Dilek İMANÇER, İlknur GÜRSES, Emel GÜREŞ

TÜRK SİNEMASINDA KADIN YÖNETMENLER AÇISINDAN KADIN TEMSİLİ: YEŞİM USTAOĞLU VE “PANDORA’NIN KUTUSU”

Sinemada kadın temsili sinema tarihi boyunca eril bakış açısıyla şekillenmiştir. Geleneksel ataerkil toplumsal cinsiyet kalıplarına göre şekillendirilen kadın temsilleri ile hem kadın hem de erkek izleyici için rol modelleri kurulmaya devam edilmiştir. Sinemada eril söyleme alternatif söylem üretme çabaları doğrultusunda kadın yönetmenlerin ürettikleri filmler feminist araştırmalarının ilgi odağı olmuştur. Kadın yönetmenlerin eril söylem dahilinde hareket edip etmedikleri, kadın temsillerini ele alış biçimlerinin ataerkil anlayıştan farklı olup olmadığı ve ataerkil toplumsal sistem içinde kadının ikincil konumuna dair bir farkındalık yaratıp yaratmadıkları feminist eleştiri açısından önemli bir sorunsaldır. Bu bağlamda 2000’li yıllarda öne çıkan kadın yönetmen Yeşim Ustoğlu’nun ‘Pandora’nın Kutusu’ filmi bu çalışmanın inceleme konusudur

Anahtar Kelimeler:

Türk sineması, kadın temsili, kadın yönetmenler, Yeşim Ustaoğlu

FEMALE REPRESENTATIONS THROUGH THE VIEW OF A FEMALE DIRECTOR IN THE TURKISH CINEMA YEŞİM USTAOĞLU AND “PANDORA’S BOX”

The relationship between cinema and woman has been structured by male perspective. Through traditional gender stereotype based woman representations, it has been continued to realise models for both male and female audience. To produce an alternative to the male discourse, the relationship between cinema and woman should be evaluated through a different dimension; which is the quality of the films directed by women. It is an important issue, whether female directors act within male perspective, whether their way of handling woman representations is different and create conciousness in that sense. It is a fact that female directors were not able to refrain from the male point of view since the beginning of Turkish Cinema. Therefore, in the example of Yeşim Ustaoğlu and her movie “Pandora’nın Kutusu” one of the forestanding names in 2000’s Turkish Cinema, the addition of female directors to putting forward alternative standpoint to male discourse

Keywords:

Turkish cinema, representations of women, women film directors, Yeşim Ustaoğlu,

PDF

___

Akpınar, Ertekin (2005). 10 Yönetmen ve Türk Sineması. İstanbul: Agora.
Özel Sayısı: 8-22.
Çelen, Emrah, İlhan, Suat, ve Sevinç, Fatma. (1984). “Üç Yönetmen Üç Bakış”. Yeni Olgu Sinema Dergisi. 3: 3-6.
Çeliktuğ, Ebru (2009). “Pandora’nın Kutusu: Unutmanın Hatırlattıkları”. Sinema Dergisi. 1: 60-64.
Çiraklar, Hayati (2009). “Yeşim Ustaoğlu: Sanatçı Dediğin Buram Buram Muhalefet Kokmalı”. www.bianet.org. Erişim Tarihi: Haziran 2009.
Dorsay, Atilla (1986). Yüzyüze. İstanbul: Çağdaş.
Erşahin, Murat (2005). “Karadeniz’in Bulutları”. Sinema Dergisi. 1: 79-82.
Evren, Burçak (1990). Türk Sinemasında Yeni Konumlar. İstanbul: Broy Yayınları.
İğneci, Rana. (2004, Mart). “Türk Sinemasında Klasik Kadın Temsiline Karşı Alternatif Bir Yaklaşım: Derviş Zaim Sineması”, Kadın Çalışmalarında Disiplinlerarası Buluşma. İstanbul.
İmançer, Dilek (2006). Medya ve Kadın. Ankara: Ebabil.
Kalkan, Faruk (1988). Türk Sineması Toplum Bilimi. İzmir: Tümer Ajans.
Kaplan, E. Ann (1992). “Feminist Criticism and Television”. Channels of Discourse.
Robert C.Allen (der.) içinde. Chapel Hill&London: The University of North Caroline Press.
Kaplan, F. Neşe (2003). “Toplumsal Konumu ve Bu Konumun Değişimiyle Türk Sinemasında Kadın”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi. 4 (Aralık): 149-173.
Katı, Mesut (1984). “Film Setlerinden: Bilge Olgaç ve Kaşık Düşmanı”. Videosinema. 3 (Eylül): 63-66
Kuhn, Annette (1982). Women’s Pictures, Feminism and Cinema. Suffolk: St. Edmundsbury.
Makal, Oğuz (1987). Sinemada Yedinci Adam: Türk Sinemasında İç ve Dış Göç Olayı. İzmir: Marş Matbaası.
Mulvey, Laura (1997). “Görsel Haz ve Anlatı Sineması”. Nilgün Abisel (çev.). 25. Kare Sinema Dergisi. 21 (Ekim-Aralık): 44-58 .
Öngören, Mahmut Tali (1982). Sinemada Kadın ve Cinsellik Sömürüsü. Ankara: Dayanışma.
Özkan, Zuhal Çetin (2004, Mart). “Türk Sineması: 1980 Sonrası Kent Filmlerinde Aile ve Kadının Aile İçindeki Rolü”. Kadın Çalışmalarında Disiplinlerarası Buluşma. İstanbul.
Öztürk, Semire Ruken (2009). “Kadınlar ve Filmleri”, http://www.radikal.com.tr/ radikal.aspx?atype=radikaleklerdetay&articleıd=935069&categoryıd=42. Erişim Tarihi: Haziran 2009.
Öztürk, Semire Ruken. (2000). Sinemada Kadın Olmak. İstanbul: Alan.
Öztürk, Semire Ruken (2004). Sinemanın Dişil Yüzü. İstanbul: Om.
Pandora’nın Kutusu. www.ustaoglufilm.com. Erişim tarihi: Haziran 2009.
Scognamillo, Giovanni (2003). Türk Sineması Tarihi (2. Baskı).İstanbul: Kabalcı.