals. Because cv. Matua is male cultivar; the number of stamen (as 155.1 number) and height of filament (as 10.83 mm) in Matua were high. The width, height and style of pistil in cv. Hayward were respectively, 7.26 mm, 6.95 mm and 36.3 number. It was observed that the styles of cv. Matua were atrophy. While rate of pollen viability in cv. Matua was determined as 96.37%; none of the viable pollen were detected in cv. Hayward. Pollen germination vigor of cv. Matua was determined as 80.24%. It was determined that each axis of cv. Matua carried single, three and five flowers; on the other hand, each axis of cv. Hayward carried single or two flowers. Besides it was determined that flowering periods in cv. Matua and cv. Hayward were respectively, 14 days and 7 days and the date of full flowering in cv. Hayward was June 10.
Keywords:
kiwifruits, Actinidia deliciosa, pollen germination, plant morphology, phenology, Tekirdag, cultivars,
___
- Algan, G., 1981. Bitkisel Dokular İçin Mkroteknik. Fırat Üniversitesi, Fen Fakültesi Yayınlan Bot, No: 1, Matbaa Teknisyenleri Basımevi Divanyolu, Biçkiyurdu Sokak 12, İstanbul, 94s.
- Anonymous, 2004. www.fao.org
- Austin, P.T., Hail, A.J., Snelgar, VV.P. and Currie, M.J., 2002. Modelling Kiwifruit Budbreak as a Function of Temperature and Bud Interactions. Annals of Botany. 89: 695-706.
- Ayfer, M., 1959. Antepfıstığmın Döllenme Biyolojisi Üstünde Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınlan. No: 148. Ankara.
- Doğan, î., 1999. Bazı Çekirdeksiz Üzüm Çeşitlerinde Embriyo Aborsiyonu ve Nedenleri. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. Tekirdağ. 124s.
- Eti, S., 1991. Bazı Meyve Tür ve Çeşitlerinde Değişik İn-vitro Testler Yardımıyla Çiçek Tozu Canlılık ve Çimlenme Yeteneklerinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 6 (1): 69-80.
- Eti S., 1996. Yabancı Kökenli Bazı Armut Çeşitlerinin Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. Bahçe 25 (1-2): 11-19.
- Harvey, C.F., Gill, G.P., Fraser, L.G. and McNeilage, M.A., 1997. Sex determination in Actinidia. 1.Sex-linked markers and progeny sex ratio in diploid A. chinensis. Sexual Plant Reproduction, Volume 10, Number 3, 149-154.
- Howpage, D., Vithanage, V. and Spooner-Hart, R., 1998. Pollen Tube Distribution in the Kiwifruit {Actinidia deliciosa A. Chev. C. F. Liang) Pistil in Relation to its Reproductive Process. Annals of Botany, Volume 81, 6:697-703.
- Galimberti, P., Marro, M. and Youssef, J., 1987. Effective Pollination Period for Actinidia chinensis. Rivasta di Frutticoltura e di Ortofloricoltura 49(2): 51-54.
- Gonzalez, M.V., Coque, M., Herrero, M., Geibel, M., Treutter, D. and Feucht, W., 1994. Stigmatic Phenols and Flower Receptivity in Kiwi. International Symposium on Natural Phenol in Plant Resistance, Volume II, No: 381, 502-505.
- Goodwin, R.M., 1995. Afternoon Decline in Kiwifruit Pollen Collection. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, Vol. 23:163-171.
- King, M.J. and Ferguson, A.M., 1994. Vibratory Collection of Actinidia deliciosa (Kiwifruit) Pollen. Annals of Botany 74:479-482.
- Lescourret, F., Blecher, N., Habib, R., Chadoeuf, J., Agostini, D., Pailly, O., Vaissiere, B. and Poggi, I., 1999. Development of a Simulation Model for Studying Kiwifruit Orchard Management. Agricultural Systems, Volume 59, p.215-239, Issue 2.
- Malaboef, F., 1996. Pollen Flow and Pollination in Kiwifruit a Functionally Dioecious Species. These Doctorat University, Montpellier II, France.
- Matsunaga, S., Sakai, A., Kawano, S. and Kuriova, T., 1996. Cytological Analysis of the Mature Pollen of Actinidia deliciosa Department of Biological Sciences, University of Tokyo. 61 (3):337-341.
- McNeilage, M.A. and Steinhagen, S., 1998. Flower and Fruit Characters in a Kiwifruit Hermaphrodite. Euphytica, 101 (l):69-72.
- Meyer, M.L., Bliss, F.A. and Woolley, D.J., 1992. Pollination Potential of Staminate Kiwifruit Plants in Vineyards et Three Location in California. Second International Symposium on Kiwifruit, Volume I, No: 297, 283-289.
- Musial, K. and Przywara, L., 1998. Influence of Irradiated Pollen on Embryo and Endosperm Development in Kiwifruit. Annals of Botany 82: 747-756.
- Normand, F., Habib, R. and Chadoeuf, J., 2002. Stochastic Flowering Model Describing an Asynchronically Flowering Set of Trees. Annals of Botany 90:405-415.
- Özbek, S. ve Ayfer, M., 1957. Pistacia Türleri Üzerinde Sitolojik Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, Fasikül 3. Ankara.
- Samancı, H., 1990. Kivi {Actinidia) Yetiştiriciliği. Tarımsal Araştırmaları Destekleme ve Geliştirme Vakfı, Yayın No: 22, Yalova.
- Scoccianti, V., Ovidi, E., Taddai, A.D., Tiezzi, A, Crinelli, R, Gentilini, L. and Speranza, A., 2003. Involvement of the ubiquitin/proteasome pathway in the organisation and polarised growth of kiwifruit pollen tubes. Sexual Plant Reproduction, Volume 16, Number 3, 123-133.
- Speranza, A., Scoccianti, V., Crinelli, R., Calzoni, G.L. and Magnani, M, 2001. Inhibition of Proteasome Activity Strongly Affects Kiwifruit Pollen Germination. Involvement of the Ubiquitin/Proteasome Pathway as a Major Regulator. Plant Physiology, 126:1150-1161.
- Tangolar, S„ Eti, S., Gök, S. ve Ergeneoğlu, F., 1999. Çekirdeksiz x Çekirdeksiz Üzüm Melezlemelerinden Embriyo Kültürü Kullanarak Bitki Elde Edilmesi. Tr. J. of Agriculture and Foresty 23 (Ek sayı 4): 935-942.
- Uzun, H.İ. ve Odabaş. F., 1990. Çiçek Tozu Muhafazası. 19 Mayıs Üniversitesi Dergisi. 5:1-2.
- Warrington, I.J. and Weston, G.C., 1990. Kiwifruit Science and Management. New Zealand Society for Horticultural Science. 88-91.
- Yalçın, T. 1999. Kiwi Yetiştiriciliği. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yayın No: 76. Yalova.
- ISSN: 1301-2215
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1983
- Yayıncı: Akdeniz Üniv. Ziraat Fak.
Sayıdaki Diğer Makaleler
İlknur Korkutal, DEMİR KÖK, ELMAN BAHAR, Cem SARIKAYA