İÇİNDE “EL” UZVU GEÇEN TÜRKÇE VE ARAPÇA DEYİMLERİN KARŞITSAL ANALİZİ

Deyimler bir dilin kültür hazinesidir. Her dilin kendine has deyimleri vardır ve bu deyimler o dilin kültürünün bir yansımasıdır. Çoğunlukla mecaz içerme özelliği taşırlar. Deyimler nesiller boyu süregelen bir kültür aktarımıdır. Hayatın içerisinde yer alan her unsur deyimlerde kullanılabilir. Genellikle gerçek hayat, dini inanç, gelenek görenek, âdetler, alışkanlıklar gibi birçok öge deyimlere konu olmaktadır. Bu araştırmada bir insan uzvu olan “el” kelimesi Türkçe ve Arapça deyimler içerisinden taranmış, yaygınlık, sık kullanılma ve yoruma açık olma gibi kriterlere göre seçilmiştir. Beş adet Türkçe ve Arapçada ortak kurgu ortak mantıkta deyim yorumlanıp karşılaştırmaya tabi tutulmuş, beş Türkçe deyim ve beş Arapça deyim kendi içlerinde tahlil edilmiştir. Deyimlerin kullanımlarına örnek olması amacıyla her deyim için Türkçe ve Arapça örnek cümleler, Arapça cümlelerin Türkçe tercümeleri verilmiştir. Bulunan deyimler; deyim arka planı, sözdizimi, anlam, kültür vb. açılardan yorumlanmış, karşılıklı olarak tahlil edilmiştir. Deyimlerle ilgili literatürde insan uzuvları içeren araştırmaların olmayışı nedeniyle araştırma önem arz etmekte ve alana katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Deyim, Arapça-Türkçe Deyimler, Arapça Deyim, Uzuv Deyimleri

CONTRASTIVE ANALYSIS OF TURKISH AND ARABIC IDIOMS WITH “HAND” IN IT

Idioms are the cultural treasure of a language. Every language has its idioms and these idioms are a reflection of the culture of that language. They are mostly metaphorical. Idioms are a cultural transfer that continues for generations. Every element in life can be used in idioms. Generally, many elements such as real life, religious belief, tradition, customs, habits are the subject of idioms. In this study, the word "hand", which is a human organ, was scanned from among Turkish and Arabic idioms and was chosen according to criteria such as prevalence, frequent use and being open to interpretation. Five idioms in Turkish and Arabic were interpreted and compared with a common construct and common logic, and five Turkish idioms and five Arabic idioms were analyzed within themselves. In order to set an example for the usage of idioms, Turkish and Arabic sample sentences and Turkish translations of Arabic sentences are given for each idiom. Idioms found; idiom background, syntax, meaning, culture etc. interpreted from different perspectives and analyzed mutually. Due to the lack of studies involving human limbs in the literature on idioms, the research is important and aims to contribute to the field.

Keywords:

Idioms, Arabic Idioms, Turkish Idioms,

PDF

___

Aksan, D. (2003). Her Yönüyle Dil: Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: TDK.
Almaany. Arapça Sözlük. 18/01/2022 tarihinde https://www.almaany.com/tr/dict/ar-tr sayfasından erişilmiştir.
Doğru, E. (2021). Dilin Derin Devleti Deyimler Arap Dilindeki Deyimlerin Semantik Analizi. İstanbul. Akdem Yayınları.
Dâvûd, M. M. (2003). Mu’cemu’t-Ta’bîri’l-İstilâhî Fî’l- ‘Arabîyyeti’l-Mu’âsira. Kahire. Dâr Ğarîb.
Ercan. G. Songül; Can. Özge (2015). Deyimlerin Edimbilimsel Olarak Ulamlaştırılmasına İlişkin Bir Öneri: Türkçede “Erkek”e Gönderimde Bulunan Deyimler. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 63-83.
Fâyid, V. K. (2007). Mû’cemu’t-Te’âbîri’l-Istilâhiyye Fî’l- ‘Arabiyyeti’l-Mu’âsira. Kahire. Câmi’atu’l-Kâhira.
Ibn Manzûr, (1990). Lisânu’l-Arab. Beyrut. Dâru‟S-Sâdir.
İşler, E., Özay, İ. (2015). Türkçe Arapça Kapsamlı Sözlük. Ankara. Fecr Yayınları.
Koç, C.T. (2018). Necîb Mahfûz’un “Midak Sokağı” Romanındaki Atasözlerinin Çeviride Eşdeğerlik Açısından Değerlendirilmesi. Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 46, 123-142.
Korkmaz, C.H. (2013). Sömürgeciliğe İyimserlik Gözlüğüyle Bakmak: Adam Smith’te Ahlakın İktisadi Rolü. İş Ahlakı Dergisi, 85-108.
Mustafa, İ. ve diğerleri. (1960). El-Mu’cemu’l-Vasît. Kahire. Mektebetu’ş-Şurûkı’d-Duveliyye.
Mutçalı, S. (2013). Arapça- Türkçe Sözlük. İstanbul. Dağarcık.
Ömer, Ahmet Muhtar. (2008). Mu’cemu’l-Luğati’l-’Arabiyyeti’l-Muasıra, Kahire. Âlemu’l-Kutub.
Türk Dil Kurumu Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü: https://sozluk.gov.tr/ Sayfasından Erişilmiştir.