Babürlü Sultanı “Gülbeden Begüm”

Hindistan’a Türk tarihinin en parlak dönemini yaşatan, tarihin en büyük Türk devletlerinden biri olan, Sultan Babür’ün kurduğu Babürlü (Gürkanlı) Devleti, Hindistan’a uzun süre hâkim olur (1526-1858) ve bu coğrafyaya edebi alanda eşsiz eserler bırakır. Edebiyat, adeta babadan-toruna miras olarak kalarak herkes bu alanda payına düşeni yaşar ve yaşatır. Babür Şah, edebi alanda da adından çok söz ettiren müstesna bir hükümdar olarak görülür. Başlattığı yazarlık geleneği, Gülbeden ve sonrasına kadar önemini korur. Kendi hatıralarını ince bir üslupla kaleme alarak bunları Türkçe’nin önde gelen şaheserleri arasında yer alan Babürnâme isimli hatıratında toplar. Oğlu Hümâyun Şah, torunu Ekber Şah da edebiyat alanında çok başarılı faaliyetlere öncülük eder. Kızı Gülbeden ise kendi devri için son derece önemli olan Hümâyunnâme’yi telif eder. Gülbeden’in yaşadığı dönemi ayrıntılı bir şekilde nakşettiği eseri devrin tarihine ışık tutmaktadır. Ancak ne yazık ki Gülbeden, dönemi bize yansıtan önemli bir yazar olarak çok fazla bilinmeyen bir Sultan’dır.

Anahtar Kelimeler:

Babür Şah, Hümâyun Şah, Gülbeden, Hümâyunnâme, Ekber Şah.

Sultans of Babur’s: Gulbadan Begum

India who has the most brilliant period of Turkic history, Turkic State Babur (Mughals), has left unique works in the literary field this region. Literature, which has been inherited from father to grandson, almost everyone who lived in this area and has had its share. Founder of the Turkic State Babur, which has made much of an exceptional ruler named in the literary field. Writing tradition that flourished until the daughter Gulbeden and beyond. He has penned his own memories of a fine style and located them in “Baburnama” which is among leading Turkic masterpieces collected in the memoir. Humayun also had interested in literature and wrote poetry. Akbar Shah in literature like his father Humayun has led to a very successful activity. Babur’s daughter Gulbeden also had wrote “Hümâyunnâme”, is extremely important for their era. She is a Sultan who is little-known and also light the era to the future. n our study focuses on the life of Sultan Gulbeden.

PDF

___

Азимджанова С.А., 1977, Государство Бабура в Кабуле и Индии. М.: Наука. Антонова А.М., 1982, Очерки общественных отношений и политического строя Моголüской Индии времен Акбара (1556-1605). Арапов Д. Ю., 1969, Из истории политических взаимоотношений Средней Азии и Ирана в конце XVI века. // Вестник МГУ. Серия IX. История, , №1. Ağayev R. Ə. ,2004, Azərbaycan və Mərkəzi Asiya dövlətlərinin qarşılıqlı münasibətləri. (XV-XVI əsrlər). Bakı. Агаларов Мубариз. ,2008, О политических и дипломатических отношениях между азербайджанским государством Сефевидов и государством Великих Моголов в период правления Шаха Тахмасиба I // Азербайджан и азербайджанцы. Баку: Nurlan, , № 5-8, Abul Fazl Allami, 2011, Ain-i Akbari, Çev: H.Blochmann, C.I, Calcutta, Low Price Pub.
ARAT,Reşit Rahmeti, 1970. Babürname, C. I, TTK, Ankara Babür, Babürname, 1987. Çeviren: Reşit Rahmeti Arat, C.II,: TTK, Ankara.
BAYRAM, Fatih, 2004. “Garip Bir Memleket, Garip Bir Sultan: Babürname’deki Hindistan”, Divan İlmi Araştırmalar, Ankara. BAYUR, Yusuf Hikmet, 1987. Hindistan Tarihi, TTK, Ankara.
BIYIKTAY, Halis, 1991, Timurlular Zamanında Hindistan Türk İmparatorluğu, TTK, Ankara. BİLKAN, Ali Fuat, 2001, Babür: Risâle-i Vâlidiyye Tercümesi, İstanbul Kitabevi Yayınları, İstanbul.
BRİLL, E.J., 2010, The Encylopadeia of Islam There, /1, Leiden. CÖHCE, Salim, 1995, Türk Tarihine Giriş, Çağ Ofset, Elazığ. CÖHCE, Salim, 2002, ‘’Hindistan’da Kurulan Türk Devletleri’’ Türkler Ansiklopedisi, C. IV, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1286-1300.
CÖHCE, Salim, 2001, İlk Çağda Hindistan’da Türk Varlığı, “Hindistan Türk Tarihi Araştırmaları I, Malatya.
CÖHCE, Salim, 2002, “Gaznelilerin Hindistan Hâkimiyetleri” Türkler IV, Ankara
DALE, Stephen Frederic, The Muslim Empires of the Ottomans, Safavids and Mughals, Cambridge University Press. DUMAN, Selçuk, 2014,“Atatürk Dönemi Türkiye Hindistan İlişkileri”, Turkish Studies, Volume 9/4, Ankara 389-39.
FARUQUİ, Munis D. The Princes of the Mughal Empire, 2012. 1504–1719,Cambridge GALİP, Mübarek-GÖMEÇ, Saadettin Y., 2013. Hindistan’da Türkler, Berikan Yayınevi, Ankara. Gülbeden, 1944, Hümâyûnname, Çeviren: Abdürrab Yelgar, TTK, Ankara. GRENARD, Fernand, 1971. Babur, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul. HEBBAR, Neria H., “Humayun-Nama: Gulbadan Begum's Forgotten Manuscript”, 20-Feb-2005 (http://www.pageglance.com/boloji.com)
KONUKÇU, Enver, 2002. “Babürlüler, Hindistan’daki Temürlüler” Türkler V, Ankara 1330-1350.
KONUKÇU, 1992, Enver, “Begüm”, DİA Yayınları, C. V. Ankara 344. MARLOW, L., 2011, The Rhetoric of Biography, Narrating Lives in Persianate Societies Harvard. MERÇİL, Erdoğan, 2002, “Gazneliler ve Hindistan”, Türk-Hint İlişkileri Sempozyumu Bildirileri, Ankara.
MERÇİL, Erdoğan, 2011, Müslüman-Türk Devletleri Tarihi, TTK. Ankara. MÜNŞİ İSGƏNDƏR BƏY TÜRKMAN, 2009,Tarixe-aləmaraye-Abbasi. I cild / fars. tərc., ön sözün müəl., şərh. O. F. Əfəndiyev, N. Musalı. Bakı. NEWMAN, Andrew J., 2004, İran Safevileri (IB Tauris,) p. 42.