Romanya ile Anadolu Türk Kilimlerindeki Desen ve Renk Benzerlikleri

El sanatları tarih boyunca hem bezeme hem de gündelik ihtiyaçların giderilmesinde önemli bir rol üstlenmiştir. Bu anlamda dokumacılık insanlığın pek çok alanda farklı gereksinimlerini karşılamada fayda sağlamıştır. Halı kadar dayanıklılığı olmayan kilim dokumalarının da geleneksel kültür de fonksiyonel kullanım alanı bakımından da çeşitliliği fazladır. Özellikle Osmanlılar döneminde Balkan coğrafyasında gerçekleştirilen fetihler ile Anadolu’dan aileler bölgeye göç gerçekleştirmişlerdir. Orta Asya’yı takiple gittikleri her yere kültürlerinde var olanı da götüren Türkler Balkan coğrafyasında dokumacılığın dolayısıyla kilim kültürünün gelişiminde de bu göçlerle etkili olmuşlardır. Günümüz Romanya’sında özellikle Dobruca ve Köstence gibi yerler halen Türklerin yaşadığı coğrafyalardır. Köstence’de müzede, evlerde ve mağazalarda tespit edilen kilimler bu çalışmada desen, motif ve renk özellikleri bakımından Anadolu dokumaları ile taşıdıkları benzerlikleri bakımından ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Dokuma, kilim, renk, desen

Pattern and Color Similarities in Roman and Anatolian Turkish Kilims

Handicrafts have played an important role in both decoration and daily needs throughout the history. In this sense, weaving has benefited to meet different needs of humanity in many fields. Rug (kilim) weaving, which is not as durable as carpet, is also diverse in terms of functional use in traditional culture. Especially, with the conquests in the Balkan geography during the Ottoman period, families from Anatolia migrated to the region. The Turks, who took the existing in their culture wherever they went with following Central Asia, have influenced by these migrations on the development of the weaving culture and therefore the rug culture in the Balkan geography. In today's Romania, places such as Dobruja and Constanta etc., are geographies where Turks are still living. The rugs identified in the museum, houses and stores in Constanta will be handled in this study in terms of their similarities with Anatolian weavings in terms of pattern, motif and color features.

Keywords:

Weaving rug, color, pattern, yarn,

PDF

___

Refernas1: Hakan YILMAZ Referans2: Doç. Dr. Habibe ALİYEVA
ACAR, Belkıs, Kilim, Cicim, Zili, Sumak, Türk Düz Dokuma Yaygıları, İstanbul, 1982. AKPINARLI, Feriha ve YALÇIN, Mahmut, (2011). “Doğu Anadolu Halı Yastıklarındaki Motif Özelliklerinin İncelenmesi”, III. Uluslararası Türk El Dokumaları/Tekstil) ve Gelenekli Sanatlar Kongresi, Konya, 2011, s. 271-278. AYTAÇ, Ahmet ve EROĞLU, M. Ali, “Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde Balkanlara Ait Bazı Dokuma Belgeleri”, Samsun Mübadele ve Balkan Türk Kültürü Araştırmaları Derneği II. Mübadele ve Balkan Türk Kültürü Araştırmaları Kongresi Bildirileri, Samsun, 20-22 Konya, Kasım 2008, s. 1-9. AYTAÇ, Ahmet, “Makedonya Devlet Müzesi’nde Sergilenen Kilimlerin Teknik ve Desen Özellikleri”, S. Ü. Selçuklu Araştırmaları Merkezi I. Uluslararası Türk El Dokumacılığı Kongresi Bildirileri, 2007, Konya, s. 51-58. AYTAÇ, Ahmet, “Makedonya Devlet Müzesi’nde Sergilenen Kilimlerin Teknik ve Desen Özellikleri”, S. Ü. Selçuklu Arş. Mrk. I. Uluslararası Türk El Dokumacılığı Kongresi Bildirileri, Konya, 2007, s. 51–58. AYTAÇ, Ahmet, Hotamış Türkmen Kilimi, Konya, 2003. BOZKURT SAYNUR, Giray, “Geçmişten Günümüze Romanya’da Türk Varlığı”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, C: 5, S: 17, Bahar 2008, s.1-31. ÇINAR, Ali Abbas, Türklerde At ve Atçılık, Ankara, 1993. ERBEK, Güren, Anatolian Kilims, C: 1-2, Ankara, 1995. ERGÜDER, A. Aslıhan, Çoruh Vadisi Düz Dokumaları, Erzurum 2007. ESİN, Emel, Türk Sanatında At, Türkler, C: 4, 2002. GENÇ, Reşat, “Kaşgarlı Mahmud’a Göre XI. Yüzyılda Türklerde Dokuma ve Yaygı İşleri”, Türk Soylu Halklarının Halı, Kilim ve Cicim Sanatı Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Ankara, 1998, s.131-135. KIRZIOĞLU, GÖRGÜNAY, Neriman, “XVI-XVII. Yüzyıl Saray Kilimlerinin Bardız, Karabağ, Moldovya/Komrat ve Bulgaristan’da Devam Edegelen Benzerleri”, V. Milletlerarası Türk Halk Kültürleri Kongresi Maddi Kültür Seksiyon Bildirileri, Ankara, 1997, s.248-260. ONUK, Taciser, Osmanlı’dan Günümüze Oyalar, Ankara, 2005. ÖGEL, Bahattin, Türk Kültür Tarihine Giriş, C. III, Ankara, 1978. PARLAK, Tahsin, Geleneksel Kazak Halı Sanatı ve TİKA Aral Bölgesi El Halıcılığı Geliştirme Projesi, Ankara, 2002, s. 31. SÜMER, Faruk, “Türklerde Atçılık ve Binicilik”, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, Sayı: 24, İstanbul, 1983. ÜNALDI, Vedat, “Bardız Kilimciliği Projesi Kapsamında Yöre Kilimciliğinin Geliştirilmesi”, (Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum, 2008. YAZICIOĞLU, Yahşi ve TEZEL, Zeynep, “Türk El Dokusu Halıların Yurtdışı Platformlarda Tanıtılması ve Tüketim Olanaklarının Araştırılması Üzerine Somut Öneriler”, Türkiye’de El Sanatları Geleneği ve Çağdaş Sanatlar İçindeki Yeri Sempozyum Bildirileri, Ankara, 1997. YETKİN, Şerare, Türk Halı Sanatı, İstanbul, 1974.