Ahmet DİKEN, Ömer KAYADİBİ

8417

Örgütlerde İnsan Unsuruna Helal Perspektifinden Bakış

İçinde yaşadığımız 21. Yüzyıl öncesinde devletler ve milletler daha kapalı bir yapıya sahipti. Ulaşımın zor ve meşakkatli olması, herkesin dil öğrenme imkânının olmaması, kültürlerin sadece savaş ve ticaret sebebiyle karşılaşabilmesi gibi nedenler bu kapalı yapının kolayca aşılamamasının doğal gerekçeleri olarak görülebilir. Bu dönemde özellikle 19. Yüzyıla kadar toplumların ticari faaliyetleri, üretim ve tüketim ilişkileri daha çok dini ve kültürel yapılarının etkisinde kalarak gerçekleşmekteydi. Batılı sömürgeci ülkelerin Müslüman coğrafyayı işgal etmesi, bu coğrafyada yaşayan toplumları sömürgeleştirerek belirli bir süre yönetimi altında tutmaları, işgücü ihtiyacını karşılamak için Batılı ülkelerin Müslüman toplumlardan işçi kabul etmesi, savaşlar sebebiyle ortaya çıkan mülteci akını, Batı’ya göç, küreselleşen dünyanın etkisi gibi sebepler farklı din ve kültüre sahip insanların bir arada yaşamasına yol açtı. Toplumların kozmopolit bir yapıya bürünmesi işletmelerin faaliyetlerine de yansıdı ve üretim yapan işletmelerin yönetim kademesi de farklı din ve kültüre sahip insanlardan oluşmaya başladı. Bu süreç ve gelişmeler ise Müslümanların tükettiği ürünlerin İslam’a uygun olarak üretilip üretilmediği endişesine kapılmasına neden oldu. Bu endişelerin giderilmesi amacıyla ortaya çıkan Helal gıda kavramı, üretim ve tüketime konu olan her alanda aynı endişelerin duyulması ile üretimin ilk aşamasından tüketimin son aşamasına kadar hayatın bütün alanlarına sirayet edecek şekilde “helal yaşam” kavramına evirilmesini de beraberinde getirdi. Bu çalışmada öncelikle üretimin vazgeçilmez unsuru olan örgütler ve örgütsel yapıların zaman içerisinde dönüşümü, helal yaşam ve helal yaşam bağlamında insan israfı konusu teorik çerçevede incelenecektir.
Anahtar Kelimeler:

Örgüt, İnsan İsrafı, Helal Yaşam

Humans in Organisations: A Halal Perspective

Before the 21st century we live in, states and nations had a more closed structure. The reasons such as difficult and arduous transportation, not having the opportunity to learn a language for everyone, and the fact that cultures can only meet due to war and trade can be seen as the natural reasons why this closed structure cannot be easily overcome. In this period, especially until the 19th century, the commercial activities, production and consumption relations of societies were mostly under the influence of their religious and cultural structures. The reasons such as the occupation of the Muslim geography by the Western colonial countries, the colonization of the societies living in this geography and keeping them under their rule for a certain period of time, Western countries accepting workers from Muslim societies to meet their labour needs, the influx of refugees due to wars, migration to the West, the effect of the globalizing world are different reasons led to the coexistence of people with religion and culture. The cosmopolitan nature of the societies was also reflected in the activities of the enterprises, and the management level of the enterprises engaged in production began to consist of people with different religions and cultures. These processes and developments have caused Muslims to worry whether the products they consume are produced in accordance with Islam. The concept of Halal food, which emerged with the aim of eliminating these concerns, brought about the evolution of the concept of "halal life" in a way that spreads to all areas of life from the first stage of production to the last stage of consumption, with the same concerns being heard in all areas of production and consumption. In this study, first of all, the transformation of organizations and organizational structures, which are indispensable elements of production, over time, human waste in the context of halal life and halal life will be examined in the theoretical framework.
Keywords:

Organization, Waste of Employee, Halal life,

PDF

___

  • Acar, S. (2019). Türk Literatüründe Durumsallık Yaklaşımı Araştırmaları Hangi Yöne Doğru Gidiyor? Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir Araştırma. Içinde M. Türk, B. Öz, İlker Kefe, & M. Canoğlu (Ed.), 18. Uluslararası İşletmecilik Kongresi (ss. 983–999). https://1eaf95a855cef810f54114af1117a9705e2515a3.vetisonline.com/index.jsp?modul=makale-goruntule&id=AW6ol-83yZgeuuwferfU
  • Ağar, C. C. (2011). Hakim İktisadi Sistem-İşletme İlişkileri Bağlamında Organizasyon Yapılarının Otokratikleşme ve Demokratikleşme Eğilimleri [Selçuk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
  • Alkan, G. İ., Babacan, M., Bozkurt, Ö. Ç., Bulut, Z. A., Eriş, E. D., & Onaran, B. (2012). Yönetim İşlevi. Içinde M. Babacan (Ed.), İlkeler ve İşlevlerle İşletme (1. baskı, ss. 240–280). Detay Yayıncılık.
  • Arslan, R., & Hotamışlı, M. (2004). Kurumsal Çevrenin İşletmelerin Yapı ve Uygulamaları Üzerinde Oluşturduğu Etki ve Sonuçlar. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 1–20. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1694732
  • Atalay, H. (2013). Görgü Kuralları. Özdemir Kitabevi.
  • AÜ. (2022). Örgütsel Yapı ve Çalışanların İşle İlgili Davranışları.
  • Bingöl, D. (2019). İnsan Kaynakları Yönetimi (11 Baskı). Beta Basım Yayım Dağıtım.
  • Buluç, B. (1996). Yönetimde Örgütleme Süreci. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(4), 513–522. https://www.researchgate.net/profile/Bekir-Buluc/publication/268175820_Yonetimde_Orgutleme_Sureci/links/58bf03924585151c70304a56/Yoenetimde-Oerguetleme-Suereci.pdf
  • Çakmak, Z. (2016). Sanal Organizasyonların Yönetim Fonksiyonları Açısından Geleneksel Organizasyonlardan Farklılıkları. Florya Chronicles of Political Economy, 2(2), 35–58. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/620261
  • Çayıroğlu, Y. (2018). Helâl ve Haramlarla İlgili Kaide ve İlkeler. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(1), 597–633. https://doi.org/https://doi.org/10.30627/cuilah.440727
  • Çeker, H. (2022). Helal Örgütlenme Konusunda Yapılan Mülakat Özeti.
  • Çelikkol, Ş. (2017). Helal Konseptli Pazarlama Stratejilerinin, Müslüman Tüketicilerin Davranışları Üzerindeki Etkisi. Uluslararası İslam Ekonomisi, Finans ve Etik Kongresi. https://www.researchgate.net/publication/326556896_HELAL_KONSEPTLI_PAZARLAMA_STRATEJILERININ_MUSLUMAN_TUKETICILERIN_DAVRANISLARI_UZERINDEKI_ETKISI
  • Çöp, S., Çakmak, M., & Köklü, O. (2021). Helal GidSerti̇fi̇kalarinaYöneli̇kBi̇rİnceleme. Helal ve Etik Araştırmalar Dergisi, 3(2), 47–65. https://doi.org/10.51973/head.956072
  • Çubukcu, M. (2018). Organizasyon Yapısını Belirleyen Faktörler ve Yapının Önemi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 175–190. https://doi.org/10.30803/adusobed.343212
  • DİB. (2022). Nisa Suresi 58. Ayet. Diyanet İşleri Başkanlığı. https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Nisâ-suresi/551/58-ayet-tefsiri
  • Diken, A.(2020).Genel İşletme, Nobel Bilimsel Eserler.
  • Döndüren, H. (2017). Delilleriyle İslam İlmihali. Erkam Yayınları.
  • Ekinci, N. (2019). Klasik, Neoklasik Teori, Sistem ve Durumsallık Yaklaşımları ile Bunların Karşılaştarılması ve Toplam Kalite Yönetimi İçerisindeki Yerlerinin Değerlendirilmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(11), 16–38. https://33da470fcc20bc6a613acc74b937887366d972dc.vetisonline.com/index.jsp?modul=articles-pdf&journal-id=538&article-id=26621
  • Es-Sadr, M. B. (1979). İslam Ekonomi Doktrini Tercüme: Mehmet Keskin, Sadettin Ergün (İkinci Bas). Hicret Yayınları.
  • Eskikurt, A., & Akgül, M. (2016). Kur’an-ı Kerim’de İsraf. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(26), 527–537. https://1eaf95a855cef810f54114af1117a9705e2515a3.vetisonline.com/index.jsp?modul=makale-goruntule&id=AXCvmII6yZgeuuwfWBXA
  • Fayol, H. (2016). Genel ve Endüstriyel Yönetim (5. Baskı). Adres Yayınları.
  • Gazali, İ. (1975). İhyau Ulumid-din Cilt:2 (Çeviren: Ahmed Serdaroğlu). Bedir Yayınevi.
  • Genç, N. (2017). Yönetim ve Organizasyon – Çağdaş Sistemler ve Yaklaşımlar (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık. https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=71204
  • Güngör, N. (2019). İslam’ın İlk Yıllarında Liyakat İlkesi. Ombudsman Akademik, 6(11), 113–130. https://1eaf95a855cef810f54114af1117a9705e2515a3.vetisonline.com/index.jsp?modul=makale-goruntule&id=AW-FmGt3yZgeuuwfVnoD
  • Jaffee, D. (2008). Organization Theory Tension and Change (First). The McGraw-Hill Companies.
  • Kallek, C. (2022). İsraf. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/israf
  • Kapçak, C. B. (2015). Neoklasik Örgüt Kuramı (P. Sarpkaya (ed.)). http://eytepe.com/2016/01/04/neoklasik-kuram/#_Toc433567789
  • Karabulut, R. (2014). Üstün Yetenekli Çocukların Eğitiminde Bir Model Önerisi: Bilim Evi Kulüp Çalışması. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(37), 61–69. https://1eaf95a855cef810f54114af1117a9705e2515a3.vetisonline.com/index.jsp?modul=makale-goruntule&id=tmQlnXkBu-adCBSEo1wj
  • Koçel, T. (2020). Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna İşletme Yöneticiliği (18. baskı). Beta Basım Yayım Dağıtım.
  • Küçük, O. (2017). İşletme Bilgisi ve Yönetimi (4. Baskı). Seçkin Yayıncılık. https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=70655
  • Lamba, M. (2014). Karar Vermeyi Etkileyen Yapısal Faktörler Bakımından Yönetim ve Organizasyon Teorilerinin İncelenmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(27), 8–18. https://bdfe5a0aa044dccce8704afa360dba814c775552.vetisonline.com/tr/download/article-file/107122
  • Leblebici, D. N. (2008). Örgüt Kuramında Paradigmalar ve Metaforlar. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(15), 345–360. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/289421
  • Okur, K. H. (2009). İslam Hukuku Açısından Helal ve Haram Olan Gıdalar ve Bazı Güncel Meseleler. Usûl İslam Araştırmaları, 11(11), 7–40. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/153753
  • Örücü, E. (2015). Modern İşletmecilik (10. Baskı). Dora Basım Yayım. https://ws1.turcademy.com/ww/webviewer.php?doc=77320
  • Özkalp, E. (1989). Örgütlerde Stres. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 143–166. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/831551
  • Pearce, J. A., & Robinson, R. B. (2015). Organizasyon Yapısı. Içinde Stratejik Yönetim Geliştirme, Uygulama ve Kontrol (Strategic Management Formulation, Implementation, and Control) Çeviren:Mehmet Barca (12. baskı, ss. 294–305). Nobel Yayınları.
  • Salık, S. (2001). Modern Yönetim Yaklaşımları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 1–19. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/55191
  • Sargut, S., Özen, Ş., Gökşen, N. S., Oğuz, F., Önder, Ç., Üsdiken, B., & Yıldırım, E. (2010). Örgüt Kuramların Genel Bir Bakış: Karşılaştırmalı Bir Çözümleme. Içinde S. Sargut & Ş. Özen (Ed.), Örgüt Kuramları (2. Baskı, ss. 11–34). İmge Kitabevi.
  • Seçtim, H., & Erkul, H. (2020). Yöneti̇m yaklaşımlari üzeri̇ne kuramsal bi̇r değerlendi̇rme. Management and Political Sciences Review, 2(1), 18–50. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1200846
  • Soylu, A. (2018). İslam İktisat Sistemine Genel Bir Bakış. ASOS Journal The Journal of Academic Social Science, 6(75), 360–374. https://1eaf95a855cef810f54114af1117a9705e2515a3.vetisonline.com/index.jsp?modul=makale-goruntule&id=AXCwFFqTyZgeuuwfWB1-
  • Soysaldı, M. (2005). Kur’an’da İsraf Kavramı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(18–19), 93–127. https://doi.org/10.17120/omuifd.94799
  • Şen, M. L. (1995). Liyakat İlkesi ve Türk Personel Sistemindeki Uygulaması. Amme İdaresi Dergisi, 28(1), 77–92.
  • Şimşek, M. Ş., & Çelik, A. (2018). Yönetim ve Organizasyon (20. Baskı). Eğitim Yayınevi. https://8623514140588c70d0fe43b5b13c943fedc989e7.vetisonline.com/viewer/index?pageNumber=9&b=4e16c743-a28f-11eb-a474-000c296fffd8
  • Taylor, F. W. (2019). Bilemsel Yönetimin İlkeleri (9. Baskı). Adres Yayınları.
  • Toksarı, A. (2022). Emanet. Içinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (Web, ss. 1–6). Türkiye Diyanet Vakfı. https://islamansiklopedisi.org.tr/emanet#1
  • Topçu, N. (2014). Yarınki Türkiye (10. Baskı). Dergah Yayınları.
  • Weber, M. (2020). Bürokrasi ve Otorite (9. Baskı). Adres Yayınları.
  • Yazıcı, G. (2009). Mevlana’nın Mesnevi’sinde Ehliyet ve Liyakat Kavramları. Turkish Studies, 4(7), 928–938. https://1eaf95a855cef810f54114af1117a9705e2515a3.vetisonline.com/index.jsp?modul=makale-goruntule&id=AXC-J0eJyZgeuuwfWCQE
  • Yılmaz, B. K. (2021). Kitap Değerlendirmesi: Yönetim ve Örgüt Teorilerinde Metafor. International Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 7(41), 1151–1163. https://1eaf95a855cef810f54114af1117a9705e2515a3.vetisonline.com/index.jsp?modul=makale-goruntule&id=jFI3H3sBYbO9RkQm4XUB
  • Yüksel, Ö., & Murat, G. (2001). Sanal Örgütlenmeler: Enformasyon Teknolojilerinin İşletmelerin Örgüt Yapısına ve Rekabet Gücüne Yansıması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3, 111–124. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/287824
  • Zengin, M. (2020). Bilginin İslâmîleştirilm esi Projesi ; Öncüler , Yorumlar v e Çıktılar. International Journal of Cultural and Social Studies, 6(1), 1–8. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1168205
Akademik Platform Helal Yaşam Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2019
  • Yayıncı: Akademik Perspektif Derneği
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Sevginin Birey, Aile, Toplum Ve Eğitim Üzerindeki Etkileri

Ayfer YOLCU

Örgütlerde İnsan Unsuruna Helal Perspektifinden Bakış

Ahmet DİKEN, Ömer KAYADİBİ

Gen Z as Halal Consumers: Omani Scope

Sedat YÜKSEL