Farklı NaCl ve jasmonik asit konsantrasyonlarının yem bezelyesinde (Pisum arvense) bitki gelişimine etkisi

Öz Bu çalışma, yem bezelyesi (Pisum arvense)’nin Gölyazı çeşidinde farklı tuz ve jasmonik asit konsantrasyonlarının bitki gelişimi üzerine etkisini belirlemek amacıyla sera koşullarında saksıda yapılmıştır. Bitkilere 4 farklı tuz konsantrasyonu (0, 25, 50, 75 mM NaCl) ve 3 farklı jasmonik asit (JA) konsantrasyonu (0, 50, 100 µM JA) uygulanmıştır. Fidelerde 4. gerçek yapraklar çıktığında JA yapraktan uygulanmıştır. JA uygulamasından 3 gün sonra saksılara tuz ilave edilmiştir. Araştırmada bitki boyu, kök uzunluğu, yaprakçık sayısı, toprak üstü yaş ve kuru ağırlık, kök yaş ve kuru ağırlık, toplam klorofil miktarı, yaprağın oransal su içeriği, prolin miktarı, membran zararlanması, Na oranı belirlenmiştir. Araştırma sonucunda hem bitki boyunun hem de toprak üstü yaş ağırlığın 75 mM NaCl uygulamasında önemli düzeyde azaldığı belirlenmiştir. Hem tuz hem de JA uygulaması bitkide yaprakçık sayısını azaltmıştır. En yüksek kök yaş ve kuru ağırlığı ise 50 µM JA ve 25 mM NaCl’ün birlikte uygulandığı bitkilerde belirlenmiştir. Çalışmada incelenen diğer özelliklerin ise tuz ve JA uygulamasından etkilenmediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bezelye, jasmonik asit, stres, tuz

PDF

___

Bates, L.S., Waldren, R.P., Teare, I.D., 1973. Rapid determination of free proline for water-stress studies. Plant and Soil, 39 (1): 205-207.
Bilgili, U., Budaklı Çarpıcı, E., Aşık, B.B., Çelik, N., 2011. Root and shoot response of common vetch (Vicia sativa L.), forage pea (Pisum sativum L.) and canola (Brassica napus L.) to salt stress during early seedling growth stages. Turkish Journal of Field Crops, 16 (1): 33-38.
Bora, M., 2015. Değişik Vejetasyon Dönemlerine Kadar Uygulanan Farklı tuz konsantrasyonlarının biberde meydana getirdiği fizyolojik, morfolojik ve kimyasal değişikliklerin belirlenmesi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Yüksek Lisans Tezi. Tekirdağ, 92 s.
Çulha, Ş., Çakırlar, H., 2011. Tuzluluğun bitkiler üzerine etkileri ve tuz tolerans mekanizmaları. Afyon Kocatepe Üniv. Fen Bilimleri Derg, 11: 11-34.
Demirkol, G., Yılmaz, N., Önal Aşcı, Ö., 2019. Tuz stresinin yem bezelyesi (Pisum sativum ssp. arvense L.) seçilmiş genotipinde çimlenme ve fide gelişimi üzerine etkileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(3): 354-359.
Dölarslan, M., Gül, E., 2012. Toprak bitki ilişkileri açısından tuzluluk. Türk Bilimsel Derlemeler D, 5(2): 56-59.
Ekmekçi, E., Apan, M., Kara, T., 2005. Tuzluluğun bitki gelişimine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (3):118-125.
Fedina, I.S., Tsonev, T.D., 1997. Effect of pretreatment with methyl jasmonate on the response of Pisum sativum to salt stress. Journal of Plant Physiology, 151 (6): 735-740.
Günalp, B., 2011. Patlıcan (Solanum melongena L.) Embriyo Kültüründe, Jasmonik Asit ve Tuz Stresi Etkileşiminin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Yüksek Lisans Tezi. Ankara, 77s.
Kacar, B., Katkat, V., Öztürk, Ş., 2009. Bitki Fizyolojisi (3. Baskı). Nobel Yayınları No: 848. Ankara, 556 s. Korkmaz, K., 2015. Sözlü görüşme.
Kuşvuran, Ş., 2010 Kavunlarda kurakllık ve tuzluluğa toleransın fizyolojik mekanizmaları arasındaki bağlantılar. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Doktora Tezi. Adana, 356 s.
Mir, M.A., John, R., Alyemeni, M.N., Alam., P., Ahmad, P., 2018. Jasmonic acid ameliorates alkaline stress by improving growth performance, ascorbate glutathione cycle and glyoxylase system in maize seedlings. Sci Rep., doi: 10.1038/s41598-018- 21097-3.
Önal Aşcı, Ö., Üney, H., 2017. Farklı NaCl konsantrasyonlarının bazı yem bezelyesi (Pisum arvense L.) çeşit ve genotiplerinde bitki gelişimine etkisi. ODU BAP, TF-1462 nolu proje kesin sonuç raporu.
Önal Aşcı, Ö., Altun, M., 2018. Farklı NaCl Konsantrasyonlarının Bazı börülce (Vigna unguiculata L.) çeşitlerinde bitki gelişimine etkisi. ODU BAP, TF 1531 nolu proje kesin sonuç raporu.
Özkorkmaz, F., Yılmaz, N., 2017. Farklı tuz konsantrasyonlarının fasulye (Phaseolus vulgaris L.) ve börülcede (Vigna unguiculata L.) çimlenme üzerine etkilerinin belirlenmesi. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(2): 196-200.
Öztürk A., 2004 Tuzluluk ve sodyumluluğun oluşumu, bitki ve toprağa etkileri. Sulanan Alanlarda Tuzluluk Yönetimi Sempozyumu (20-21 Mayıs, 2004) Bildiri Kitabı, 1-16.
Qiu, Z., Guo, J., Zhu, A., Zhang, L., Zhang, M., 2014. Exogenous jasmonic acid can enhance tolerance of wheat seedlings to salt stress. Ecotoxicology and Environmental Safety, 104: 202-208.
Şimşek Soysal, A.Ö., Demirkol, G., Önal Aşcı, Ö., Kaşko Arıcı, Y. Acar, Z., Yılmaz, N., 2018. Tuz stresinin Sorgum×Sudanotu melezinde çimlenme ve fide gelişim özelliklerine etkisi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 4(2): 247- 252.
TÜİK, 2018.Bitkisel Üretim İstatistikleri. (Web page: http://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 03.12.2018).
Uyar, H., 2016. Hamburg Misketi (V. vinifera L.) ve ısabella (V. labrusca) Üzüm Çeşitlerinin Tuz Stresine Toleranslarının Belirlenmesi. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Yüksek Lisans Tezi. Ordu, 62 s.
Valentovic, P., Luxova, M., Kolarovic, L., Gasparikova, O., 2006. Effect of osmotic stress on compatible solutes content, membrane stability and water relations in two maize cultivars. Plant Soil Environment, 52 (4): 186–191.
Yoon, J.Y., Hamayun, M., Lee S-K., Lee, I-J., 2009. Methyl jasmonate alleviated salinity stress in soybean. J. Crop Sci. Biotech., 12 (2): 63-68.