ÖLÜM CEZASI HAKKINDA GÜNCEL BİR DEĞERLENDİRME
Suç, ceza müeyyidesi bağlanmış fiiller olup suçlara yönelik olarak uygulanan en ağır yaptırım ölüm cezasıdır. Tarih boyunca yaygın olarak uygulanmış olan ölüm cezası konusundaki görüşler toplumların gelişimi ve ilerlemesi ile birlikte önemli bir değişim göstermiştir. Geçmişte birçok suç fiiline ölüm cezası yaptırımı uygulanırken günümüzde başta Avrupa ülkeleri olmak üzere birçok ülkede ölüm cezası yasalardan çıkartılmıştır. Ölüm cezası, yaşama hakkını ortadan kaldıran bir ceza olduğu için gerekliliği en çok tartışılan cezalardan birisidir. Ölüm cezasını savunanlar, bu cezanın caydırıcılığını ön plana çıkarırken karşıt görüşte olanlar ise öç almanın ilkelliğine ve yaşamın kutsallığına vurgu yapmaktadır. Bu araştırmanın amacı ölüm cezası hakkındaki farklı görüşleri incelemek ve Türkiye’de ölüm cezasının kaldırılma sürecini incelemektir. Bu çerçevede ölüm cezasının farklı kültür ve dinlerdeki yeri, ölüm cezasını savunan ve karşıt görüşler bir arada ele alınmıştır. Ayrıca ölüm cezasının ceza hukukunun yanında sosyo-kültürel bağlantıları açıklanmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimler: Yaşama hakkı, ölüm cezası, Türkiye’de ölüm cezası.
Anahtar Kelimeler:
Yaşama hakkı, ölüm cezası, Türkiye’de ölüm cezası
A CURRENT REVIEW ON THE DEATH PENALTY
Crime is an act with a penal sanction, and the heaviest sanction applied for crimes is the death penalty. The views on the death penalty, which has been widely used throughout history, have changed significantly with the development and progress of societies. While the death penalty was imposed on many criminal acts in the past, today the death penalty has been removed from the laws in many countries, especially in European countries. The death penalty is one of the most controversial punishments, as it is a punishment that abolishes the right to life. Those who support the death penalty emphasize the deterrence of this punishment, while those who are against it emphasize the primitiveness of revenge and the sanctity of life. The aim of this research is to examine different views on the death penalty and to examine the abolition of the death penalty in Turkey. In this context, the place of the death penalty in different cultures and religions, the advocating and opposing views of the death penalty are discussed together. In addition, the socio-cultural connections of the death penalty besides the criminal law have been tried to be explained. Keywords: Right to life, death penalty, death penalty in Turkey
Keywords:
Right to life, death penalty, death penalty in Turkey,
___
- Ak, Aliye. Avrupa Birliği'ne Uyum Sürecinde Türkiye'de İdam Cezası Tartışmaları. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2019.
- Akalın, A. «İslam Hukuku Açısından Suçun Unsurları.» e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, no. 10 (Kasım 2013): 50-72.
- Akbulut, İ. «İslam Hukuku'nda Suçlar ve Cezalar.» Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 52, no. 1 (2003): 167-181.
- Akbulut, İ. «Ölüm Cezası Geri Gelmeli mi?» TBB Dergisi, no. 131 (2017): 11-30.
- Aksan, Y. «1450-1750 Yılları Arasında Avrupa'da Cadılık.» Tarih İncelemeleri Dergisi 28, no. 2 (2013): 355-368.
- Aktan, H. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 2021. https://islamansiklopedisi.org.tr/akile (erişildi: 11 15, 2021).
- Alan, Gülsüm. İdam cezası hangi ülkelerde uygulanıyor? 15 9 2020. https://tr.euronews.com/2019/02/27/idam-cezasi-hangi-ulkelerde-uygulaniyor (erişildi: 12 20, 2021).
- Amnesty International. Japan: Abhorrent executions crush hopes of progress under new prime minister. 21 12 2021. https://www.amnesty.org/en/latest/news/2021/12/japan-abhorrent-executions-crush-hopes-of-progress-under-new-prime-minister/ (erişildi: 12 25, 2021).
- —. We know that, together, we can end the death penalty everywhere. 2021. https://www.amnesty.org/en/what-we-do/death-penalty/ (erişildi: 12 10, 2021).
- Arık, F Ş. «Eski Türk Ceza Hukukuna Dair Notlar I. Suçlar ve Cezalar.» Tarih Araştırmaları Dergisi 17, no. 28 (1995): 1-50.
- Arkeofili. Antik Çağlarda Uygulanan 15 Vahşi İdam Yöntemi. 2 4 2015. https://arkeofili.com/antik-caglarda-uygulanan-15-vahsi-idam-yontemi/ (erişildi: 12 10, 2021).
- Armağan, S. İslam Hukuku'nda Temel Hak ve Hürriyetler. 6. Baskı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
- Avcı, M. «Osmanlı Hukukunda Cezaların Tasnifi.» II. Türk Hukuku Tarihi Kongresi Bildirileri 13-14 Mayıs 2016. İstanbul, 2016. 639-656.
- Aydın, A. «İslam, Roma ve Yahudi Hukukunda.» Mizan'ülhak İslami İlimler Dergisi, no. 8 (2019): 37-61.
- Bianet. Mecliste Son İdamlar: Hıdır Aslan'ın Öyküsü.. 12 6 2002. https://m.bianet.org/bianet/insan-haklari/10771-mecliste-son-idamlar-hidir-aslan-in-oykusu (erişildi: 10 20, 2021).
- Cengiz, Z. «İdam: "Kamusal Cinayet"!» Hukuk Gündemi, no. 2012/2 (2012): 29-30.
- Centel, N. «Cezanın Amacı ve Belirlenmesi.» Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Turhan Tufan Yüce’ye Armağan, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 2001: 337-372.
- Cornell Law School. Status of the Death Penalty Worldwide. 3 8 2021. https://deathpenaltyworldwide.org/publication/status-of-the-death-penalty-worldwide/?version=html (erişildi: 12 20, 2021).
- Çalışkan, Mehmet. Son infazın üzerinden 37 yıl geçti. 24 10 2021. https://www.haberturk.com/son-infazin-uzerinden-37-yil-gecti-3230055 (erişildi: 12 20, 21).
- Çiftçioğlu, C T. «Yaşama Hakkı.» TBB Dergisi, no. 103 (2012): 137-168.
- Demirci, T. «Sosyal ve Politik Bir Vaka Olarak Osmanlı'da Şehzade Ölümleri.» Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), 2019.
- Demirkent, D. «Adaleti Sağlamak Değil, Hakikati İnşa Etmek:.» Ankara Barosu Dergisi, no. 2017/2 (2017): 205-217.
- Doğru, O. Yaşama Hakkı - Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Ek Kitapları Serisi - 5. Ankara: Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi, 2018.
- Düzenli, H. «Yasa Koyucunun Suç ve Ceza Siyasetini Belirleme Yetkisinin Anayasal Denetimi.» ÇÜHFD 5, no. 1 (2020): 1191-1229.
- Erem, Onur. İdam cezasını kaldırdıktan sonra geri getiren ülke var mı? 4 7 2018. https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-38029311 (erişildi: 12 20, 2021).
- Ergün, P. «Türk Kültüründe Ölümle İlgili Bazı Terimler.» Milli Folklor, no. 100 (2013): 134-148.
- Gökmenoğlu, Hüseyin Tekin. «Kur'an-ı Kerim'de Olmayan ve Onunla Çelişen Bir Ceza: Recm.» İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, no. Sayı: 2 (2003): 117-129.
- Gören, Z. «Yaşam Hakkı ve Ölüm Cezası.» İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, no. 10 (2006): 67-97.
- Hamzaoğlu, N. «Ceza Soruşturması ve Yaptırımlarının Caydırıcılık Etkisinin.» Adli Tıp Bülteni 24, no. 3 (2019): 198-208.
- Hukuk Ansiklopedisi. İdam Türleri. 1 7 2021. https://hukukbook.com/idam-turleri/ (erişildi: 12 10, 2021).
- İbrahim, A A. «19. ve 20. Yüzyılda Osmanlıı Hukuk Sisteminin Irak'ta Uygulanışı.» YBHD, no. 2021/1 (2021): 119-170.
- İşler, B. «İnsan Hakları Açısından Ölüm Cezası: Edebi Eserlerden Örneklerle.» Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), 2020.
- Karabulut, Fuat. «Recm Cezasının Hz. Peygamber’İn Uygulamaları Işığında Değerlendirilmesi» EKEV Akademi Dergisi, no. Sayı: 50 (2012): 89-112.
- Karakoç, E. «Antik Roma'da Ölüm Cezaları.» Akademik Bakış Dergisi Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, no. 54 (Mart-Nisan 2016): 506-516.
- Katırcıgil, B E. «Cesare Beccaria'nın Suç ve Ceza Felsefesi.» ERÜHFD 12, no. 1 (2017): 155-179.
- Kayatekin, B K. Türk Hukuku'nda Ölüm Cezası. Bilgi Notu, Ankara: TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı Hukuk Bölümü, 2020.
- Kılıçarslan, M. «Kur’ân-ı Kerim Tarafından Belirlenen Suç ve Cezalar Bağlamında İslam’ın Suça Bakışı.» Bilimname, no. 36 (2018): 313-350.
- Köroğlu, M. «İslam Hukuku'nda Ölüm Cezasını Gerektiren Suçlar.» Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, no. 43 (2015): 214-238.
- Küçüktaşdemir, Ö. «Aydınlanma ve Ceza Hukuku.» TBB Dergisi, no. 113 (2014): 57-98.
- Maşalı, Münteha. «Ölüm Cezası.» Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. tarih yok. https://islamansiklopedisi.org.tr/olum-cezasi (erişildi: 10 20, 2021).
- Moore, T. Ütopya. Çeviren Hasan İlhan. Ankara: Alter Yayıncılık, 2009.
- Özgenç, İ. «Suçun Yapısal Unsurları.» Böl. 2, Ceza Hukukuna Giriş, düzenleyen: İ Özgenç ve İ Üzülmez, 18-35. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, 2012.
- Rahimov, İ. Suç ve Ceza. İstanbul: Türkiye Barolar Birliği Yayınları : 261, 2014a.
- —. Suç ve Ceza Felsefesi. Birinci Baskı. Ankara: EkoAvrasya Yayın No: 2014/3, 2014.
- Sağlam, H. «İslâm Hukuk Tarihindeki Âkile Bugünün Sigortasi Midir?» Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15, no. 1 (2011): 265-292.
- Saygılı, A. «Yaşam Hakkı Üzerine Düşünceler.» İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi – İnÜHD 10, no. 2 (2019): 539-547.
- Selçuk, S. «Eski Çağlarda Suç Hukuku.» Prof. Dr. Nevzat Toroslu’ya Armağan, Cilt: II içinde, 1013-1057. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları No.: 459, Ankara Üniversitesi Basımevi, 2015.
- Uğurlu, S, ve K Yılmaz. «Türk Devlet Yönetme Geleneğinde Töre'den Örf'e.» Turkish Studies 6, no. 2 (2011): 949-972.
- Ünsalan, F. «Hegel’in Ceza Teorisi Üzerine.» Beytülhikme 10, no. 2 (2020): 703-722.
- Yakut, E. «Tanzimat Dönemi’ne Kadar Osmanlı Hukuku’nda Taziri Gerektiren Suçlar ve Cezaları.» Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları Dergisi, no. 2 (Güz 2006): 25-40.
- Yaman, S. «Tevrat’a Göre İnsan Hayatı ve Onurunun Kutsallığı.» İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 5, no. 2 (2016): 338-354.
- Yetkin, H. «Yahudi Geleneğine Göre Ölüm Cezasını Gerektiren Eylemler.» Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), 2015.
- Yiğitoğlu, M, ve M Göreğen. «Yahudilikte Suçlar ve Cezalara Dair Bir Değerlendirme.» İTOBİAD KONGRE/18 | I. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Kongresi, 23-25 Kasım 2018 Bildiriler Kitabı içinde, 831-841. Karabük: Karabük Üniversitesi, 2018.
- Yılmaz, M. «Hukuk Tarihi Açısından Hristiyanlık.» Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi 3, no. 3 (2017): 12-31.
- ISSN: 2687-6124
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2020
- Yayıncı: Akademik Düşünce Enstitüsü