Bezlü’l-mâʿûn fî fadli’t-tâʿûn Adlı Eser Çerçevesinde Veba Hastalığı

Muhaddislerin yoğunlaştığı alanlardan birisi de tıbb-ı nebevîdir. Hz. Peygamber (s.a.v.)’den sağlık, hastalık gibi konularda sadır olan hadisleri inceleyen bu alanda tarihi süreç içerisinde birçok eser kaleme alınmıştır. Bu eserlerden birisi de İbn Hacer el-Askalanî (ö. 852/1449)’ye ait olan Bezlü’l-mâun fi fadli’t-tâun adlı eserdir. Üç kızını da bu hastalık sebebiyle kaybeden İbn Hacer, tâun hakkındaki hadislerin toplanmasını talep eden kimselere cevaben bu eseri yazdığını dile getirmiştir. Tâun kelimesi, bugün dilimizde veba olarak adlandırılan hastalığı ifade etmektedir. Arapçadaki veba kelimesi ise şemsiye bir kavram olup bütün bulaşıcı hastalıklar için kullanılmaktadır. Bu değerlendirmelerle eserine başlayan İbn Hacer söz konusu hastalıkla ilgili hadisleri derlemiş, yer yer onların tahrici ve sıhhat tartışmalarını da yapmıştır. O, eserini veba hastalığından kaynaklanan ölümün Müslümanlar için şehadet vesilesi olurken, kâfirler için azap anlamına geleceği, Hz. Peygamber (s.a.v.)’in hadisleri çerçevesinde karantina uygulanması, sair durumlarda olduğu gibi hastalıklar karşısında dua etmenin meşruiyeti, veba hastalığının kaldırılması için yapılacak dua gibi başlıklarla detaylandırmıştır. Bulaşıcı hastalıkların son bulmaması, hatta içinde bulunduğumuz zaman diliminde dünyayı kasıp kavuran Kovid -19 salgını söz konusu eserin aktüel değerini daha da artırmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hadis, İbn Hacer, Bezlü'l-mâun, Tâun, Veba

While living Covid-19: The plague disease whitin framework of the book called Bezlu’l-maun fi fadli’t-tâun

One of the sciences of hadith is prophetic medicine. In the islamic history a lot of books was written in this science which examine the hadiths about health and sickness. One of them is İbn Hajar al-Askalani’s book named with Bezlu’l-maun fi fadli’t-taun. Ibn Hajar who has lost his three daughters due to plague said that he wrote this book after friends' requesting to on collecting the hadiths about plague. In our language the word of taun is used to express the ‘veba.’ In the other hand the word of ‘veba’ in arabic is umbrella word which used to definite communicable diseases. Ibn Hajar who started to writing of his book with this analyzing, collected the hadith about plague and critizied and extracted. Meanwhile, he mentioned the followings: the dying due to plague gives to muslims the martyring and the torment to unbelievers. The application of quarantine in the framework of the Prophet (p.b.u.h.)'s hadiths. The legitimacy of praying against diseases, as in other cases. The making of praying to Allah so as to removing the plague. The continuing of communicable diseases, and the Covid -19 epidemic that swept the world during the time we were in, further increased the value of this book.

Keywords:

Plague, Veba (Comminicable diseases),

PDF

___

Ahmed b. Hanbel. Müsnedü’l-İmâm Ahmed b. Hanbel. Nşr. Şuayb el-Arnaût & Âdil Mürşid vd. “1421/2001”. Müessesetü’r-Risâle, t.y.
Aynî, Bedrüddin Mahmûd b. Ahmed el-Aynî el-Hanefî. Umdetü’l-kâri. Kahire: 1, 1972. Buhârî, Ebû Abdillah b. Muhammed b. İsmâîl el-Cu’fî el-. Sahîhu’l-Buhârî. 1. Bs. Dımeşk-Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2002.
Cehverî. “es-Sıhâh”. V-B-E. t.y.
Ebû Dâvûd, Süleymân b. Eş‘as b. İshâk b. el-Ezdî es-Sicistânî. Sünen-i Ebû Dâvud. Nşr. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. Beyrut: Mekebetü’l-Asrıyye, t.y.
Endelûsî, Abdülmelik b. Habib. et-Tıbbun’n-Nebevî. Thk. Muhammed Ali el-Bâr. Beyrut, 1993. Fakirullah, A. Sirac. Şifalı bitkiler ve emrâz. İstanbul: Merve Yayınları, t.y.
Glynn, Patrick. Kanıt post-seküler bir dünyada inanç ve bilimin uzlaşması. Trc. Ali Ayten - Yasin Ünlütürk - Zafer ŞAHİN. 1. Bs. İstanbul: Gelenek Yayınları, 2004.
Hunke, Sigrid. Avrupanın Üzerine Doğan İslam Güneşi. Trc. Servet Çetin. İstanbul: Bedir Yayınevi, t.y. İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. Bezlü’l-mâûn fi fadli’t-tâûn. Thk. Ahmed İsâm Abdülkâdir Kâtib. 1. Baskı. Riyad: Dârü’l-Âsıme, t.y.
İbn Sina, el-Huseyn b. Ali b. Sina. el-Kânun fi’t-tıbb. Thk. Muhammed Emin ed-Dannâvî. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1420.
İbnü’l-Esir, Ali b. Muhammed b. Esir. Üdsü’l-ğâbe fi ma’rifeti’s-sahâbe. Thk. M. İbrahim el-Benna. Kahire: Dâru’ş-Şa’b, 1970.
Kurt, İsmail. Hadislerde veba ve korunma yolları -bezlü’l-mâun fi fadli’t-tâun adlı eser çerçevesinde. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
Nikiforuk, Andrew. Mahşerin dördüncü atlısı salgın ve bulaşıcı hastalıklar tarihi. Trc. Sebehattin Erkanlı. 1. Bs. İstanbul: İletişim Yayınları, t.y.
Panzac, Daniel. Osmanlı imparatorluğu’nda veba. Trc. Serap Yılmaz. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1997.
Prokopius. İstanbulda isyan ve veba. Trc. Ali Calap. 1. Bs. İstanbul: Lir Yayınları, 2002.
Sarıyılız, Gülden. “Karantina”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 24: 463-465. İstanbul, 2001.
Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa. el-Câmiu’l-kebîr. Nşr. Beşâr Avvâd Ma’rûf. 3. Bs. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1988.
Nükhet Varlık, “Tâun”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 40: 175-177. İstanbul, 2011. “Veba”. Ana Britanica. İstanbul: Ana Yayıncılık, 2000.
https://www.worldometers.info/coronavirus/14.06.2020
https://www.politico.com/news/magazine/2020/03/19/coronavirus-effect-economy-life-society-analysis-covid-135579 21.03.20
https://www.britannica.com/event/Black-Death27.03.20
https://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler/detay/cumhurbaskani-erdogan-devletimiz-tum-kurumlariyla-gorevinin-basinda-zaman-mefhumu-gozetmeksizin-milletinin-hizmetindedir26.03.2020
https://www.whitehouse.gov/presidential-actions/proclamation-national-day-prayer-americans-affected-coronavirus-pandemic-national-response-efforts/ 22.03.20
https://www.who.int/en/news-room/detail/06-10-2017-who-provides-1-2-million-antibiotics-to-fight-plague-in-madagascar 22.03.20
https://www.sciencealert.com/1-000-year-old-onion-and-garlic-remedy-kills-antibiotic-resistant-bugs26.03.2020