SİNEMATOGRAFİNİN BİR DUYGU SANATI OLARAK KULLANIMI: SEVMEK ZAMANI FİLMİ
Sinema, görsel bir sanat dalı olarak görülmeye başlandığından beri anlatısının oluşturulmasıyla birlikte, bütün yaratıcı ve teknik tercihlerdeki unsurlar sinema filmi bileşenleri içinde yer almaktadır. Sinematografik ögelerin tutarlı, bilinçli ve nitelikli bir şekilde kullanılması sinematografik anlatımı oluşturmaktadır. Türk sinemasının en önemli yönetmenlerinden biri olan Metin Erksan’ın 1965 yapımı Sevmek Zamanı filmi, çekildiği dönemde sinema estetiği ve sinematografik düzeyde Türk sineması için önem teşkil etmektedir. Genel olarak filmin hikayesindeki manevi derinliğin ve aşkın felsefi tartışmasını ele alan birçok akademik çalışmanın yapıldığı ancak filmin sinematografisinin incelendiği çalışmaların ise sınırlı olduğu tespit edilmiştir. Bu makalede; Sevmek Zamanı filmi ile ilgili daha önce yapılmış çalışmalardan farklı olarak, filmi oluşturan sinematografik ögelerin içinden teknik unsurlar ön plana çıkarılmaktadır. Çalışmanın amacı ise; nesnelerin ve alıcının devinimi, aydınlatma, çekim ölçekleri ve kurgu gibi seçilen sinematografik ögelerin kuramsal temelleri dikkate alınarak Sevmek Zamanı filmindeki kullanımlarını değerlendirmektir. Sinematografik çözümleme yöntemi kullanılan çalışmada; sinematografik ögeleri oluşturan kuramsal ve teknik yapı taşları detaylı biçimde yazılı kaynaklardan araştırılıp analiz edilmiştir. Sevmek Zamanı filminin kendi dönemi dikkate alındığında; sinematografik ögelerin etkili bir biçimde kullanıldığı, bilinçli tercihlerden ortaya çıkarıldığı ve döneminin çok ötesinde bir anlatı diline sahip olduğu noktalarında bulgulara ulaşılmıştır. Nitekim filmin; Türk sinemasındaki özgün niteliğine dikkat çekilmiştir. Yeşilçam döneminde ise sanatsal ve estetik özellikleriyle farklar oluşturduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Sevmek Zamanı Filmi, Metin Erksan, Sinematografik Ögeler, Biçimsel Özgünlük, Sinematografik Ahenk.
The Use of Cinematography as an Art of Emotion: Time to Love Movie
Since cinema started to be seen as a visual art form, all creative and technical elements are included in the components of the film along with the creation of its narrative. The consistent, conscious and qualified use of cinematographic elements constitutes cinematographic narrative. One of the most important directors of Turkish cinema, Metin Erksan's 1965 film Sevmek Zamanı (Time to Love) is important for Turkish cinema in terms of cinema aesthetics and cinematography. In general, it has been determined that many academic studies dealing with the philosophical discussion of the spiritual depth and love in the story of the film, but the studies examining the cinematography of the film are limited. In this article; unlike the previous studies on the film Sevmek Zamanı (Time to Love), technical elements among the cinematographic elements that make up the film are brought to the fore. The aim of the study is to evaluate the use of selected cinematographic elements such as the movement of objects and the receiver, lighting, shooting scales and editing in the film Sevmek Zamanı (Time to Love), by considering their theoretical foundations. In the study using cinematographic analysis method, the theoretical and technical building blocks of cinematographic elements were researched and analysed in detail from written sources. Considering the period of the film Sevmek Zamanı (Time to Love), it was found that cinematographic elements were used effectively, that they were created from conscious choices and that it had a narrative language far beyond its period. As a matter of fact, the original quality of the film in Turkish cinema was pointed out. It was concluded that the film made a difference in the Yeşilçam period with its artistic and aesthetic features.
Keywords:
Time to Love Movie, Metin Erksan, Cinematographic Elements, Structural Novelty, Cinematographic Coherence.,
___
- Abay, Y. B. (2019). Sinematografinin Temel Ögesi Kurgu: “Quentin Tarantino Filmlerindeki Şiddet Sahneleri Örneği”, T.C Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sinema ve Televizyon Anabilim dalı.
- Abisel, N. (2003). Sessiz sinema. 2. Basım. İstanbul: Om Yayınevi.
- Abisel, N. (2005). Türk sineması üzerine yazılar. Ankara: Phoenix Yayınları.
- Abisel, N. vd. (2005). Çok tuhaf çok tanıdık: vesikalı yârim üzerine. İstanbul: Metis Yayınları.
- Adanır, O. (2003). Sinemada anlam ve anlatım. İstanbul: Alfa Yayınları.
- Asiltürk, C. T. (2008). Sinemada diyalektik kurgu. İstanbul: Beykent Üniversitesi Yayınları.
- Akbulut, H. (2012). Yeşilçam’dan yeni Türk sinemasına melodramatik imgelem. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
- Andrew, J. D. (2010). Büyük sinema kuramları. (Çev. Zahit Atam). İstanbul: Doruk Yayınları.
- Arnheim, R. (2002). Sanat olarak sinema, (Çev. Rabia Ünal). Ankara: Öteki Yayınevi.
- Balazs, B. (2013). Görünen insan. (Çev. Oya Kasap). İstanbul: Say Yayınları.
- Biro, Y. (2011). Sinemada zaman: ritmik tasarım; türbülans ve akış. (Çev. Anıl Ceren Altunkanat), İstanbul: Doruk Yayımcılık.
- Bazin, A. (2011). Sinema nedir? (Çev. İbrahim Şener), İstanbul: Doruk Yayınları.
- Bresson, R. (2016). Sinematograf üzerine notlar. (Çev. Nilüfer Güngörmüş), 2. Baskı. İstanbul: Küre Yayınları.
- Brown, B. (2014). Sinematografi kuram ve uygulama. (Çev. Selçuk Taylaner), genişletilmiş 4. Baskı, İstanbul: Hil Yayınları.
- Çınar, C. (2008). Sinema Estetiğinde Sinematografik Uzam ve Hareket Algısı, T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo Televizyon Sinema Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 41-42.
- Daldal, A. (2005). 1960 darbesi ve Türk sinemasında toplumsal gerçekçilik. 1.Basım, İstanbul: Homer Kitapevi.
- Deleuze, G. (2014). Sinema 1: hareket-imge, (Çev. Soner Özdemir), İstanbul: Norgunk Yayınları.
- Dmytryk E. ve DmytryK P. (2011). Sinemada yönetmenlik, oyunculuk, kurgu. (Çev. İbrahim Şener), 3.Basım. İstanbul: Doruk Yayımcılık.
- Eisenstein, S. M. (1985). Film biçimi. (Çev. Nijat Özön). İstanbul: Payel Yayınevi.
- Eisenstein, S. M. (1999). Sinema dersleri. (Çev. Engin Ayça), Ankara: Öteki Yayınevi.
- Esen, Ş. K. (2010). Türk sinemasının kilometre taşları, 2. Basım, İstanbul: Agora Kitaplığı.
- Güngör, A. C. (2014). Auteur Kuramı ve Metin Erksan Sineması, International Journal of Social Science (30), İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Yönetimi Bölümü.
- Güngör, Ş. (2010). Görsel Kompozisyonun Bir Ögesi Olarak Çizgi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 0 (15), 85-100.
- İpek, Ö. (2017). Peter Wollen’in Karşı Sinema Kavramı. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 4(2), 72-87.
- Kargin, G. ve Elmacı, T. (2023). Aşk Taktikleri Filmi Bağlamında Romantik Komedi Türü ve Feminist Film Eleştirisi. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 13 (2), 318-332.
- Kayalı, K. (2004), Metin Erksan sinemasını okumayı denemek. Ankara: Dost Kitapevi.
- Keskin, S. (2019). Zatına Mir’at Edindim Zatını: Sevmek Zamanı (1965) Filminin Anlatısal ve Görsel Yaklaşımının Tasavvuf Nazarından İncelemesi. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (13), 313-334.
- Kılıç, L. (1995). Görüntü Estetiği. İstanbul: Kavram Yayınları.
- Kılınç, U. (2019). 1960-1970 Yıllarında Metin Erksan Sineması ve Susuz Yaz Öyküsünün Sinema Serüveni. Middle Black Sea Journal of Communication Studies, 4 (1), 40-53.
- Mascelli J. V. (2007). Sinemanın 5 temel ögesi. (Çev. Hakan Gür), 2. Basım. Ankara: İmge Kitabevi.
- Monaco, J. (2002). Bir film nasıl okunur? (Çev. Ertan Yılmaz), İstanbul: Oğlak Bilimsel Kitaplar.
- Nizam, F. (2017). Mekanik İşlevinin Ötesinde Estetik Bağlamında “Sinemada Kurgu”. Journal of Awareness, 2 (3S), 301-306.
- Orta, N. (2019). Değiştiren ve Dönüştüren Aşk: Romantik Komedilerde Toplumsal Cinsiyet ve Aşk İlişkisi. Sinecine: Sinema Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 35-60.
- Özön, N. (1985). Sinema uygulayımı – sanatı tarihi. İstanbul: Hil Yayını.
- Pudovkin, V, I. (1966). Sinemanın temel ilkeleri. (Çev. Nijat. Özön), Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Scognamillo, G. (1979). Bir Dönemin Anatomisi: Türk Sineması 1960-1977. Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli İletişim Dergisi, 1 (1), 98-107. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (Uksad), 4 (2), 507-532.
- Sim, Ş. (2009). Türk Sinema Tarihi'nde İlk Üçleme, Metin Erksan'dan Mülkiyet Üçlemesi: "'Yılanların Öcü', 'Susuz Yaz', 'Kuyu'“. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 1 (3), 171-196.
- Sokolov, A. G. (2012). Sinema ve televizyonda görüntü kurgusu (Çev. Semir Aslanyürek), 3. Basım, İstanbul: Agora Kitaplığı.
- Tarhan, B. ve Tarhan, B. (2021). Mülkiyet, Adalet ve Devlet: Metin Erksan’ın Üçlemesi Ekseninde Bir Tartışma. Liberal Düşünce Dergisi, 26 (101), 7-26.
- Tuğan, N. (2017). Sinematografinin Sinemasal Anlamın Oluşturulmasında Etkisi: Prometheus 2012 Ridley Sccot Filminde Görüntü Düzenlenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4 (11), 215-233.
- Yıldırım, T. (2018). Onat Kutlar’ın Mirasını Takip Eden ‘Eksik’ Bir Derleme Kitap: Sinema… Sinema (Yazılar-Konuşmalar). Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, (31), 249-260.
- Yıldırım, O. (2019). Gilles Deleuze'ün Sinematografik Yaklaşımları Bağlamında Nuri Bilge Ceylan Sineması Hakkında Bir Değerlendirme (Yüksek Lisans Tezi), Başkent Üniversitesi, Ankara.
- Yıldız, S. (2018). Sinematografik anlatım. 2. Baskı. İstanbul: Su Yayınevi.
- ISSN: 1307-9700
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2008
- Yayıncı: Akdeniz Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Duygu KÖSE, Ayşe Betül GÖKARSLAN
SİNEMATOGRAFİNİN BİR DUYGU SANATI OLARAK KULLANIMI: SEVMEK ZAMANI FİLMİ