Azerbaycanlı büyük gezgin ve bilim adamı Hacı Zeynel Abidin Şirvânî (1780-1837 veya 1838) ömrünün kırk yılını seyahatte geçirmiş, Kanarya adalarından ve Fas’tan Siyam’a ve Tibet’e, Balkanlar’dan ve Kafkaslar’dan Habeşistan’a kadar geniş bir arazide dört büyük gezi gerçekleştirmiş, üçüncü seyahati sırasında (1810-1821) Türkiye’yi de ziyaret etmiştir.Şirvânî Farsça üç seyahat kitabı yazmıştır: “Riyâzü’s-seyâhat”, “Hadâikü’s-seyâhat” ve “Büstânü’s-seyâhat”. Bu eserlerde Van gölü havzasında bulunan Adilcevaz, Ahlat, Bitlis, Erciş, Hakkâri, Muşabad ve Van şehirlerinden de bahsedilmiştir. Seyyah bölgenin doğasını övmüş, oranın insanları, etnik ve dinî yapısı, tarihi, coğrafyası, anıtları, ürünleri, ünlü kişileri konusunda bilgi vermiştir.Kendi gezisi sırasında yazar Van gölü havzasının bazı devlet adamlarıyla buluşma ve konuşma fırsatını yakalamıştır. Örneğin, seyyah Ahlat’ta Şeyh Ahmed, Muşabad’da Murad Paşa, Hakkâri’de Mustafa Bey, Van’da Derviş Paşa, İshak Efendi ve Esad Bey’le tanışmış, Bitlis’te bulunduğu süre içinde Orta Çağ’ın meşhur tasavvuf ehlinden Şeyh Ammar-ı Bitlisî’nin mezarını ziyaret etmiştir. Hacı Zeynel Abidin Şirvânî’nin anıları, XIX. yüzyılın ilk çeyreğinde Van gölü havzasının tarihî durumunu incelemek açısından belli bir değere sahiptir.

The great Azeri traveller and scholar Haji Zeynal Abidin Shirvani (1780-1837 or 1838) spent 40 years of his life in travelling. He made four large tours in the wide territory from Canaries Islands and Morocco to Siam and Tibet, from Balkan Peninsula and Caucasus to Ethiopia. During his third travel (1810-1821) he was in Turkey too. Shirvani wrote 3 travel books in Persian: “Riyâzu’s-seyâhat”, “Hadâiku’s-seyâhat” and “Bustânu’s-seyâhat”. In these works also was mentioned the towns of Van Lake Region such as Adiljevaz, Ahlat, Bitlis, Erjish, Hakkari, Mushabad and Van. The traveller praised the landscape of this region, gave information about the people, ethnic and religious situation, history, geography, monuments, harvests, famous persons of this area. During his journey the author had meetings and conversations with some statesmen of Van Lake Region. For example, he made acquaintance with Sheikh Ahmed in Ahlat, with Murad Pasha in Mushabad, with Mustafa Bey in Hakkari, with Dervish Mehmed Pasha, İshak Efendi, and Esad Bey in Van. In Bitlis the traveller paid a visit to the grave of Sheikh Ammar-i Bitlisi, the famous Sufi mystic of Middle Ages. The memoirs of Haji Zeynal Abidin Shirvani have some importance for study the historical condition of Van Lake Region in the second decade of XIX century