ÖZCAN DEMİR

Christopher Nolan Sinemasında Klasik Anlatı Tekniklerinin Kullanımı: Inception Filmi Örneği

Klasik anlatı sineması, terimi kökenini Aristoteles’in Poetika isimli eserinden alananlatıya dayalı sinema biçimidir. Yapısal olarak serim, düğüm, çatışma, doruk nokta ve çözüm aşamalarından oluşmaktadır. Olay örgüsü ve neden-sonuç ilişkilerianlatı oluşturulmasında kullanılan temel ilkelerdir. Öykülerde gerçeklik kaygısıbulunmamaktadır. Ancak, gerçekçi öykülerle izleyicinin yapımı izlemeyi sürdürmesiamaçlanmaktadır. Sinemanın endüstriyel bakışına bağlamında izleyicinin ilginç olarakalgılayacağı bir anlatının, teknolojik ve sinematografik olarak desteklenerek sunulmasıhedeflenmektedir. Klasik anlatı dalında eser veren yönetmenler, özellikle Hollywoodsisteminde temel biçimsel özellikleri korumaktadırlar. Christopher Nolan, edebiyatöğrenimi görmüş bir yönetmen olarak filmlerinin önemli bir bölümünün senaryosunuda yazmıştır. Filmleri özgün ve yenilikçi olarak nitelenmektedir. Zamanın göreliliği vegerçekliğin subjektifliği temalarını sıklıkla işlemektedir. Bu çalışmada, özgün sinemave kurgu anlayışı ile Christopher Nolan’ın edebiyat bilgisinin de katkısıyla klasik anlatıgeleneğini devam ettirdiği varsayılmıştır. Araştırmanın niteliksel tasarımı bağlamında,klasik anlatı tekniğine ilişkin temel literatür bilgileri aktarılmış ve Inception (Başlangıç,2010) filminin klasik anlatı prensipleri bağlamında anlatı çözümlemesi yapılmıştır.Başlangıç filminin analizinde Todorov’un Aristoteles’in yapı anlayışı bağlamındageliştirdiği unsurlar ve Gerard Gennette’nin anlatı ve söylem bağlamındaki ilkelerikullanılmıştır. Analiz sonucunda, Christopher Nolan’ın Başlangıç filminde, eserleriningenelinde görüldüğü üzere edebiyat tekniklerini yorumladığı, psikoloji ve fizik alanındakisoyut kavramları görselleştirdiği görülmüştür. Filmin, temasında görülen zamanıngöreliliği ve bilinçaltı gibi kavramların görselleştirilmesinde klasik anlatı sinemasınınteknik ve anlatı düzeyindeki özelliklerinin kullanıldığı görülmüştür. Yönetmenin filmindekuvvetli nedensellik bağları dikkat çekicidir. Başlangıç filminin anlatı ve söylembağlamında yönetmenin diğer filmleriyle ortak nitelikler taşıdığı ve yönetmenin klasikanlatı geleneğini sürdürdüğü sonucuna varılmıştır.

The Use of Classical Narrative Techniques in Christopher Nolan Cinema: The Example of Inception

Classical narrative cinema is a term used for the narrative form of cinema originating from Aristotle’s Poetics. Structurally, it consists of exposition, development, complication and climax and resolution stages. The plot, cause and effect relationships are the basic principles forming narrative. It is aimed to present a narrative that will be perceived as interesting by the audience in the context of the industrial perspective of cinema with technological and cinematographic support. The directors, who use classical narrative, maintain the basic formal features, especially that of Hollywood system.Christopher Nolan, as a literary director, wrote the scenery for a significant portion of the films he directed. His films are described as unique and innovative. He often uses the relativity of time and the subjectivity of reality themes. In this study, it’s assumed that Christopher Nolan sustains classical narrative tradition by the contribution of his literary knowledge with his original cinema and editing understanding. According to the qualitative nature of the study, basic literature information about classical narrative technique was given and narrative analysis of Inception (2010) movie was made. The text of the director’s film “Inception” (2010) was analyzed according to the classical narrative style by using the narrative analysis method. In the analyzing process, Todorov’s elements according to Aristotle’s understanding of structure and Gerard Gennette’s principles of narrative and discourse were used. As a result of the analysis of the movie Inception, it is concluded that Christopher Nolan interprets literary techniques and visualizes abstract concepts in the field of psychology and physics, as seen throughout his work. It was observed that in the visualization of concepts such as the relativity of time and the subconscious classical narrative cinema techniques were used. In the director’s film, the strong causality between events is remarkable. Christopher Nolan’s film “Inception”, has got common features with his other films in terms of narrative and discourse and that the director continues the classical narrative tradition.

PDF

___

Aristoteles. (1987). Poetika. İ. Tunalı (Çev.), İstanbul: Remzi Kitabevi.
Armes, R. (2019). Sinema ve Gerçeklik. Z. Ö. Barkot (Çev.) İstanbul: Doruk Yayımcılık.
Azevedo, L. (Yazar), ve Azevedo, L. (Yöneten). (2017). Christopher Nolan’s Time Puzzle [Video] 18 Ağustos 2019 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=bIqE6oCooDs adresinden edinildi.
Barnwell, J. (2015). Film Yapımının Temellleri. G. Altıntaş (Çev.) İstanbul: Literatür Yayınları.
Bazin, A. (2011). Sinema Nedir? İ. Şener (Çev.) İstanbul: Doruk Yayınları.
Biography.com. (2014). Christopher Nolan Biography. (A&E Television Networks) 18 Ağustos 2019 tarihinde The Biography.com: https://www.biography.com/filmmaker/christopher-nolan adresinden edinilmiştir.
Biro, Y. (2011). Sinemada Zaman. A. C. Altunkanat (Çev.) İstanbul: Doruk Yayımcılık.
Bordwell, D. (2016). Hollywood’un Film Dili. Z. Atam, Y. C. Ekinci, ve B. Tanyeri (Çev.) İstanbul: Doruk Yayımcılık.
Bordwell, D. ve Thompson, K. (2008). Film Art An Introduction. New York: McGraw-Hill.
Brown, B. (2014). Sinematografi “Kuram Ve Uygulama”. S. Taylaner (Çev.) İstanbul: Hil Yayın.
Buckland, W. (2018). Sinemayı Anlamak. T. Göbekçin (Çev.) İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Büker, S. (2011). Sinemada Anlam Yaratma. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Campbell, J. (2017). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. (S. Gürses, Çev.) İstanbul: İthaki.
Çakır, D. S. (2019). Ümit Ünal Filmlerinde Özdüşünümsellik. Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Edgar-Hunt, R., Marland, J. ve Rawle, S. (2012). Film Dili. S. Aytaç (Çev.) İstanbul: Literatür.
Elsaesser, T. (2018). Contingency, Causality, Complexity: Distributed Agency in the Mind-game film. New Review of Film and Television Studies, 16(1): s.1-39.
Erdoğan, İ. (2003). Pozitivist Metodoloji. Ankara: Erk.
Ersümer, A. O. (2013). Klasik Anlatı Sineması. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Foss, B. (2016). Sinema ve Televizyonda Anlatım Teknikleri ve Dramaturji. M. K. Gerçeker, (Çev.) İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Gianetti, L. (2001). Understanding Movies. New Jersey: Prentice Hall.
Nolan, C. (Yönetmen). (2010). Inception [Film]. Amerika Birleşik Devletleri: Warner Bros.
Ulutaş, S. (2017). Sinema Estetiği. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Ünal, Ü. (2015). Sinemanın Dili. A. O. Ersümer (ed.). Sinema Neyi Anlatır. İstanbul: Hayalperest Yayınevi, s.11-18
Ünal, Y. (2015). Dram Sanatı ve Sinema Klasik Anlatı Yapısının Kökenleri. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Internet Movie Database. (2019). Çelik Adam Full Cast&Crew. (imdb.com) 18 Ağustos 2019 tarihinde imdb.com: https://www.imdb.com/title/tt0770828/fullcredits?ref_=tt_ov_wr#writers/ adresinden edinilmiştir.
Internet Movie Database. (2019). Awards. (IMDB) 16 Ağustos 2019 tarihinde Internet Movie Database (IMDB): https://www.imdb.com/title/tt0209144/awards?ref_=tt_awd adresinden edinilmiştir.
Jefferson, A. (1983). “Mise en abyme” and the Prophetic in Narrative. Style, 17(2): s.196-208.
Larsson, D. F. (2014). Narrative. (Oxford University Press) 12 Ağustos 2019 tarihinde Oxford Bibliographies: https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780199791286/ obo-9780199791286-0119.xml?rskey=rTwzzU&result=2&q=hollywood+narrative#firstMatch adresinden edinildi.
Lawlor, P. (1985). Lautréamont, Modernism, and the Function of Mise en Abyme. The French Review, 58(6): s.827-834.
Makal, O. (2009). Sinemada Tarihin Etki Alanı. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 132-158.
Makal, O. (2014). Sinemada Tarihin Görüntüsü. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
Meritt, R. (2011). D.W. Griffith. (Oxford University Press) 8 Ağustos 2019 tarihinde Oxford Bibliographies: https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780199791286/obo9780199791286-0022.xml?rskey=mmMJ0P&result=1&q=Wark+Griffith#firstMatch adresinden edinildi.
Metz, C. (2012). Sinemada Anlam Üstne Denemeler. O. Adanır (Çev.) İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Miller, W. (2016). Senaryo Yazımı. Y. Büyükerşen, Y. Demir ve N. Esen (Çev.) İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Mükerrem, Z. (2012). Sinematografi Üzerine Düşünceler “Kuram ve Uygulamalar”. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Myers, S. (2017). Christopher Nolan on the Story and Structure of “Memento”. (Medium) 15 Ağustos 2019 tarihinde Medium.com: https://gointothestory.blcklst.com/christopher-nolan-onthe-story-and-structure-of-memento-13b0b21271d4 adresinden edinildi.
Neumeyer, D. (2011). Music and Cinema, Classical Hollywood. (Oxford University Press) 8 Ağustos 2019 tarihinde Oxford Bibliographies: https://www.oxfordbibliographies.com/view/ document/obo-9780199791286/obo-9780199791286-0118.xml?rskey=rTwzzU&result=4&q=holl ywood+narrative#firstMatch adresinden edinildi.
Newman, K. (2014). Batman Başlıyor 2005. P. Kemp (ed.). Sinemanın Tüm Öyküsü E. Yılmaz ve N. Yılmaz (Çev.), (s. 532-533). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Özkan, B., ve Gündoğdu, A. E. (2012, Mayıs-Haziran). Müzik Kliplerinde Anlatı Çözümlemesi: “Kadıköy” Örneği. Akademik Bakış Dergisi(30), 1-14.
Özön, N. (2008). Sinema Sanatına Giriş. İstanbul: Agora Kitaplığı.
Snow, M. (2016). Into the Abyss: A Study of the mise en abyme. London Metropolitan University. Stam, R. (2014). Sinema Teorisine Giriş. S. Salman ve Ç. Asatekin (Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Sullivan, S. (2019). Christoher Nolan Biography. (imdb.com) 16 Ağustos 2019 tarihinde Internet Movie Database (IMDB): https://www.imdb.com/name/nm0634240/bio?ref_=nm_ov_bio_sm adresinden edinildi.
Toscano, M. (2015). Kuleshov Effect: The Man behind Soviet Montage. 15 Ağustos 2019 tarihinde The Curator Magazine: http://www.curatormagazine.com/michaeltoscano/kuleshovs-effect-the-man-behind-soviet-montage/ adresinden edinildi.
Yemenici, A . (1995). Labov’un Anlatı Çözümleme Yöntemi ve Bir Uygulama. Dilbilim Araştırmaları Dergisi , 6 , 39-55 . 20 Aralık 2019 tarihinde http://dad.boun.edu.tr/tr/ issue/4535/313059 adresinden edinildi.
Zeyrek, D . (1991). Göstergebilim, Söylem Çözümlemesi ve Anlatı İncelemesi. Dilbilim Araştırmaları Dergisi , 2, 105-112 . 19 Aralık 2019 tarihinde http://dad.boun.edu.tr/tr/ issue/29237/313016 adresinden edinildi.