Sanat Yapıtı Sergileme ve Sunum Çeşitlerine Örnekler Eşliğinde Bir Bakış

Sergi, sahip olunanları gerek göstermek gerekse ticaret amacıyla başkalarına sunmak için oluşturulan bir düzendir. Sergilemek eski kullanımıyla teşhir etmek anlamına gelir. Sergileme ve sunum yöntemleri, gereksinimlerin ve teknolojinin zaman içinde geçirdiği evrime bağlı olarak sürekli değişen ve yenilenen bir biçim alır. Günümüzde müze ve galerilerde sergileme çeşitleri üzerinde durulacak ve sergilerin oluşturulma düşüncesi ile nasıl oluşturulduğunun inceleneceği bu bildiride, örnekler üzerinden farklı sergileme tiplerine değinilecektir.Ağırlıklı olarak resim ve heykel gibi plastik sanat yapıtlarının, kısmen ise sanat ve teknolojinin birbirleriyle buluştuğu üretimlerin bir arada sunulduğu sergilerin nasıl gruplandırıldığı üzerinde durulacaktır. Ana hatlarıyla sergilemenin; tasarım, zaman, mekan, sanatçı, koleksiyoner ve sosyal nitelik odaklı oluşturulması örneklendirilecek ve açıklanacaktır. Seçilen örnekler tipik nitelikler taşıyan ve konuya katkısı olacağı düşünülen diğer örnekleri dışlamamak koşuluyla ağırlıklı olarak Türkiye ve yurtdışındaki belli başlı müze, galeri ve benzeri mekanlarda düzenlenmiş sergilerden oluşacaktır.Tasarım odaklı sergilerde, konu, yerleştiriliş, içerik ve bulgulamaya yönelik farklı bakış açıları üzerinden çeşitli sergileme tipleri açıklanacaktır. Sergilemede zaman önemli bir unsurdur; bu bildiride, sergilenen yapıtın veya yapıtlar grubunun izleyici karşısına daha doğru bir şekilde çıkarılması için kısa ya da uzun, sürekli ya da süreli olmak üzere farklı zaman dilimlerindeki sergiler incelenecektir. Bir eseri üreten kişi yani sanatçı bazında sergileme ise, çok bilindik ancak yine incelenmesi ve sınıflandırılması gereken bir konudur. Bazı sergilerde tasarımı etkileyen ve farklı bir yönelim kazanmasını sağlayan mekan ise, özel önem arz eden apayrı bir konudur. Eserlerin taşınabilirliliği ve doğru bir düzenle izleyici ile buluşması için sergilemenin mekan odaklı kurulması gerekir. Koleksiyoner odaklı sergilemeler, koleksiyonerin düşünce yapısı ve eğilimine göre farklı özellikler gösterir. Bu sergileme tipi, bazı durumlarda yukarıdaki sergileme çeşitleriyle de açıklanabilir ancak değinilmeden eksik kalacak bir başka modeli işaret eder. 20.yüzyılda yaşanan savaşlar, sorunlar ve insanlık tarihine etki etmiş daha birçok olayın sanata ve sosyal yaşantıya etkisi yadsınamaz. İçinde bulunduğumuz 21.yüzyılın ilk çeyreğinde geçmişteki kazanımların pek çok şeye olduğu gibi sergilemeye de etkisi büyük olmuştur.İzleyicinin sergiye dahil edilmesi ve bu yolla eğitim ayrı bir önem kazanmıştır. Buna bağlı olarak sosyal odaklı sergi başlığının altında eğitici, eğlendirici ve geçmişe dair verilere yer verilen sergi tipleri incelenecektir.Sonuç olarak, sergilemenin farklı tiplere ayrılması, hem yapıtın çok yönlü değerlendirilmesi, hem hedef kitleye daha iyi sunulması hem de sergileme çeşitlerinin daha iyi kavranabilmesi yani amacın çok boyutlu olarak okunabilmesi açısından kolaylık sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler:

Sanat, sergi, yapıt, sergileme, sunum