Vadeli ve Spot Piyasalar Arasında Nedensellik İlişkisi: Borsa İstanbul Örneği

Bu çalışmanın amacı vadeli işlem piyasaları ile spot piyasa arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bu amaçla BIST 30 Endeksi vadeli işlem sözleşmeleri ile spot pay piyasasından seçilen endekslerin, 29.06.2012-08.03.2018 dönemine ait günlük kapanış verileri ile vadeli ve spot piyasalar arasındaki nedensellik ilişkisi araştırılmıştır. Sonuç olarak vadeli piyasalardan spot piyasalara doğru Granger nedensellik bulunmadığı ancak spot piyasalardan olan BIST100, BIST 30 ve BIST Banka endekslerinden vadeli piyasalara doğru Granger nedensellik ilişkisi bulunduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Vadeli piyasalar, Spot piyasalar, BIST100, BIST30, Granger nedensellik

Causality Relationship Between Futures and Spot Markets: The Case of Borsa Istanbul

The aim of this study is to determine the relationship between futures markets and spot markets. For this purpose, the causal relationship between the futures and the spot markets was investigated with the daily closing data of the futures contracts on BIST 30 Index and indexes selected from the spot market for the period of 29.06.2012-08.03.2018. As a result, it was determined that there was no Granger causality from futures markets to spot markets but there was Granger causality from spot markets that is BIST100, BIST 30 and BIST Bank indexes to futures markets.

Keywords:

Futures markets, Spot markets, BIST100, BIST30, Granger causality,

PDF

___

Antonıou, Antonios, Pescetto, Gioia ve Vıolarıs, Antonis. “Modelling International Price Relationships and Interdependencies Between Eu Stock Index and Stock Index Futures Markets: A Multivariate Analysis”, Journal Of Business Finance & Accounting, 2003, s.645-667.
Brooks, Chris, Rew, Alistair G. ve Ritson, Stuart. “A Trading Strategy Based On The Lead – Lag Relationship Betwen the Spot İndex and Futıres Contract For The FTSE 100”, International Journal Of Forecasting ,17, 2001, s. 31-44.
Cheung, Yin-Wong ve Fung Hung-Gay. “Information Flows Between Eurodollar Spot And Futures Markets”, Multinational Finance Journal, 1(4), 1997, s. 255–271.
Crovder, J. William ve Phengpıs, Chanwit. “Testing Futures Market Efficiency using Adaptive Estimation” University of Texas, Economics Department Working Paper, 2003, 7.
Çevik, Emrah İ. ve Pekkaya, Mehmet. “Spot ve Vadeli İşlem Fiyatlarının Varyansları Arasındaki Nedensellik Testi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt(22), Sayı.2, 2007, s.4966.
Demireli, Erhan, Gülmez Göktu, Emre ve Akkaya, Cenk. “Vadeli ve Spot Kurlar Arasındaki Nedensellik İlişkisi: İzmir Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası Üzerine Bir Uygulama”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 27, 2010, s. 325-333.
Ersoy, Ersan ve Bayrakdaroğlu, Ali, “IMKB 30 Endeksi ile VOB-IMKB 30 Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri Arasındaki Öncül- Ardıl İlişkisi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt(42), Sayı.1, 2013, s.26-40.
Gök, İbrahim Y. ve Kalaycı, Şeref, “BIST 30 Spot Ve Futures Piyasalarda Güniçi Fiyat Keşfi ve Volatilite Yayılımı”, Süleymen Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt(19), Sayı.3, 2014, s.109-133.
Hazar, Adalet. “İMKB-30 Endeksi ve VOB İMKB-30 Endeks Sözleşmeleri Arasındaki Arbitraj Olanaklarının Taşıma Maliyeti Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt(6), Sayı.2, 2013, s.138-149.
İşeri, Müge ve Kaçmazer, Murat. “2005-2015 Yılları Arasında BIST 30 Endeksi ve BIST 30 Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri Arasındaki Nedensellik (Öncül- Ardıl) İlişkisinin İncelenmesi”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi Cilt(53), Sayı 615, 2016, s.9-22.
Kavussanos, Manolis G. ve Nomıkos, Nikos K. “Price Discovery, Causality and Forecasting İn The Freight Futures Market”, Review Of Derivatives Research, 6 (3),2003, s.203-230.
Kaya, Abdulkadir. “Pay Piyasasına Dayalı Vadeli İşlem ve Spot Piyasalarının Öncü Gösterge Olma Özelliği: Borsa İstanbul Örneği”, 21. Finans Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Balıkesir Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü, 2017, s.595-616.
Kayalıdere, Koray, Aracı, Hakan ve Aktaş, Hüseyin. “Türev ve Spot Piyasalar Arasındaki Etkileşim: VOB Üzerine Bir İnceleme”, Muhasebe ve Finansaman Dergisi, Sayı.56, 2012, s.137-154.
Özer, Ali ve Çömlekçi, İstemi. “Vadeli ve Spot Piyasalar Arasındaki Etkileşim: VOB Üzerine Bir Uygulama”, Bartın Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt(6), Sayı.12, 2015, s.385-401.
Thenmozhi, Mohankumar. “Futures Trading, Information and Spot Price Volatility of NSE-50 Index Futures Contract”, NSE Research Paper, NSE India, 2002, s.18.
Turkıngton, Joshua ve Walsh, David. “Price Discovery And Causality İn Australian Share Price Index Futures Market”, Australian Journal Of Management, 24(2), 1999, s.97-113.
Zou, Liping ve Pınfold, John F. “Price Functions Between NZSE10 Index, Index Futuresand Tenz: A Co- İntegration Approach and Error Correction Model”, Massey University at Albany, Department Of Commerce, Aucland, Working Paper Series, 1(10) , 2001.