Tofiq MUSTAFAZADE

XVII. Yüzyılın İkinci Yarısı-XVIII. Yüzyılın Başlarında Osmanlı-Avusturya İlişkileri ve Macaristan

XVII. yüzyılın ikinci yarısı ve XVIII. yüzyılın başlarında birçok Avrupa devletinin, özellikle Avusturya’nın dış politika faaliyetleri esasen bir yöne, Osmanlı İmparatorluğu’na karşı yönelmişti. Onlar, Osmanlı Devleti’ni Avrupadaki topraklardan çıkarmak, özel öneme sahip transit ticaret yollarını ele geçirmeye gayret ediyorlardı. Osmanlı-Avusturya ilişkilerinde “Macar meselesi”nin de belirli rolü vardı. Macaristan hakimi Tökeli İmre, Avustryalılara karşı ayaklanıp yardım için Osmanlıya müracaat edince, Türkler, Macarlara askeri yardım göstermekle yeniden savaşa başladılar. 1683 yılında Osmanlı ordusu tarihte ikinci kez Viyana’yı kuşattı, fakat başarılı olmadı. Türklerin bu yenilgisi Hıristiyan devletleri harekete geçirdi; ve Osmanlıya karşı 1684 yılında “Kutsal Birlik” adlı askeri ittifak kuruldu. Osmanlı Devleti, 1699 yılında bazı bölgeleri kaybetmekle barış istemek zorunda kaldı. Karlofça Muahedenamesi, Macaristan’ın Temeşvar hariç tüm topraklarının Avusturya esaretine geçmesini tespit etti. 1703 yılında Avusturya’ya karşı isyana kalkan Ferenc Rakoczi yardım için Osmanlıya müracaat edince, Osmanlı hükümeti teredüdden sonra Rakoczi’yi destekledi. Fakat 1717 yılında başlayan savaşta Avusturya zafer kazanarak Osmanlıyı yendi ve 1718 yılı Pasarofça Anlaşması’na göre Türkiye, Macaristandaki son eyaleti olan Temeşvar’ı da Avusturya’ya vermek zorunda kaldı.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, Macaristan, Avusturya, Osmanlı ordusu, Ference Rakoczi, Kutsal Birlik

Ottoman-Austrian Relations and Hungary in the Second Half of the XVIIth Century-in the Early XVIIIth Century

In the second half of the XVIIth century and at the beginning of the XVIIIth century, the foreign policy activities of many European states, especially Austria, were mainly directed in one direction, against the Ottoman Empire. They were endeavouring to expel the Ottoman Empire from the European lands and to seize the transit trade routes of special importance. The "Hungarian issue" also played a certain role in the Ottoman-Austrian relations. When the ruler of Hungary, Tökeli Imre, revolted against the Austrians and appealed to the Ottomans for help, the Turks began the war again by providing military assistance to the Hungarians. In 1683 the Ottoman army besieged Vienna for the second time in history, but it failed. This defeat of the Turks mobilised the Christian states; and in 1684 a military alliance called the "Holy League" was formed against the Ottomans. The Ottoman Empire was forced to ask for peace in 1699, having lost some territories. The Treaty of Karlofça determined that all the territories of Hungary, except Temesvar, were to be transferred to Austrian captivity. In 1703, when Ferenc Rakoczi, who rebelled against Austria, applied to the Ottoman Empire for help, the Ottoman government supported Rakoczi after hesitation. However, in the war that started in 1717, Austria triumphed and defeated the Ottoman Empire and according to the Pasarofça Treaty of 1718, Turkey had to give Temesvar, the last province in Hungary, to Austria.

Keywords:

Turkey, Hungary, Austria, Ottoman army, Ference Rakoczi, Holy League,

PDF

___

Arkhiv Vneshney Politiki Rossiyskoy Imperii, fond 9 (Snosheniya Rossii s Turtsiyey), opis" 1,1724 god, d.6, chast' 2, ll.499-501.
Azərbaycan Sovet Ensiklopedisi (1976). (on cilddə) (C. I). AMEA.
Azərbaycan Sovet Ensiklopedisi (1986). (on cilddə) (C. IX). AMEA.
Istoriya Vengrii (v trekh tomakh) (1971).(tom 1). (Red. kollegii V.P. Shusharin (glavnyy redaktor), R.A. Averbukh, T.M. Islamov i dr.) Pod red. Nauka. Kinross, L. (1999).Rastsvet i upadok Osmanskoy imperii. Moskva.
Kurtaran, U. (2014). XVIII. Yüzyıl Osmanlı Avusturya İlişkileri. Tarih Okulu Dergisi, (XVII), 393-419. DOI: 10.14225/Joh444
Meyyer, M. S. (1991). Osmanskaya imperiya v XVIII veke (Cherty strukturnogo krizisa). Nauka.
Rossiyskiy Gosudarstvennyy Arkhiv Drevnikh Aktov. Vengerskiye dela, 1708 g.d. 5.
Sevim, A., Yücel, Y. (1990). Türkiye Tarihi. (C. III). Türk Tarih Kurumu.
Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Tarihi. (C. II, I.kısım). Türk Tarih Kurumu.
Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Tarihi. XVI Yüzyılın Ortalarından XVII. Yüzyılın Sonuna Kadar. (C. III ). Türk Tarih Kurumu.
Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Tarihi. Karlofça Anlaşmasından XVIII. Yüzyılın Sonlarına Kadar. (C. IV, I. Bölüm). Türk Tarih Kurumu.
Vitol V.A. (1987). Osmanskaya imperiya (nachalo 18 veka). Moskva, htts//tr.wikipedia/org>wiki>Osmanlı_döneminde_Macaristan