Bir Politik-Ekonomik Evrimin Kentsel Kayıtları: Türkiye’nin Tarihsel Dönüşümünde Kentleşme Politikaları

Kent, toplumsal olanın inşa alanıdır. Pek çok toplumsal sistemin operasyonel alanı olarak kent olgusu, çeşitli yönleriyle sistemsel farklılaşmaların okunabildiği bir kaynak işlevi de görebilir. Bu bağlamda çalışma, Cumhuriyetin ilanından günümüze, Türkiye’nin politik-ekonomik sistemsel dönüşümünün, kentleşme politikaları ve kentsel mekan üzerindeki etkisini, ele almayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede, 1923-1950 dönemi, 1950-1960 dönemi, 1960-1980 dönemi, 1980-2002 dönemi ve 2002’den günümüze kadar olan dönem, Türkiye’de politik-ekonomik anlamda farklı karakterler taşıyan evreler olarak kentsel karşılıklarıyla ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, Kentleşme, Kentleşme Politikası, Politik-ekonomik Dönüşüm

Urban Records of a Political-Economic Evolution: Urban Policies in Turkey’s Historical Transformation

City itself is the place of social construction. City phenomenon as an operational field of many social systems, can also function as a resource in which systematic differentiations can be read in various aspects.In this context, this study aims to evaluate the affects of Turkey’s political-economic systemic transformation on urbanization policies and urban space. In this framework the period of 1923-1950, the period of 1950-1960, the period of 1960-1980, the period of 1980-2002 and the period from 2002 to present will be examined as phases of different political-economic characteristics with their urban counterparts.

Keywords:

Turkey, Urbanization, Urban Policy, Political-economic Transformation,

PDF

___

Adıgüzel, Ş. ve Tek, M. (2014) 6360 Sayılı Yasa ve Türkiye’nin Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Değişim: Hatay Örneği, Çağdaş Yerel Yönetimler, 23(3), 3-102.
Ak Parti (2015), 2002 Genel Seçimleri Seçim Beyannamesi, Tanıtım ve Medya Başkanlığı, Ankara.
Altınöz, M. Ö. (2015) Sümerbank’ın Karabük’ün Konut Politikasındaki Rolü, Çağdaş Yerel Yönetimler, 24(2), 49-62.
Atatürk, M. K. (1960) Nutuk, Cilt II, Maarif Basımevi, İstanbul.
Atay, F. R. (2016) Çankaya, Pozitif Yayınları, İstanbul.
Ayman Güler, B. (1998) Yerel Yönetimler: Liberal Açıklamalara Eleştirel Yaklaşım, Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını No: 280, Ankara.
Bilecen, T. (2015) Yeni Afet Yasasında Hukuksal ve Demokratik Esneklik, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(3), 145-158.
Boratav, K. (1988) Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985, Gerçek Yayınevi, İstanbul.
Çalcalı, Ö (2014), 6360 Sayılı Kanunun Türkiye’de Yerel Yönetimler Sistemine Getirdiği Değişiklikler, Çağdaş Yerel Yönetimler, 23(4), 49-68.
Çukurçayır, M. A. (2013) Yerel Yönetişim Üzerine Notlar /Genç, F. N. (der.) Yönetişim: Türk Kamu Yönetimine Yansımaları, Çizgi Kitabevi, Konya, 191-206.
Dede, K., Sadioğlu, U., Yüceyılmaz, A.A. (2014) 2014 Yerel Seçimleri Işığında Kapatılan Belde Belediyeleri: Değirmendere’de Yerellik ve Temsiliyet Sorunu, 12. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı, (e-kitap) ISBN: 978-975-8254-538, 370-381.
Devlet Planlama Teşkilatı (1963) Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara.
Devlet Planlama Teşkilatı (1967) İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1968-1972, Ankara.
Devlet Planlama Teşkilatı (1979) Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983), Ankara.
Devlet Planlama Teşkilatı (1984) Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989), Ankara.
Devlet Planlama Teşkilatı (1989) Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994), Ankara.
Devlet Planlama Teşkilatı (1995) Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000), Ankara.
Devlet Planlama Teşkilatı (2000) Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005), Ankara.
Duru, B. (2012) Mustafa Kemal Döneminde Ankara’nın İmarı / Şenol Cantek, F. (der.) Cumhuriyet Ütopyası: Ankara, Ankara Üniversitesi Yayınevi, Ankara, 173-192.
Kalkınma Bakanlığı (2013) Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı (2014-2018), Ankara.
Karpat, K. H. (2007) Osmanlı’da Değişim, Modernleşme ve Uluslaşma (Çev. Dilek Özdemir), İmge Kitabevi, Ankara.
Keleş, R. (1978) 100 Soruda Türkiye’de Şehirleşme, Konut ve Gecekondu, Gerçek Yayınevi, Istanbul.
Keyder, Ç. (2007) Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, İletişim Yayınları, İstanbul.
Kıray, M. (2006) Toplumsal Yapı, Toplumsal Değişme, Bağlam Yayınları, İstanbul.
Kol, E. N., Karaçor, Z. (2012) 2001 Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı ve İstihdam Üzerine Etkileri, Maliye Dergisi, 162, 379-395.
Kongar, E. (1999) 21. Yüzyılda Türkiye, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Kongar, E. (2008), Devrim Tarihi ve Toplum Bilimi Açısından Atatürk, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Mango, A. (1995), Türkiye’nin Yeni Rolü (Çev. Erhan Yükselci- Şükrü Demircan), Ümit Yayıncılık, Ankara.
Ortaylı, İ. (2007) Batılılaşma Yolunda, Merkez Kitaplar, İstanbul.
Reuter, E. (1946) Şehirlerimizin Nüfus Gelişmesi, Siyasal Bilgiler Okulu Dergisi, 1(4), Milli Eğitim Basımevi, Ankara, 775-790.
Sadioğlu, U ve Ömürgönülşen, U. (2011) Yerel Yönetimlerin Personel Sistemlerinde Reform Çalışmaları: Alman ve Türk Deneyimlerinden Yansıyan Eğilimler ve Türkiye İçin Çıkarılabilecek Bazı Dersler, Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1) 129-171.
Sayar, Z. (1943) Bir Yapı ve İmar Politikamız Var mıdır?, Arkitekt, Sayı: 137-138, 97-98.
Sezen, S. (1999) Devletçilikten Özelleştirmeye Türkiye’de Planlama, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Yayınları, No:293, Ankara.
Sezen, S. (1999) Devletçilikten Özelleştirmeye Türkiye’de Planlama, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayın No: 293, Ankara.
Stephenson, V.G. (1970) Two Newly Created Capitals: Islamabad and Brasilia, Town Planning Review, April 41(4) 317-332.
Şengül, T. (2003) Yerel Devlet Sorunu ve Yerel Devletin Dönüşümünde Yeni Eğilimler, Praksis, 9, Kış/Bahar, Ankara.
Tankut, Gönül (1988), Ankara’nın Başkent Olma Süreci, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 8(2), 93-104.
Tekeli, İ. (2009) Kentsel Arsa, Altyapı ve Kentsel Hizmetler, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Istanbul.
Yavuz, F. (1981) Başkent Ankara ve Jansen, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 7(1), Ankara, 25-33.
Yavuz, F.(1952) Ankara’nın İmarı ve Şehirciliğimiz, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, No: 21-3, Ankara.
Yayla, Y. (1975) Şehir Planlamasının Başlıca Hukuki Meseleleri, İstanbul Üniversitesi Yayınları, No: 2098, Fakülteler Matbaası, Istanbul.
https://www.tbmm.gov.tr/hukumetler/HP58.htm (17.3.2016)
Türkiye İstatistik Kurumu (b), “Şehir ve Köy Nüfusu, 1927-2000”, http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=202 (16.3.2016)
http://www.kentges.gov.tr/_dosyalar/kentges_tr.pdf (16.3.2016)
http://www.ntv.com.tr/turkiye/binali-yildirimdan-kanal-istanbul-uyarisi,J-Tr_j62DU-wsBLwQytRqg?_ref=infinite (10.3.2016)
http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2015/03/25/kanal-istanbula-yabanci-akini (10.3.2016)